سرویس اقتصادی جوان آنلاین: در گذشته که بازار مواداولیه تولید ثبات بیشتری داشت و نوسانات قیمت کمتر بود، دولت میتوانست با تعیین نرخ مصوب، اجبار و تهدید تولیدکنندگان قیمت کالایی را کاهش دهد، اما اکنون زمان تنظیم بازار با روشهای قدیمی و سنتی به پایان رسیده و از آنجا که دولت نتوانسته رسالت خود را در تأمین نهادهها یا مواداولیه به خوبی انجام دهد، دیگر نمیتواند قیمتها را ثابت نگه دارد. این روزها تنظیم بازار مرغ دیگر مانند گذشته در اختیار دولت نیست، زیرا به گفته فعالان بازار نیمی از مرغداران خرد از تولید دست کشیدهاند و به موازات آنها نیز توزیعکنندگان فروشگاههای عرضه خود را تعطیل کردهاند. در این شرایط که بازار به یکباره با افزایش تقاضا روبهرو شده، قیمتها نیز قابل کنترل نیست و روبه افزایش است. مسئولان ستاد تنظیم بازار تصور میکردند که با اعلام نرخ مصوب ۱۵ هزار تومانی برای هر کیلو مرغ قیمتها کاهش مییابد، اما نه تنها ارزان نشد بلکه این روزها به کیلویی ۱۹ هزار تومان نیز رسیده است. فروشندگان دلایل خودشان را دارند و میگویند، به قیمت بیشتری از تولیدکننده میخریم و البته تولیدکنندگان هم دلایلی مانند بالارفتن قیمت نهادهها را عامل افزایش قیمتشان میدانند، اما در این میان تنها مصرفکنندگان هستند که سرشان بیکلاه مانده و تاوان همه را اینها میپردازند.
زمانی که قیمت مرغ بالاست، تولیدکننده هم قیمت را بالا میبرد و حاشیه سودی برای خود درست میکند. فروشندگان بازار هم با بالابردن قیمت سود خود را تأمین میکنند، اما همه اینها از جیب مردم هزینه میشود و در این میان کسی مدافع مردم نیست. مرغداران در پاسخ به اینکه چگونه میشود قیمتها را کاهش داد، سکوت میکنند و میگویند، مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صمت باید چارهای بیندیشند. در گذشته در زمان فراوانی تولید، دولت خرید تضمینی میکرد و مانع از زیان مرغداران میشد، اما در ماههای اخیر نه تنها خرید تضمینی صورت نگرفت بلکه با تعیین نرخ مصوب انتظار دارند که مرغداران زیر قیمت تمامشده مرغ را بفروشند. در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان از چرخه تولید خارج شدهاند و مرغداران صنعتی که به جایی وصل بودند، قادر به تأمین با ازر نیستند؛ حال دولت چاره اندیشی کند. گزارش میدانی فارس حاکی از آن است که قیمت محصولات پروتئینی در بازار همچنان رو به افزایش است. قیمت مرغ به کیلویی ۱۹ هزار تومان رسیده و البته مشتقات آن هم با قیمت گرانتری عرضه میشود. قیمت گوشت هم همچنان رو به رشد است و هر کیلو گوشت دست گوساله ۸۵ هزار تومان و گوشت ران گوساله ۹۴ هزار تومان به فروش میرود. البته این قیمتهایی است که در تابلو نصب شده است. زمانی که از فروشنده تقاضا میکنیم گوشت بهتر بدهد ۱۰ هزار تومان باید به اینها اضافه کنیم.
افزایش قیمت نهادهها عامل بالا رفتن قیمت
طی چند ماه گذشته بالارفتن قیمت نهادهها باعث افزایش قیمت تمامشده تولیدشده است، به طوری که تولیدکنندگان بارها درخواست کردند دولت قیمت را افزایش دهد. طی این مدت قیمت خوراک دام و طیور چهار برابر شده است و از آنجا که ۷۵ درصد قیمت تمام شده تولید به خوراک برمیگردد، این افزایش قیمت روی هزینه تمامشده تولید هم تأثیر زیادی گذاشته است. اسدالله نژاد نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان مرغ در گفتگو با فارس میگوید: مرغ با قیمت کمتر از ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان به ضرر تولیدکننده است. وی دلیل این امر را بالارفتن هزینههای تولید میداند که طی چند ماه گذشته هزینه زیادی را روی دست تولیدکنندگان گذاشته است. ایران یکی از بزرگترین واردکنندگان خوراک دام و طیور است که بیش از ۷۰ درصد نیاز خودش را وارد میکند، حتی بیش از ۹۰ درصد ذرت هم از محل واردات تأمین میشود.
انحصار در نهادهها بلای جان تولیدکنندگان است
این تمام ماجرا نیست، باید ریشههای این افزایش قیمت چهار برابری را کنکاش کرد. درست است که کشور این نهادهها را وارد میکند، اما سالانه بیش از ۴ میلیارد دلار ارز از کشور برای واردات آنها از کشور خارج میشود تا تولیدکنندگان بتوانند با نفس راحت به تولید خود ادامه دهند. پس چه اتفاقی میافتد که باز تولیدکنندگان از وضع موجود گلایه دارند؟ میزان واردات دولت نسبت به سالهای گذشته کاهشی نداشته است، به هر حال این محصولات به کشور وارد شده است. سعید سلطانی سروستانی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران زوایه دیگری از ماجرا را روشن میکند. وی میگوید: «انحصار در تأمین نهاده مشکل اصلی است. اولاً اینکه دولت ارز دولتی را به افراد خاصی میدهد و اینها کنترل بازار را به دست میگیرند. دوم اینکه در سایه نظارت نداشتن این محمولهها با قیمتهای دولتی فاکتور میشوند، اما پول دیگری هم به حساب آنها از سوی تولیدکنندگان واریز میشود. به طوری که قیمت نهایی معمولاً چهار برابر قیمت مصوب است.»
سلطانی میگوید: «از آنجا که تولیدکنندگان مجبور هستند دام خود را تغذیه کنند یا ترس از اینکه مبادا این انحصارگران به آنها خوراک ندهند، صدایی از آنها درنمیآید.»
راهکار چیست؟
مسئله بعدی مدیریت جزیرهای تولید و فروش است که یک وزارتخانه مسئول تولید و یک وزارتخانه مسئول بازار میباشد و از آنجا که سیاستهای این دو بر دیگری تأثیرگذار است، برنامه بازار به درستی پیش نمیرود.
نظر شما