اگرچه محل وقوع حادثه، فاصله قابلتوجهی با بخشهای فعال در حوزه غنیسازی اورانیوم داشته و بر اساس اعلام مسئولین سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، این حادثه با نشت اورانیوم همراه نبوده است، لیکن شکلگیری این رخداد در یک مجتمع هستهای بهتنهایی برای«ایجاد حساسیت و جلبتوجه جهانی» کفایت میکند. متناسب با حساسیتهای بینالمللی ایجادشده پیرامون این حادثه، گمانهزنیها در مورد دلایل وقوع آن نیز بهعنوان اصلیترین محور مورد سؤال از سوی رسانههای مختلف همچنان مطرح است.
فعالیت رسانههای خارجی
به گزارش نور نیوز، از اولین ساعات وقوع این حادثه و حتی قبل از آن برخی منابع رسانهای که عمدتاً مرتبط با رژیم صهیونیستی بودند جریان خبری مربوط به دست داشتن اسراییل در این حادثه را آغاز کردند و گزارههای مختلفی چون حمله هوایی به این مجتمع از سوی جنگندههای اف-۱۶ و اف-۳۵، انجام عملیات ویژه، خرابکاری صنعتی و... را با درونمایه «قدرتمند نمایی» رژیم صهیونیستی مطرح نمودند. اگرچه رسانههای رژیم صهیونیستی و غربی از ابتدای وقوع حادثه، فعالیت گستردهای را برای پوشش خبری و تحلیلی این رخداد و مرتبط نمودن آن به توان اطلاعاتی و عملیاتی اسراییل آغاز کردند لیکن مقامات رسمی این رژیم رویکرد کاملاً متفاوتی را در پیش گرفتند.
واکنش مقامات اسرائیل
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی از اظهارنظر شفاف در خصوص دخالت این رژیم در حادثه سایت نطنز خودداری کرد و صرفاً به بیان گزاره کلی«ما نمیتوانیم اظهارنظری روشن در این خصوص داشته باشیم»، اکتفا کرد. بنی گانتس وزیر جنگ رژیم صهیونیستی نیز در گفتگو با رادیو ارتش گفت:«ایران با توانایی هستهای همان چیزی است که ما نمیتوانیم اجازه دهیم محقق شود. ما جلوی ایران را از هر راهی که ضروری باشد میگیریم.» گانتس در ادامه و در پاسخ به این سؤال که آیا اسرائیل در یک سری از انفجارهای اخیر در سایت و نیروگاههای هستهای ایران دخالت داشته است یا خیر گفت: «ایران اتمی تهدیدی برای ماست اما نباید این را به هر اتفاقی مرتبط کرد.» گابی اشکنازی، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی نیز روز گذشته در اظهاراتی مشابه و در واکنش به حادثه هفته گذشته در سایت هستهای نطنز مدعی شد:« اسرائیل اقداماتی را برای متوقف کردن تهدیدات هستهای ایران اتخاذ میکند؛ اما بهتر است اقدامات این رژیم علیه ایران ناگفته بماند.»
ملاحظات امنیتی
جمهوری اسلامی ایران اما تاکنون در کنار اطلاعرسانی شفاف پیرامون این حادثه، ترجیح داده به دلایل امنیتی، بیان علت آن را به آینده موکول کند. خبر این حادثه را بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی به فاصله چند ساعت پس از وقوع آن اعلام کرد اما اظهارنظر در مورد علت حادثه به کیوان خسروی سخنگوی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی که تنها پیرامون موضوعات خاص در حوزه امنیت ملی اعلام نظر میکند، واگذار شد که میتواند واجد«پیامهای متفاوتی» باشد. خسروی بعدازظهر روز جمعه و به فاصله یک روز پس از وقوع این حادثه اعلام کرد: علت اصلی حادثه مشخصشده لیکن به دلیل برخی ملاحظات امنیتی، دلایل آن در زمان مناسب اعلام خواهد شد.
تصمیمات راهبردی
بهطور طبیعی حادثه پنجشنبه گذشته در سایت هستهای نطنز، صرفنظر از میزان خسارت محدود آن برای ایران، واجد «اهمیت راهبردی»است و بررسی عوامل وقوع و «اتخاذ تمهیدات ضروری» برای جلوگیری از تکرار رخدادهای مشابه نیز از قاعده «تصمیمات راهبردی» پیروی میکند. بدون شک تصمیم ایران برای موکول کردن اعلام چیستی این رخداد به آینده را باید ازنقطهنظر زمان موردنیاز برای اتخاذ تصمیمات راهبردی موردتوجه و ارزیابی قرارداد.
انتشار اخبار دروغ
در این میان نقش رسانههایی که بهصورت مستقیم و یا نیابتی با رژیم صهیونیستی همکاری نزدیک دارند در صحنهگردانی، تولید و انتشار اخبار هدفمند برای القاء گزارههایی که تقویتکننده مواضع ضدامنیتی رژیم صهیونیستی است بسیار پررنگ بود. رویترز، رسانهای که در اجرای طرحهای سفارشی برای رژیم صهیونیستی ابایی از قرار گرفتن در جایگاه یک رسانه زرد نیز ندارد در انتشار اخبار دروغ درباره حادثه اخیر سایت هستهای نطنز نیز مشابه فضاسازی در موضوع تورقوزآباد، اخبار جعلی را از زبان ۳ مسئول ایرانی ناشناس منتشر کرد. رویترز ادعا کرد سه تن از مقامات ایران حادثه را ناشی از عملیات سایبری دانستهاند. این در حالی است که نه هویت این افراد و نه دلیل گفتگوی اختصاصی آنها با رویترز مشخص نیست.
دروغپردازی رسانهای
نکته جالب در این مدل زرد و غیرحرفهای رویترز اینکه؛ در ماجرای جنجالی «تورقوزآباد» نیز که با نمایش تبلیغاتی نتانیاهو همراه بود دقیقاً همین مدل اجرا شد و در تاریخ 17 شهریورماه 98 (8 سپتامبر 2019) چند منبع آگاه که هیچگاه نام و نشانی از آنان برده نشد، به یاری رویترز شتافتند تا سناریوی خیالی آنها را در آن پروژه تکمیل کنند! این تلاش گسترده که پیشازاین در قالب دروغپردازیهای فانتزی و تصاویر نمایشی و سرگرمکننده همچون «سریال تهران» و گاه در قالب بهره بردن از کانالهای تلویزیونی، سایتهای خبری و اکانتهای توئیتری همسو صورت گرفته، در رخداد اخیر نتوانست به یاری اهداف ضدامنیتی رژیم صهیونیستی بیاید. در حادثهای که روز پنجشنبه در سایت هستهای نطنز اتفاق افتاد مقامات مسئول ایرانی بلافاصله با مشخص کردن ابعاد حادثه به بخشی از سؤالات مطرحشده در افکار عمومی پاسخ دادند درحالیکه رسانههای غربی بیتوجه به حقایق مطرحشده، برای پیشبرد اهداف خود از منابع غیرواقعی و غیرشفاف برای پوشش خبر استفاده کردند.