گروه اقتصادی/توسعه و بهرهبرداری یکپارچه میدان نفتی «یاران» که یکی از میادین مشترک در غرب کارون است، روز گذشته در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی به شرکتی ایران سپرده شد. شرکتی به نام «توسعه صنعت نفت و گاز پرشیا» که سال 95 یعنی در دوره برجام، توافقنامهای اصولی (HOA) برای مطالعه میدان با شرکت ملی نفت امضا کرده بود. آن زمان، هدف از امضای توافقنامه، بهرهمندی حداکثری از توان و ظرفیت شرکتهای اکتشاف و تولید ایرانی بیان میشد و روز گذشته نیز مسئولان وزارت نفت بر این مسأله تأکید داشتند.
ظرفیتسازی در تولید ضروری است
«اگرچه اکنون بواسطه تحریمهای ظالمانه، تولید نفت ما کاهش یافته است؛ اما همیشه اینگونه نمیماند. باید ظرفیت را بالا ببریم تا هر زمان نیاز شد، با قدرت تمام وارد بازار شویم و سهممان را احیا کنیم. ما قرار نیست تسلیم شویم و قرارداد توسعه میدان یاران هم در همین مسیرعملیاتی میشود.» وزیر نفت این مطلب را در آیین امضای قرارداد طرح توسعه میدان نفتی یاران بیان کرد و پیام این قرارداد در شرایط کنونی را چنین ترسیم کرد: «پیام قرارداد این است که ما سرپا ایستادهایم و تسلیم نمیشویم. امروز روز خوبی برای صنعت نفت ایران است، زیرا قرارداد تکمیل توسعه یک میدان مشترک نفتی امضا شد.» بیژن زنگنه در مراسم امضای این قرارداد که بهصورت پخش زنده انجام شد، گفت که ما از این مشکلات پیشتر هم دیدهایم و انشاءالله از آنها عبور میکنیم. اما لازم است برای روزی که نیاز شود دوباره وارد بازار شویم، ظرفیت کافی داشته باشیم. همانطور که پس از تحریم پیشین نیز دنیا از اینکه صنعت نفت ایران در کمتر از چهار ماه به حداکثر تولید خود بازگشت متعجب شد.
وزیر نفت ادامه داد: «مردم شرایط سختی را میگذرانند و کرونا و تحریم فشار زیادی بر آنان وارد میکند. در صنعت نفت سعی میکنیم تا حد امکان برای کاهش این فشارها تلاش کنیم؛ بخشی از این طریق است که دستور داده شده مواد اولیه شویندهها وضدعفونی کنندهها که توسط پتروشیمیها و پالایشگاهها تولید میشود، در اولویت تولید و تأمین باشد. بخش دیگر، کمک به اشتغال و زندگی مردم است. مردم قرار است زندگی و کار کنند و از کار خود نان حلال بهدست آورند. به همین منظور با وجود مواجهه صنعت نفت با کمبود منابع، در تلاشیم جریان اشتغال و کار مولد را زنده نگه داریم.»
هر چه نو باشد، مخالف دارد
یاران جنوبی پیش از این ازسوی شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) توسعه داده شده است و یاران شمالی نیز از سوی نفت و گاز پرشیا که این دو بخش تجمیع شدند و قرارداد آن بهصورت یکپارچه در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی با شرکت نفت و گاز پرشیا امضا میشود. زنگنه با تأکید بر اینکه هیچ یک از قراردادها در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی بدون مشارکت طرف ایرانی امضا نمیشود، گفت: الگوی جدید قراردادهای نفتی، الگویی تکامل یافته بیع متقابل سنتی ماست که البته الان میگوییم سنتی؛ زمانی قرارداد نوینی بود که عدهای مخالفش بودند. هر چه نو باشد، عدهای مخالف آن هستند. عدهای هم با بیع متقابل مخالف بودند و تا پای جان هم بر سر مخالفتشان ایستاده بودند، اما بعد که الگوی جدید قراردادهای نفتی مطرح شد، گفتند همان بیع متقابل خوب است، خب شما که روزی با بیع متقابل هم مخالف بودید.
وی با بیان اینکه در قرارداد توسعه میدان یاران مانند دیگر قراردادهای الگوی جدید قراردادهای نفتی، بهرهبرداری نیز لحاظ شده و پرداخت پاداش منوط به تولید است، گفت: پاداش در این قرارداد کمتر از ۲.۵ دلار برای هر بشکه است که به ازای هر بشکه تولید اضافی تعلق میگیرد. به عبارتی، دولت ۴۰ دلار درآمد دارد و پیمانکار ۲.۵ دلار. بخل نیست. اگر پیمانکار بتواند بر مقدار تولید اضافه کند، باید سود ببرد. زمان قرارداد هم
۱۰ ساله است که میتواند تمدید شود. در این قرارداد، همه منابع سرمایهای را باید شرکت نفت و گاز پرشیا تأمین کند و سپس پس از آغاز بهرهبرداری، اصل و پاداش خود را از محل اضافه تولید دریافت خواهد کرد.
مصوبه ۶ میلیارد دلاری شورای اقتصاد
آنطور که وزیر نفت میگوید، در صنعت نفت از همه انواع قراردادها استفاده میشود.
زنگنه در این خصوص بیان کرد: صنعت نفت کشور را نمیتوان با روشهای صد سال پیش اداره کرد. باید روشهای نو را در اجرای پروژهها مدنظر قرار داد. اکنون در دنیا شرکتهای اکتشاف و تولید کار میکنند و به همین دلیل ما نیز تصمیم گرفتیم شرکتهای ایرانی را در این بخش فعال کنیم؛ همانطور که در بخش بازرگانی نفت نیز چنین رویکردی دنبال شده و شرکتهای ایرانی در حال فعالیت هستند که اگرچه کمکشان میکنیم اما میتوانند پس از تحریم بسیار مؤثر باشند. زنگنه ادامه داد: شرکتهای اکتشاف و تولید ایرانی را هم عدهای میگفتند گرگزادههایی هستند که تبدیل به گرگ خواهند شد، اما این شرکتها که اگر چه برخی با تساهل و تسامح تأیید صلاحیت و انتخاب شدند، شرکتهای توانمندی هستند. به گفته وزیر نفت، با توجه به استفاده از ظرفیت انواع قراردادها، طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت نیز در قالب قراردادهای EPC/EPD دنبال میشود که در این زمینه بیش از ۶ میلیارد دلار مصوبه شورای اقتصاد دریافت کرده و منابع مالی این طرح از طریق بازار سرمایه تأمین میشود. او حسن این قراردادها را چنین توصیف میکند: در این صورت، کار به شکل مجموعهای به هم پیوسته به پیمانکار تحویل داده میشود و پیمانکار نفت تحویل خواهد داد. فهرستی از تجهیزات هم به این قراردادها ضمیمه شده است که باید از داخل ایران تأمین شود. زنگنه ادامه داد: نه تنها در میدانهای مشترک، توسعه در همه میدانهای نفت و گاز کشور دنبال میشود و طرحهایی برای آنها تعریف شده است، اما منابع آن عمدتاً از بازار سرمایه تأمین میشود، زیرا منابع نفت کفایت نمیکند. شیوههای قراردادی مختلف نیز ظرفیت خوب و مؤثری به شمار میرود که میتواند در این مسیر راهگشا باشد.
ساماندهی میدانهای مشترک تا پایان دولت
«میدانهای مشترک همواره برای صنعت نفت یک ضرورت و اصل بوده است» و وزیر نفت درباره آن توضیح داد: «خوشبختانه در پارس جنوبی با حداکثر امکان تولید یعنی برداشت از ۲۷ فاز در حال فعالیت هستیم. توسعه دو فاز بهدلیل تحریمها عقب افتاد که پتروپارس آنها را دنبال میکند. البته قرارداد جدیدی با پتروپارس امضا نشد، بلکه پس از کنارهگیری دو شرکت فرانسوی و چینی از توسعه فاز ۱۱، سهم آنها به طرف ایرانی پروژه یعنی پتروپارس منتقل شد. دو پالایشگاه باقیمانده که یک واحد امسال تکمیل و دیگری نیز سال آینده تکمیل میشود.» زنگنه با اشاره به اینکه میدان بلال بهعنوان یال شرقی میدان گازی پارس جنوبی، میدان گاز مستقلی نیست و قرارداد آن نیز امضا شده و در حال پیگیری است، ادامه داد: «قرارداد میدان گازی فرزاد بی نیز امضا میشود و تکلیف تکمیل توسعه میدان فروزان هم مشخص خواهد شد.» به گفته وزیر نفت، قرارداد میدانهای آبان و پایدار غرب هم نافذ شده و در حال اجراست. او در این باره میگوید: «به این ترتیب تا پایان دولت، همه میدانهای مشترک نفت و گاز کشور به سامان میرسد؛ نمیگویم توسعه آن به پایان میرسد، اما تکلیف همه میدانها در قالب قراردادهایی واقعی با شرکتهایی توانمند مشخص میشود.»
شمارش معکوس برای امضای قرارداد های توسعهای
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز در این مراسم بیان کرد که توسعه میدانهای مشترک با وجود تحریم، مشکلات مالی و تأمین نقدینگی و همچنین بحران کرونا در کشور در حال انجام است. به گزارش پایگاه اطلاعرسانی شرکت ملی نفت ایران، مسعود کرباسیان ابراز امیدواری کرد که قراردادهای مربوط به این میدانها تا پایان دولت دوازدهم به سرانجام برسد. کرباسیان در شرح وضعیت فعلی توسعه میدانهای مشترک نیز گفت: در حوزه پارس جنوبی، با نصب جکت فاز ۱۱ در چند هفته اخیر توسط شرکت پتروپارس، این فاز به سرانجام رسیده است؛ در عین حال در فاز ۱۴ نیز تمامی عملیات مربوط به بخش دریا به سرانجام رسیده و قراردادهای مربوط به پالایشگاههای بخش خشکی این فاز نیز تا پایان سال به نتیجه میرسد.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در ادامه با بیان اینکه هماکنون مقدمات مربوط به امضای قرارداد توسعهای ۳ میدان نفتی در حوزه میادین مشترک در قالب IPC به انجام رسیده است، گفت: توسعه ۳ میدان چنگوله، سهراب و لایه نفتی پارس جنوبی با همکاری با سازمان برنامه و بودجه در حال انجام است و با ارائه برنامه جامع توسعهای از سوی شرکت ملی نفت ایران و در صورت تأیید نهایی این سازمان، در آیندهای نزدیک اجرایی خواهد شد. وی همچنین از امضای قرارداد توسعه میدان نفتشهر (از سری قراردادهای مربوط به ۳۳ پروژه نگهداشت و ازدیاد برداشت تولید نفت در حوزه میادین مشترک) با طرفیت شرکت ملی حفاری ایران یاد کرد و افزود: قراردادهای مربوط به توسعه میدانهای فروزان و رشادت نیز طی هفتههای آینده امضا خواهد شد. کرباسیان یادآور شد: توسعه میدانهای آزادگان و یادآوران نیز در دست اقدام است و به زودی خبرهای خوبی در خصوص این ۲ میدان منتشر خواهد شد.
درآمد ۲ میلیارد دلاری دولت از توسعه یاران
کرباسیان از عزم شرکت ملی نفت برای تعیین تکلیف تمامی میدانهای مشترک نفتی و گازی خبر داد و گفت: با هماهنگیهای انجام شده، قراردادهای مربوط به توسعه این میدانها تا پایان دولت دوازدهم نهایی خواهد شد. وی در ادامه با تشریح ابعاد کلی قرارداد طرح توسعه و بهرهبرداری میدان مشترک نفتی یاران گفت: قرارداد توسعه این میدان، ششمین قرارداد از سری قراردادهای جدید موسوم به IPC است و درآمد دولت از محل انجام این قرارداد حدود ۲ میلیارد دلار خواهد بود.
داوری، هیچ خسارتی را متوجه شرکت گاز نکرده است
در حاشیه آیین امضای قرارداد توسعه میدان نفتی یاران، صحبتهایی نیز درباره ابهامهای مطرح در پرونده گازی ایران و ترکمنستان به میان آمد. بهگزارش شانا، وزیر نفت در این زمینه توضیح داد: «حکم داوری در پرونده گازی شرکتهای ملی گاز ایران و ترکمنگاز، هیچ جریمه یا خسارتی را متوجه شرکت ملی گاز نکرده و تنها حکم پرداخت بدهی ایران به ترکمنستان صادر شده که نتیجه دور از انتظاری نبوده است.» زنگنه با یادآوری این مطلب که طرف قرارداد، دولت جمهوری اسلامی ایران یا وزارت نفت نبوده است، گفت: این قرارداد تجاری بین شرکتهای ملی گاز ایران و ترکمنگاز بوده که بهدلیل چندبار قطع گاز ازسوی ترکمنستان و اعلام ترکمنگاز مبنی بر پرداخت نشدن بدهیهای شرکت ملی گاز ایران با اختلافهایی همراه شد.
او افزود: ما بهدلیل تحریم امکان انتقال پول را نداشتیم؛ حتی شرکت ملی گاز ایران بهرهای را که بر مبنای قرارداد بهدلیل پرداخت نکردن بدهی تعلق میگیرد و به وام تبدیل میشود، قبول داشت و حتی بخشی از این بدهی با شکل کالا و خدمات پرداخت شد، اما ترکمنگاز اصرار داشت پول را بهصورت کامل دریافت کند و در این زمینه، انعطافی برای مذاکره نداشتند. شرکت ملی گاز بحث طرح موضوع در داوری را عنوان و اعلام کرد، در صورتی که پرونده به داوری برود، قیمت گاز ترکمنگاز هم باید در داوری مطرح شود، زیرا از نظر شرکت ملی گاز ایران، قیمت ترکمنستان بهدلیل الحاقیههایی که به قرارداد پیشین بسته بود، بالا و از نظر شرکت گاز غیرمنصفانه بود. از سوی دیگر شرکت ملی گاز بر این نظر بود که باید جرایمی مربوط به کمیت و کیفیت گاز نیز به ترکمنگاز تعلق گیرد. سرانجام آنها پیشنهاد طرح موضوع در داوری را قبول نکردند، اما مدتی بعد خود پرونده را به داوری بردند.
جریمه ترکمنگاز از بدهی ایران کسر میشود
وزیر نفت با بیان اینکه آنچه در داوری تصمیم گرفته شد، نتیجه دور از انتظاری نبوده است، تصریح کرد: داوری به این تصمیم رسید که شرکت ملی گاز ایران باید بدهی خود را به ترکمنگاز پرداخت کند، اما حکم داوری، هیچ جریمه یا خسارتی را متوجه شرکت ملی گاز ایران نکرده است و از سوی دیگر، داوری با بخش قابل توجه درخواست شرکت ملی گاز ایران مبنی بر جریمه مربوط به کمیت و کیفیت گاز صادراتی ترکمنگاز موافقت کرده است که به این ترتیب، این میزان جریمه از بدهی شرکت ملی گاز ایران کسر میشود.
زنگنه با یادآوری اینکه ایران بهدلیل تحریم، امکان انتقال پول را نداشته است، افزود: باز هم باید بر سر اینکه چطور بدهی ایران پرداخت شود، بحث و راهکاری پیدا شود. دولت و ملت ترکمنستان دوست هستند و ما میخواهیم با این کشور همسایه در درازمدت کار کنیم. اختلافهای تجاری در سطح بینالملل مطرح، بررسی و برطرف میشود و این طور نیست که بگوییم ببینیم چه کسی برد، چه کسی باخت یا حال چه کسی گرفته شد. همانطور که پیش از این نیز شرکت ملی گاز و بوتاش ترکیه به داوری رفتند و در عین حال به روابط دوستانه خود ادامه دادهاند. وی گفت: همچنین بر مبنای حکم داوری، دو قرارداد موجود بین دو شرکت که بخشی از آن به نفع ایران نبود و بهدلیل قطعی گاز از سوی ترکمنستان به ما تحمیل شده بود، خاتمهیافته تلقی شد. زنگنه در پاسخ به پرسشی درباره احتمال امضای قراردادی جدید بین دو شرکت، عنوان کرد: این موضوع در چارچوب روابط درازمدت بین دو کشور تعریف میشود.
برش
قراردادی به ارزش 39/5 میلیون بشکه
میدان مشترک یاران در ۱۳۰ کیلومتری جنوب غربی اهواز و غرب میدان آزادگان جنوبی قرار دارد و با میدان مجنون عراق مشترک است. توسعه یاران شمالی، نخستین پروژه صد درصد بیع متقابل ایرانی به حساب میآید که از سوی شرکت نفت و گاز پرشیا با هدف تولید روزانه ۳۰ هزار بشکه نفت اجرایی شد و در آبانماه سال ۹۵ به بهرهبرداری رسمی رسید و حدود یک سال بعد، برداشت نفت از بخش جنوبی میدان یاران نیز که توسعه آن در دستور کار شرکت مهندسی و توسعه نفت قرار داشت، آغاز شد. اکنون هدف قرارداد جدید توسعه و بهرهبرداری یکپارچه میدان نفتی است و گفته میشود که به تولید تجمعی اضافی حدود ۳۹.۵ میلیون بشکه طی ۱۰ سال میرسد. هزینههای سرمایهای مستقیم آن معادل ۲۲۷ میلیون دلار و هزینههای بهرهبرداری از تأسیسات در طول مدت قرارداد (شامل تولید خط پایه و اضافی) معادل ۲۳۶ میلیون دلار خواهد بود. بر اساس این قرارداد پیمانکار موظف است تمام منابع مالی لازم برای اجرای طرح را تأمین کند. قرار است که ۶ حلقه چاه جدید (سه حلقه در یاران شمالی و سه حلقه در یاران جنوبی)، یک حلقه چاه توصیفی، یک حلقه چاه تزریق آب موجود حفاری و پنج حلقه چاه تعمیر شود. تجهیز ۲۷ حلقه چاه تولیدی لایه سروک به پمپ درونچاهی (ESP) و احداث و بهروزرسانی تأسیسات سطحالارضی، انجام مطالعات آزمایشگاهی و طراحی روش ازدیاد برداشت (EOR) از دیگر بخشهای آمده در قرارداد روز گذشته است.
∎
ظرفیتسازی در تولید ضروری است
«اگرچه اکنون بواسطه تحریمهای ظالمانه، تولید نفت ما کاهش یافته است؛ اما همیشه اینگونه نمیماند. باید ظرفیت را بالا ببریم تا هر زمان نیاز شد، با قدرت تمام وارد بازار شویم و سهممان را احیا کنیم. ما قرار نیست تسلیم شویم و قرارداد توسعه میدان یاران هم در همین مسیرعملیاتی میشود.» وزیر نفت این مطلب را در آیین امضای قرارداد طرح توسعه میدان نفتی یاران بیان کرد و پیام این قرارداد در شرایط کنونی را چنین ترسیم کرد: «پیام قرارداد این است که ما سرپا ایستادهایم و تسلیم نمیشویم. امروز روز خوبی برای صنعت نفت ایران است، زیرا قرارداد تکمیل توسعه یک میدان مشترک نفتی امضا شد.» بیژن زنگنه در مراسم امضای این قرارداد که بهصورت پخش زنده انجام شد، گفت که ما از این مشکلات پیشتر هم دیدهایم و انشاءالله از آنها عبور میکنیم. اما لازم است برای روزی که نیاز شود دوباره وارد بازار شویم، ظرفیت کافی داشته باشیم. همانطور که پس از تحریم پیشین نیز دنیا از اینکه صنعت نفت ایران در کمتر از چهار ماه به حداکثر تولید خود بازگشت متعجب شد.
وزیر نفت ادامه داد: «مردم شرایط سختی را میگذرانند و کرونا و تحریم فشار زیادی بر آنان وارد میکند. در صنعت نفت سعی میکنیم تا حد امکان برای کاهش این فشارها تلاش کنیم؛ بخشی از این طریق است که دستور داده شده مواد اولیه شویندهها وضدعفونی کنندهها که توسط پتروشیمیها و پالایشگاهها تولید میشود، در اولویت تولید و تأمین باشد. بخش دیگر، کمک به اشتغال و زندگی مردم است. مردم قرار است زندگی و کار کنند و از کار خود نان حلال بهدست آورند. به همین منظور با وجود مواجهه صنعت نفت با کمبود منابع، در تلاشیم جریان اشتغال و کار مولد را زنده نگه داریم.»
هر چه نو باشد، مخالف دارد
یاران جنوبی پیش از این ازسوی شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) توسعه داده شده است و یاران شمالی نیز از سوی نفت و گاز پرشیا که این دو بخش تجمیع شدند و قرارداد آن بهصورت یکپارچه در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی با شرکت نفت و گاز پرشیا امضا میشود. زنگنه با تأکید بر اینکه هیچ یک از قراردادها در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی بدون مشارکت طرف ایرانی امضا نمیشود، گفت: الگوی جدید قراردادهای نفتی، الگویی تکامل یافته بیع متقابل سنتی ماست که البته الان میگوییم سنتی؛ زمانی قرارداد نوینی بود که عدهای مخالفش بودند. هر چه نو باشد، عدهای مخالف آن هستند. عدهای هم با بیع متقابل مخالف بودند و تا پای جان هم بر سر مخالفتشان ایستاده بودند، اما بعد که الگوی جدید قراردادهای نفتی مطرح شد، گفتند همان بیع متقابل خوب است، خب شما که روزی با بیع متقابل هم مخالف بودید.
وی با بیان اینکه در قرارداد توسعه میدان یاران مانند دیگر قراردادهای الگوی جدید قراردادهای نفتی، بهرهبرداری نیز لحاظ شده و پرداخت پاداش منوط به تولید است، گفت: پاداش در این قرارداد کمتر از ۲.۵ دلار برای هر بشکه است که به ازای هر بشکه تولید اضافی تعلق میگیرد. به عبارتی، دولت ۴۰ دلار درآمد دارد و پیمانکار ۲.۵ دلار. بخل نیست. اگر پیمانکار بتواند بر مقدار تولید اضافه کند، باید سود ببرد. زمان قرارداد هم
۱۰ ساله است که میتواند تمدید شود. در این قرارداد، همه منابع سرمایهای را باید شرکت نفت و گاز پرشیا تأمین کند و سپس پس از آغاز بهرهبرداری، اصل و پاداش خود را از محل اضافه تولید دریافت خواهد کرد.
مصوبه ۶ میلیارد دلاری شورای اقتصاد
آنطور که وزیر نفت میگوید، در صنعت نفت از همه انواع قراردادها استفاده میشود.
زنگنه در این خصوص بیان کرد: صنعت نفت کشور را نمیتوان با روشهای صد سال پیش اداره کرد. باید روشهای نو را در اجرای پروژهها مدنظر قرار داد. اکنون در دنیا شرکتهای اکتشاف و تولید کار میکنند و به همین دلیل ما نیز تصمیم گرفتیم شرکتهای ایرانی را در این بخش فعال کنیم؛ همانطور که در بخش بازرگانی نفت نیز چنین رویکردی دنبال شده و شرکتهای ایرانی در حال فعالیت هستند که اگرچه کمکشان میکنیم اما میتوانند پس از تحریم بسیار مؤثر باشند. زنگنه ادامه داد: شرکتهای اکتشاف و تولید ایرانی را هم عدهای میگفتند گرگزادههایی هستند که تبدیل به گرگ خواهند شد، اما این شرکتها که اگر چه برخی با تساهل و تسامح تأیید صلاحیت و انتخاب شدند، شرکتهای توانمندی هستند. به گفته وزیر نفت، با توجه به استفاده از ظرفیت انواع قراردادها، طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت نیز در قالب قراردادهای EPC/EPD دنبال میشود که در این زمینه بیش از ۶ میلیارد دلار مصوبه شورای اقتصاد دریافت کرده و منابع مالی این طرح از طریق بازار سرمایه تأمین میشود. او حسن این قراردادها را چنین توصیف میکند: در این صورت، کار به شکل مجموعهای به هم پیوسته به پیمانکار تحویل داده میشود و پیمانکار نفت تحویل خواهد داد. فهرستی از تجهیزات هم به این قراردادها ضمیمه شده است که باید از داخل ایران تأمین شود. زنگنه ادامه داد: نه تنها در میدانهای مشترک، توسعه در همه میدانهای نفت و گاز کشور دنبال میشود و طرحهایی برای آنها تعریف شده است، اما منابع آن عمدتاً از بازار سرمایه تأمین میشود، زیرا منابع نفت کفایت نمیکند. شیوههای قراردادی مختلف نیز ظرفیت خوب و مؤثری به شمار میرود که میتواند در این مسیر راهگشا باشد.
ساماندهی میدانهای مشترک تا پایان دولت
«میدانهای مشترک همواره برای صنعت نفت یک ضرورت و اصل بوده است» و وزیر نفت درباره آن توضیح داد: «خوشبختانه در پارس جنوبی با حداکثر امکان تولید یعنی برداشت از ۲۷ فاز در حال فعالیت هستیم. توسعه دو فاز بهدلیل تحریمها عقب افتاد که پتروپارس آنها را دنبال میکند. البته قرارداد جدیدی با پتروپارس امضا نشد، بلکه پس از کنارهگیری دو شرکت فرانسوی و چینی از توسعه فاز ۱۱، سهم آنها به طرف ایرانی پروژه یعنی پتروپارس منتقل شد. دو پالایشگاه باقیمانده که یک واحد امسال تکمیل و دیگری نیز سال آینده تکمیل میشود.» زنگنه با اشاره به اینکه میدان بلال بهعنوان یال شرقی میدان گازی پارس جنوبی، میدان گاز مستقلی نیست و قرارداد آن نیز امضا شده و در حال پیگیری است، ادامه داد: «قرارداد میدان گازی فرزاد بی نیز امضا میشود و تکلیف تکمیل توسعه میدان فروزان هم مشخص خواهد شد.» به گفته وزیر نفت، قرارداد میدانهای آبان و پایدار غرب هم نافذ شده و در حال اجراست. او در این باره میگوید: «به این ترتیب تا پایان دولت، همه میدانهای مشترک نفت و گاز کشور به سامان میرسد؛ نمیگویم توسعه آن به پایان میرسد، اما تکلیف همه میدانها در قالب قراردادهایی واقعی با شرکتهایی توانمند مشخص میشود.»
شمارش معکوس برای امضای قرارداد های توسعهای
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز در این مراسم بیان کرد که توسعه میدانهای مشترک با وجود تحریم، مشکلات مالی و تأمین نقدینگی و همچنین بحران کرونا در کشور در حال انجام است. به گزارش پایگاه اطلاعرسانی شرکت ملی نفت ایران، مسعود کرباسیان ابراز امیدواری کرد که قراردادهای مربوط به این میدانها تا پایان دولت دوازدهم به سرانجام برسد. کرباسیان در شرح وضعیت فعلی توسعه میدانهای مشترک نیز گفت: در حوزه پارس جنوبی، با نصب جکت فاز ۱۱ در چند هفته اخیر توسط شرکت پتروپارس، این فاز به سرانجام رسیده است؛ در عین حال در فاز ۱۴ نیز تمامی عملیات مربوط به بخش دریا به سرانجام رسیده و قراردادهای مربوط به پالایشگاههای بخش خشکی این فاز نیز تا پایان سال به نتیجه میرسد.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در ادامه با بیان اینکه هماکنون مقدمات مربوط به امضای قرارداد توسعهای ۳ میدان نفتی در حوزه میادین مشترک در قالب IPC به انجام رسیده است، گفت: توسعه ۳ میدان چنگوله، سهراب و لایه نفتی پارس جنوبی با همکاری با سازمان برنامه و بودجه در حال انجام است و با ارائه برنامه جامع توسعهای از سوی شرکت ملی نفت ایران و در صورت تأیید نهایی این سازمان، در آیندهای نزدیک اجرایی خواهد شد. وی همچنین از امضای قرارداد توسعه میدان نفتشهر (از سری قراردادهای مربوط به ۳۳ پروژه نگهداشت و ازدیاد برداشت تولید نفت در حوزه میادین مشترک) با طرفیت شرکت ملی حفاری ایران یاد کرد و افزود: قراردادهای مربوط به توسعه میدانهای فروزان و رشادت نیز طی هفتههای آینده امضا خواهد شد. کرباسیان یادآور شد: توسعه میدانهای آزادگان و یادآوران نیز در دست اقدام است و به زودی خبرهای خوبی در خصوص این ۲ میدان منتشر خواهد شد.
درآمد ۲ میلیارد دلاری دولت از توسعه یاران
کرباسیان از عزم شرکت ملی نفت برای تعیین تکلیف تمامی میدانهای مشترک نفتی و گازی خبر داد و گفت: با هماهنگیهای انجام شده، قراردادهای مربوط به توسعه این میدانها تا پایان دولت دوازدهم نهایی خواهد شد. وی در ادامه با تشریح ابعاد کلی قرارداد طرح توسعه و بهرهبرداری میدان مشترک نفتی یاران گفت: قرارداد توسعه این میدان، ششمین قرارداد از سری قراردادهای جدید موسوم به IPC است و درآمد دولت از محل انجام این قرارداد حدود ۲ میلیارد دلار خواهد بود.
داوری، هیچ خسارتی را متوجه شرکت گاز نکرده است
در حاشیه آیین امضای قرارداد توسعه میدان نفتی یاران، صحبتهایی نیز درباره ابهامهای مطرح در پرونده گازی ایران و ترکمنستان به میان آمد. بهگزارش شانا، وزیر نفت در این زمینه توضیح داد: «حکم داوری در پرونده گازی شرکتهای ملی گاز ایران و ترکمنگاز، هیچ جریمه یا خسارتی را متوجه شرکت ملی گاز نکرده و تنها حکم پرداخت بدهی ایران به ترکمنستان صادر شده که نتیجه دور از انتظاری نبوده است.» زنگنه با یادآوری این مطلب که طرف قرارداد، دولت جمهوری اسلامی ایران یا وزارت نفت نبوده است، گفت: این قرارداد تجاری بین شرکتهای ملی گاز ایران و ترکمنگاز بوده که بهدلیل چندبار قطع گاز ازسوی ترکمنستان و اعلام ترکمنگاز مبنی بر پرداخت نشدن بدهیهای شرکت ملی گاز ایران با اختلافهایی همراه شد.
او افزود: ما بهدلیل تحریم امکان انتقال پول را نداشتیم؛ حتی شرکت ملی گاز ایران بهرهای را که بر مبنای قرارداد بهدلیل پرداخت نکردن بدهی تعلق میگیرد و به وام تبدیل میشود، قبول داشت و حتی بخشی از این بدهی با شکل کالا و خدمات پرداخت شد، اما ترکمنگاز اصرار داشت پول را بهصورت کامل دریافت کند و در این زمینه، انعطافی برای مذاکره نداشتند. شرکت ملی گاز بحث طرح موضوع در داوری را عنوان و اعلام کرد، در صورتی که پرونده به داوری برود، قیمت گاز ترکمنگاز هم باید در داوری مطرح شود، زیرا از نظر شرکت ملی گاز ایران، قیمت ترکمنستان بهدلیل الحاقیههایی که به قرارداد پیشین بسته بود، بالا و از نظر شرکت گاز غیرمنصفانه بود. از سوی دیگر شرکت ملی گاز بر این نظر بود که باید جرایمی مربوط به کمیت و کیفیت گاز نیز به ترکمنگاز تعلق گیرد. سرانجام آنها پیشنهاد طرح موضوع در داوری را قبول نکردند، اما مدتی بعد خود پرونده را به داوری بردند.
جریمه ترکمنگاز از بدهی ایران کسر میشود
وزیر نفت با بیان اینکه آنچه در داوری تصمیم گرفته شد، نتیجه دور از انتظاری نبوده است، تصریح کرد: داوری به این تصمیم رسید که شرکت ملی گاز ایران باید بدهی خود را به ترکمنگاز پرداخت کند، اما حکم داوری، هیچ جریمه یا خسارتی را متوجه شرکت ملی گاز ایران نکرده است و از سوی دیگر، داوری با بخش قابل توجه درخواست شرکت ملی گاز ایران مبنی بر جریمه مربوط به کمیت و کیفیت گاز صادراتی ترکمنگاز موافقت کرده است که به این ترتیب، این میزان جریمه از بدهی شرکت ملی گاز ایران کسر میشود.
زنگنه با یادآوری اینکه ایران بهدلیل تحریم، امکان انتقال پول را نداشته است، افزود: باز هم باید بر سر اینکه چطور بدهی ایران پرداخت شود، بحث و راهکاری پیدا شود. دولت و ملت ترکمنستان دوست هستند و ما میخواهیم با این کشور همسایه در درازمدت کار کنیم. اختلافهای تجاری در سطح بینالملل مطرح، بررسی و برطرف میشود و این طور نیست که بگوییم ببینیم چه کسی برد، چه کسی باخت یا حال چه کسی گرفته شد. همانطور که پیش از این نیز شرکت ملی گاز و بوتاش ترکیه به داوری رفتند و در عین حال به روابط دوستانه خود ادامه دادهاند. وی گفت: همچنین بر مبنای حکم داوری، دو قرارداد موجود بین دو شرکت که بخشی از آن به نفع ایران نبود و بهدلیل قطعی گاز از سوی ترکمنستان به ما تحمیل شده بود، خاتمهیافته تلقی شد. زنگنه در پاسخ به پرسشی درباره احتمال امضای قراردادی جدید بین دو شرکت، عنوان کرد: این موضوع در چارچوب روابط درازمدت بین دو کشور تعریف میشود.
برش
قراردادی به ارزش 39/5 میلیون بشکه
میدان مشترک یاران در ۱۳۰ کیلومتری جنوب غربی اهواز و غرب میدان آزادگان جنوبی قرار دارد و با میدان مجنون عراق مشترک است. توسعه یاران شمالی، نخستین پروژه صد درصد بیع متقابل ایرانی به حساب میآید که از سوی شرکت نفت و گاز پرشیا با هدف تولید روزانه ۳۰ هزار بشکه نفت اجرایی شد و در آبانماه سال ۹۵ به بهرهبرداری رسمی رسید و حدود یک سال بعد، برداشت نفت از بخش جنوبی میدان یاران نیز که توسعه آن در دستور کار شرکت مهندسی و توسعه نفت قرار داشت، آغاز شد. اکنون هدف قرارداد جدید توسعه و بهرهبرداری یکپارچه میدان نفتی است و گفته میشود که به تولید تجمعی اضافی حدود ۳۹.۵ میلیون بشکه طی ۱۰ سال میرسد. هزینههای سرمایهای مستقیم آن معادل ۲۲۷ میلیون دلار و هزینههای بهرهبرداری از تأسیسات در طول مدت قرارداد (شامل تولید خط پایه و اضافی) معادل ۲۳۶ میلیون دلار خواهد بود. بر اساس این قرارداد پیمانکار موظف است تمام منابع مالی لازم برای اجرای طرح را تأمین کند. قرار است که ۶ حلقه چاه جدید (سه حلقه در یاران شمالی و سه حلقه در یاران جنوبی)، یک حلقه چاه توصیفی، یک حلقه چاه تزریق آب موجود حفاری و پنج حلقه چاه تعمیر شود. تجهیز ۲۷ حلقه چاه تولیدی لایه سروک به پمپ درونچاهی (ESP) و احداث و بهروزرسانی تأسیسات سطحالارضی، انجام مطالعات آزمایشگاهی و طراحی روش ازدیاد برداشت (EOR) از دیگر بخشهای آمده در قرارداد روز گذشته است.
نظر شما