این روزها و با گرم‌تر شدن هوا و تشکیل آلاینده ازن شاهد روزهای آلوده در تهران هستیم.

آمارهای رسمی نیز  نشان می‌دهد که امسال تهرانی‌ها بیش از سال گذشته هوای آلوده استشمام کرده‌اند و در روزهایی که دمای هوای تهران از ۳۵ درجه بالاتر رفته،  آلاینده ازن عامل اصلی ناپاکی هوا شده است. اما آیا واقعا چنین است، یا در حال حرکت به سوی تعریف استانداردهای جدید برای سنجش میزان آلودگی هوا هستیم؟

بر اساس مصوبه سازمان محیط زیست شاخص آلودگی هوا سختگیرانه تر شده است

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در  این باره می گوید:  بر اساس مصوبه‌های سازمان محیط زیست، نحوه محاسبه شاخص آلودگی تغییر کرده و سختگیرانه‌تر شده است.

حسین شهید زاده ادامه می دهد: بر اساس این مصوبه غلظتی که در سال گذشته سالم یا قابل قبول حساب می‌شد امسال جزو غلظت‌های ناسالم برای گروه‌های حساس محسوب می‌شود و این امر باعث شده است که تعداد روزهای هوای ناسالم بیشتر شود.

ازن یکی ازعلت های آلودگی هوای تهران

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با تاکید بر اینکه در روزهای تابستان به علت تابش نور خورشید و طوفان‌های گردوخاک، دو نوع آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون و ازن وجود دارد، می گوید: ازن آلاینده ثانویه است که در مجاورت گرما و تابش نور خورشید و در ترکیب شدن با سایر آلاینده‌ها تشکیل می‌شود و از لحاظ تنفسی بسیار مضر است.

شهیدزاده اضافه می کند: نباید اجازه دهیم تا ترکیبات فرّار ناشی از تبخیر سوخت و سایر موارد باعث ایجاد آلاینده ازن شود.

راهکارهای لحظه ای دوای درد آلودگی هوای تهران نیست

وی با تاکید بر این که آلودگی هوا را با راهکار لحظه‌ای نمی‌توان حل کرد، می گوید: حل معضل آلودگی هوا،  به برنامه‌های کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت نیاز دارد و یکی از اقدامات مهم در این زمینه تصویب قانون هوای پاک به شمار می‌رود.

وی ادامه می دهد: قانون هوای پاک مصوبه سال ۱۳۹۶ بوده و در آن وظایف دستگاه‌های متولی اعلام شده است که انتظار داریم با اجرای درست این قانون شاهد کاهش روزهای آلوده باشیم.

طرح نیمه کاره «کهاب»

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران یکی از ‌راهکارهایی که برای کاهش گازهای آلی فرّار اعلام شده، اجرای طرح کاهش، هدایت و انتقال بخار حاصل از تبخیر بنزین در پمپ بنزین‌ها موسوم به «کهاب» عنوان می کند و می گوید: این طرح اکنون در تعداد کمی از این مکان‌ها اجرا می‌شود.
شهیدزاده ابراز می کند: این طرح باعث می‌شود تا بخار حاصل از تبخیر بنزین در هوا منتشر نشود و دوباره به چرخه سوخت بازگردد؛ در همین زمینه وزات نیرو در انبارهای نفت اقداماتی را انجام داده است که در تخلیه و جابجایی بنزین‌ها شاهد کاهش آلودگی محیط زیستی باشیم.

دی اکسید نیتروژن یکی دیگر از آلاینده ها

وی یکی دیگر از گازهایی که به آلودگی هوا منجر می‌شود را دی‌اکسید نیتروژن می داند و می گوید: این نوع گاز از تردد و احتراق در درون خودروها حاصل می‌شود و بر همین اساس باید تا حد امکان از استفاده خودروهای شخصی جلوگیری کنیم.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با بیان اینکه طبیعت در کاهش آلودگی هوا موثر است، می افزاید: روز گذشته شاهد هوای ابری و وزش باد بودیم که این امر باعث کاهش ازن و در نهایت کاهش آلودگی می‌شود.
 

اُزُن؛ مقام نخست آلاینده هوای تهران در تابستان

مدیر کل محیط زیست شهرداری تهران به عنوان یکی از متولی های زیستی شهر تهران نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به این که امسال ٢٩ روزهوای ناسالم برای گروه های حساس و همه گروه ها به واسطه وجود آلاینده ازن در هوای پایتخت را تجربه کرده ایم،   می گوید: برای از بین بردن این آلاینده باید منابع انتشار پیش‌سازهای ازن یعنی «اکسیدهای نیتروژن و هیدروکربن‌ها» را کاهش دهیم.

شینا انصاری اضافه می کند: در حقیقت منابع انتشار آلاینده‌های پایه برای تشکیل ازن،  خودروها و صنایعی هستند که با تولید آلاینده‌هایی مانند اکسیدهای نیتروژن و هیدروکربن‌ها و ترکیب این آلاینده‌های گازی در کنار نور خورشید به عنوان عامل ضروری سوم، ازن را ایجاد می‌کنند.

ازن آلاینده ثانویه است

وی با بیان اینکه این گاز از «آلاینده‌های ثانویه» هوا هست، تصریح می کند: گاز ازن به طور مستقیم از منابع متحرک یا ساکن نظیر خودروها و صنایع منتشر نمی‌شود، بلکه با واکنش برخی گازها مانند اکسیدهای نیتروژن، ترکیبات آلی و هیدروکربن‌ها ایجاد می‌شود و میزان غلظت این آلاینده با شدت گرفتن نور خورشید در ماه‌های گرم سال افزایش می‌یابد.

مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با بیان اینکه نکته قابل تامل، آثار و عوارض مواجهه با این آلاینده خطرناک هواست، تاکید می کند: امروزه گاز ازن یکی از آلاینده‌های هواست که در کشورهای اروپایی و توسعه‌یافته بیشترین نگرانی را از منظر تهدیدات بهداشتی به خود اختصاص داده است.

ازن تشدید کننده بیماری های تنفسی است

انصاری بیان می کند: ازن یک اکسیدان بسیار قوی است و می‌تواند سبب بروز مشکلات تنفسی متعدد نظیر حملات آسمی، کاهش عملکرد ریه و بیماری‌های جدی تنفسی شود.

به گفته مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران،  کم بودن شرایط ابرناکی، تشدید تابش خورشید و بالا رفتن دما، غلظت آلاینده ازن را در هوا افزایش می‌دهد.

راهکارهای زیست محیطی کاهش آلودگی هوا

انصاری در ادامه به راهکار کاهش ازن در هوای شهرها اشاره کرده و می گوید: برای از بین بردن این آلاینده باید منابع انتشار پیش‌سازهای ازن یعنی «اکسیدهای نیتروژن و هیدروکربن‌ها» را کاهش دهیم.

وی تاکید می کند: موتورسیکلت‌های کاربراتوری با انتشار هیدروکربن‌ها و خودروهای دیزلی با تولید اکسیدهای نیتروژن، از سهم قابل ملاحظه‌ای در ایجاد شرایط لازم برای آنکه گاز ازن بتواند در روزهای گرم و آفتابی سال، مقام نخست را در بین پارامترهای آلاینده هوای تهران از آن خود کند، برخوردارند.

اینها بخشی از دغدغه های زیست محیطی پایتخت است که در روزهای تابستان نه تنها ایجاد آلودگی هوا باعث بیماری های تنفسی و قلبی می شود بلکه نماهای این شهر از جمله برج میلاد را در پشت آلاینده ها و دودها پنهان می کند.

شاخص کیفیت هوا معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که به ترتیب از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک یا سبز، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم  یا زرد، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس یا نارنجی، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه یا قرمز، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم یا بنفش و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک  یا ارغوانی تعیین شده است.

برپایه شاخص های اعلامی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، از ابتدای امسال ۱۵ روز هوای پاک، ۸۴ روز هوای سالم یا همان قابل قبول، ۲۷ روز هوای ناسالم برای گروه های حساس و ۲ روز هوای ناسالم برای همه گروه ها به ثبت رسیده است. این آمار در سال گذشته ۲۵ روز هوای پاک، ۸۳ روز هوای سالم یا همان قابل قبول، ۱۹ روز هوای ناسالم برای گروه های حساس و یک روز هوای ناسالم برای همه گروه ها بوده است.