سرویس اقتصادی جوان آنلاین: با سوختن بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان ال پی جی، کارشناسان در تلاش هستند تا وزارت نفت را متقاعد کنند به‌جای از بین بردن این ثروت، از ال‌پی‌جی در بخش حمل و نقل و خودرو استفاده کنند.

به رغم تولید ۱۰ میلیون تنی این محصول در پارس‌جنوبی هنوز مجموعه وزارت نفت سیاست مشخصی را برای استفاده بهینه از این سوخت باارزش در نظر نداشته و تمرکز این وزارتخانه بر خام‌فروشی صرف این محصول استوار است.

به اعتقاد کارشناسان استفاده از این سوخت به عنوان خوراک پتروشیمی‌ها برای توسعه زنجیره پروپیلن و به کارگیری از این سوخت به عنوان اتوگاز در خودرو‌ها مزایای بیشتری را به همراه دارد. در این بین وزارت نفت در صادرات و خام‌فروشی این محصول نیز دچار مشکل شده و در سال‌های اخیر و با اعمال تحریم‌های نفتی به ناچار این وزارتخانه به تزریق سوخت با ارزش ال‌پی‌جی در خطوط سراسری گاز طبیعی و سوزاندن آن روی آورده است.

میزان تولید این نوع گاز در سال ۹۷، بالغ بر ۳ میلیون تن بوده است که از مجموع این مقدار و ذخایر سال‌های گذشته، ۶/۲ میلیون تن صادر شده و ۹۵۷ هزار تن نیز در خطوط لوله گاز طبیعی تزریق شده است.

این اقدام وزارت نفت در حالی است که هم‌اکنون به رغم ممنوعیت استفاده از ال‌پی‌جی به عنوان سوخت خودرو حدود ۵/۱ میلیون خودرو از این سوخت استفاده می‌کنند و با توجه به مزایای ال‌پی‌جی به عنوان سوخت، ظرفیت بالایی برای ایجاد و توسعه جایگاه‌های سوخت ال‌پی‌جی و استفاده از اتوگاز در ایران وجود دارد.

از سوی دیگر، با توجه به اینکه ارزش حرارتی ال‌پی‌جی بیشتر از گازوئیل است با مصرف آن در اتوبوس‌های عمومی و خصوصی درون‌شهری می‌توان مقدار وزنی بیش‌تری از گازوئیل صادر کرد. از آنجا که قیمت صادراتی هر تن گازوئیل حداقل ۱۵۰ دلار بیش‌تر از ال‌پی‌جی است با صادرات آن درآمد بیشتری نصیب دولت خواهد شد.

کشور‌های دیگر چه می‌کنند؟

در کشور‌هایی همچون ترکیه، کره‌جنوبی و لهستان در حال جایگزینی ال‌پی‌جی با نام اتوگاز به جای بنزین در خودرو‌ها هستند و کشور‌هایی همچون ایران و چین نیز از CNG به طور عمده برای جایگزینی بنزین بهره گرفته اند. برخی کشور‌ها همچون ایتالیا و روسیه نیز به طور همزمان شروع به جایگزینی هر دو سوخت ال‌پی‌جی و CNG با بنزین کرده‌اند. مسئولان تعدادی از این کشور‌ها علاوه بر هدف کاهش آلودگی هوا به منظور افزایش امنیت سوخت نیز این سیاست را به کار می‌گیرند.

بر اساس گزارشی که فارس روزگذشته منتشر کرده است، اخیراً کشور‌هایی همچون چین، امریکا، کره‌جنوبی، انگلیس و کانادا در حال توسعه جایگزینی ال‌پی‌جی با دیزل هستند، زیرا انتشار آلودگی حاصل از ال‌پی‌جی بسیار کمتر از دیزل است که خود می‌تواند راهکاری مناسب برای کاهش آلودگی شهر‌ها باشد. این مسئله تا جایی پیش رفته است که در امریکا به منظور کاهش هزینه و آلودگی هوا، برای مدارس اتوبوس‌هایی با سوخت ال‌پی‌جی عرضه کرده اند. این اتوبوس‌ها که به «اتوبوس مدارس» معروفند در حال گسترش در ایالات امریکا هستند. دولت انگلیس نیز به منظور تبدیل اتوبوس‌های گازوئیل‌سوز به ال‌پی‌جی سوز، تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته است. همچنین ۹۰ درصد اتوبوس‌های عمومی در گوانگژو و ۳۰ درصد در هنگ‌کنگ ال‌پی‌جی سوز هستند.

انگلیس و ترکیه

دلیل استفاده از اتوگاز به جای دیزل در بسیاری از کشور‌ها بحث آلایندگی کمتر آن نسبت به دیزل است. به عنوان مثال در انگلیس، دولت انگلستان در ژوئن سال ۲۰۱۷ یک برنامه بهبود کیفیت هوا منتشر کرد که عمدتاً با هدف کاهش انتشار NOx در مناطق شهری انجام شود. براساس این طرح، «صندوق هوای پاک» برای تأمین بودجه استفاده اتوبوس‌ها از سوخت اتوگاز تأسیس شده و در مجموع ۲۲۰ میلیون پوند (۲۹۰ میلیون دلار) بودجه از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ برای این منظور اختصاص می‌یابد.

مثلاً در ترکیه از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ مقدار مصرف اتوگاز ترکیه شیب بیشتری گرفته و دو برابر شده است. در سال ۲۰۱۸ مقدار مصرف اتوگاز کشور ترکیه، به ۲۸/۳ میلیون تن رسید که در تعداد ۷/۴ میلیون وسیله نقلیه استفاده می‌شد. این تعداد خودرو از هزار و ۳۹۰ جایگاه عرضه اتوگاز سوختگیری می‌کردند. جالب است بدانید ۴۰ درصد خودرو‌های مسافری ترکیه از گاز ال‌پی‌جی به عنوان سوخت استفاده می‌کنند.

با توجه به تجربه استفاده کشور‌های مختلف در استفاده از اتوگاز در خودرو‌های سنگین به جای دیزل مشخص می‌شود که در حالت کلی استفاده از اتوگاز بسیار ارزان‌تر از دیزل است.

سرگردانی ال‌پی‌جی

در این راستا رضا رحیمی، کارشناس انرژی با اشاره به ظرفیت‌های موجود در کشور برای توسعه صنعت ال‌پی‌جی معتقد است: «با توجه به اینکه ۲۵ کشور در دنیا از اتوگاز در خودرو خود استفاده می‌کنند و همچنین به‌رغم انتظارات عموم مردم و با در نظر گرفتن این نکته که ایران منابع تولید گازمایع فراوانی در اختیار دارد، اما هنوز هم در کشور اجازه فعالیت رسمی برای ال‌پی‌جی سوز کردن خودرو‌ها وجود ندارد.»

وی در ادامه گفته است خودروسازی‌ها مجوز دوگانه‌سوز‌کردن خودرو بر مبنای ال‌پی‌جی را ندارند و حتی اگر شخصی خودروی استاندارد ال‌پی‌جی سوز را از کشور‌های خارجی وارد کند، امکان سوخت‌گیری قانونی برای او وجود ندارد. بنابراین نیاز به راهکار‌هایی از جمله به رسمیت شناختن ال‌پی‌جی در سبد سوخت خودرو‌های کشور احساس می‌شود.