به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، ساختار فرهنگی هر جامعه‌ای می‌تواند بر اثر هجمه‌های بیرونی، تغییراتی را بپذیرد. برای تأثیرگذاری بلند مدت در فرهنگ و سبک زندگی جوامع بشری، هیچ ابزاری به قوت رسانه‌های صوتی و تصویری، پدید نیامده است. در این فضا، شاید بتوان هالیوود را قوی‌ترین ابزار رسانه‌ای تمدن غرب نامید که تهاجم به تمدن‌ها و فرهنگ‌های دیگر را دستور کار خود قرار داده است.

این غول رسانه‌ای که بیشتر در صنعت فیلم‌سازی شهرت دارد، توانسته است با تولیدات زیاد و جذاب، بخش قابل توجهی از انتقال فرهنگ غربی را به سراسر جهان به دوش کشد. جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان و بهره‌گیری از استودیوهای مجهز و به‌روز، توانسته مخاطب را از پشت پرده و اهداف ضد فرهنگی محصولات هالیوود به سمت جلوه‌های بصری منحرف سازد. هالیوود با تولید فیلم در همه ژانرهای شناخته‌شده، سلیقه‌های مخاطبان مختلف را به‌سوی خود جلب کرده است.

در کنار ژانرهای علمی تخیلی، جناحی، وحشت، سیاسی و ... یکی از مهم‌ترین دسته‌های رایج در هالیوود، ژانر کمدی است. اهداف سیاسی، سلطه‌طلبانه و فرهنگی نظام حاکم غرب، در همه فیلم‌ها و در همه موضوعات، کم‌وبیش دنبال می‌شود و هیچ ژانری با این مسائل بیگانه نیست. با این حال، بخش کمدی یکی از مهم‌ترین و کارآمدترین ابزارها برای القای موضوعات فرهنگی تمدن غربی در هالیوود به شمار می‌رود.

ساختارشکنی‌های فرهنگی در فضای کمدی به‌سادگی رخ می‌دهد و فیلم‌ساز این‌چنین القا می‌کند که هدف خندیدن و شاد بودن است و تقریباً عموم مخاطبان نیز این موضوع را پذیرفته‌اند. در این فضا، نه‌تنها مخاطب در مقابل هجمه‌های فرهنگی پنهان در فیلم که گاه اصول اعتقادی او را نیز هدف می‌گیرد، جبهه نگرفته بلکه به‌تدریج به این مسائل همراهی خواهند کرد.

عادی‌سازی موضوعات ضدفرهنگی در دستور کار

کمترین تأثیر این نوع از فیلم‌ها عادی انگاری موضوعات ضد فرهنگی است. برای نمونه در بسیاری از کشورهای جهان، هم‌جنس‌بازی مقوله‌ای ضد فرهنگی، ناشایست و غیرقانونی محسوب می‌شود اما زمانی که مخاطب در فضای کمدی با این موضوع مواجه می‌شود، تنها به خندیدن کفایت می‌کند اما در ناخودآگاهِ ذهن او، حساسیت نسبت به این مسأله کمتر و کمرنگ خواهد شد.

هالیوود همه موضوعاتی را که ممکن است به صورت موردی در انواع دیگری از فیلم‌ها به تصویر بکشد و یا از به تصویر کشیدن مستقیم آن امتناع ورزد، در ژانر کمدی به سادگی و به صورت حجیم دنبال می‌کند؛ موضوعاتی مانند نژادپرستی، روابط جنسی نامشروع و خیانت، رقص، مشروبات الکلی، هم‌جنس‌بازی، توهین به مقدمات مذهبی، قمار، بی‌بندوباری، فحاشی، اباحه گری و ... در سایه خنداندن به مخاطب القا می‌شود.

تعدد این موضوعات در فیلم‌های کمدی نیز خود ترفند دیگری است که اساساً به مخاطب اجازه نمی‌دهد درباره موضوع و صحنه قبلی فکر کند و به سرعت او را درگیر ناهنجاری بعدی می‌کند تا با این روش، آستانه حساسیت او را کاهش داده و موضوعات ضد فرهنگی بر جان او بنشیند.

درصد بالایی از مخاطبان عمومی، مشتریان ثابت فیلم‌های کمدی هستند و این نوع از فیلم‌های را مناسب‌ترین ژانر برای اوقات فراغت و سرگرمی خود می‌دانند. همچنین سطح سواد رسانه‌ای پایین این دسته از مخاطبان، می‌تواند برای این افراد، آسیب‌های جدی فرهنگی، اجتماعی و دینی را در پی داشته باشد. جالب این است که در فضای مجازی، سایت‌ها و کانال‌های تخصصی وجود دارند که تنها فیلم‌های کمدی را منتشر می‌کنند. باید اشاره کرد که وضع ساختارشکنی در فیلم‌های کمدی ایرانی نیز خیلی مناسب نیست که خود، نیازمند یک بحث مفصل است.

طبیعی است که چنین وضعیتی، حساسیت بیشتر مسؤولان و متولیان فرهنگی را می‌طلبد تا علاوه بر جلوگیری بیشتر نسبت به انتشار این فیلم‌ها در فضای مجازی، خوراک فرهنگی مناسب و جایگزین آن را برای مخاطبان تهیه و در اختیار آن‌ها قرار دهند./882/ی704/ف

محمد جواد حسنی، طلبه سطح عالی حوزه علمیه قم