- سازمان ملل: امریکا تحریم ها را رفع کند، ایران به اجرای تعهدات برگردد - نماینده اروپا: از دست رفتن برجام یعنی ازبین رفتن پروتکل الحاقی - نمایندگان چین و روسیه مخالفت خود را با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران اعلام کردند
گروه سیاسی/ جدیدترین نشست شورای امنیت سازمان ملل با هدف بررسی اجرای قطعنامه 2231 برجام تحت الشعاع ادعای آمریکا پیرامون لغو تحریم های تسلیحاتی ایران برگزار شد. ادعایی که بر پایه آن، آمریکا می کوشد با ترغیب سایر اعضای شورا، فضا را برای تصویب قطعنامه تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران مساعد کند. این تحریم ها قرار است 27 مهرماه لغو شود و دولتمردان آمریکا درصدد هستند از طریق رایزنی با سایر کشورهای طرف برجام مانع از لغو این تحریم ها شوند. مقام های آمریکایی درصدد هستند در صورت ناکامی در تصویب قطعنامه تمدید تحریم ها به مکانیسم ماشه رجوع کرده و زمینه را برای بازگشت تحریم های چندجانبه فراهم کنند. این موضوع در نشست روز گذشته شورای امنیت، مهمترین محور سخنان وزیر خارجه ایران بود. محمد جواد ظریف ساعتی پس از ادعاهای تکراری مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا پیرامون رفع محدودیت تسلیحاتی ایران هشدار داد که در صورت جلوگیری از لغو تحریم های تسلیحاتی ایران، برجام و قطعنامه 2231 در معرض فروپاشی قرار خواهد گرفت. وزیر خارجه ایران در همین چارچوب از سناریوی آماده ایران برای پاسخ به این اقدام خبر داد و تاکید کرد که گزینه های ایران، همانطور که قبلا به بقیه طرفهای برجام اعلام شده است، قاطع و آماده خواهد بود. موضع گیری وزیر خارجه ایران در نشست روز گذشته در حالی بود که شرکای اروپایی برجام ضمن مخالفت با آمریکا جهت تلاش احتمالی برای رجوع به سازوکار ماشه بر لزوم حفظ توافق هسته ای تاکید کردند.
به گزارش « ایران» وزیر خارجه ایران در ابتدا سخنان خود را با عباراتی از نخست وزیر محمد مصدق که ۵۹ سال پیش در شورای امنیت مطرح کرده بود، آغاز کرد. ظریف به نقل از مصدق گفت: «شورای امنیت تأسیس شد تا ملل بزرگ و کوچک به طور یکسان بتوانند دور یک میز بنشینند و برای حفظ صلح مطابق با اهداف و اصول ملل متحد همکاری کنند. شورا نمی‌تواند وظیفه خطیر خود را انجام دهد … مگر اینکه قدرت‌های بزرگ به اصولی که شورا برای محقق کردن آنها ایجاد شده احترام بگذارند». دو سال بعد، وی در کودتای سیا برکنار شد.
وزیر خارجه ایران در ادامه سخنان خود با اشاره به یکجانبه گرایی آمریکا در سال های اخیر، کارشکنی این کشور پیرامون برجام و قطعنامه 2231 را یادآور شد و گفت:«از ۸ مه ۲۰۱۸ به بعد، ایران و سایر اعضای جامعه بین‌المللی، شاهد بوده اند که دولت ایالات متحده –که از جمله بانیان قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت بود- به‌طور مداوم قطعنامه را نقض کرده و در عین حال سایر کشورها را برای پیوستن به خودش در نقض متنی که خود ارائه داده بود، تشویق می‌کند. از این خطرناک‌تر، و برای اولین بار در تاریخ سازمان ملل متحد، یک عضو دائم شورای امنیت به مجازات دولت های قانون مدار و اشخاص خصوصی به اتهام عدم نقض قطعنامه شورا می‌پردازد، قطعنامه‌ای که بر «ارتقا و تسهیل توسعه تعاملات اقتصادی و تجاریِ عادی و همکاری با ایران» تأکید می‌کند. به گفته وزیر خارجه ایران به رغم این اقدامات، حتی یک جلسه شورا برای نکوهش دولت آمریکا یا حداقل برای بررسی نقض‌های مکرر آن تشکیل نشده است. درعوض، برخی از اعضای اروپایی شورا در فکر تخریب بیشتر قطعنامه و شورا هستند، در حالی که نسبت به تعهدات خود در مورد برجام پایبند نیستند.
ظریف با بیان اینکه در پی خروج ایالات متحده از برجام، دبیرکل ملل متحد، سایر طرفهای برجام و بسیاری دیگر از اعضای جامعه بین‌المللی، از ایران خواستند تا نگرانی‌های خود را از طریق سازوکارهای مقرر در برجام پیگیری کرده تا به طرفهای باقیمانده برجام اجازه دهد خروج غیرقانونی آمریکا را جبران کنند، افزود:« متأسفانه، نه تنها پاسخ سه دولت اروپایی به «خویشتنداری راهبردی» ما، تناسبی با ادعای بلندپروازانه «استقلال راهبردی» اروپا نداشت، بلکه پاسخ آنها پایبندی بیش از حد به «فشار حداکثری» آمریکا بود که همه ایرانیان را هدف قرار داده است».
وزیر خارجه ایران همچنین گفت که کشورهای طرف برجام به رغم پایبندی ایران به اجرای تعهداتش و رجوع به مکانیسم حل اختلاف در این توافق، زحمت نگارش یک پاسخ را نیز متحمل نشدند و در نتیجه ایران پس از طی مکرر روند سازوکار حل اختلاف بی‌هیچ ثمری، هیچ راهی جز اعمال حقوق خود ذیل بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام جهت انجام اقدامات جبرانی و توقف اجرای تعهداتش در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۹ پیشِ روی خود ندید.
ظریف در ادامه با بیان اینکه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، تحت «سخت‌گیرانه‌ترین» نظام بازرسی در تاریخ قرار دارد و از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹، بیش از ۹۲ درصد از تمام بازرسی‌های آژانس در مقیاس جهانی در ایران انجام شده‌است، افزود:«آژانس باید در برابر فشار خارجی برای دخالت در دستورکار خود، مقاومت کند. هدف اعلام شده‌ی سوابق اسناد جعلی نزد آژانس، نابودی همیشگی برجام است. از اینرو خاتمه نظارت سخت گیرانه آژانس بر فعالیت‌های جاری در ایران با احیا پرونده‌ای با قدمت ۱۷ سال و بدون هیچ خطر اشاعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ به‌طور کامل توسط شورای حکام بررسی و مختومه اعلام شده، به نفع آژانس نیست».
او در ادامه سخنان خود به تلاش آمریکا برای ممانعت از لغو تحریم های تسلیحاتی ایران اشاره کرد و گفت:« آمریکا پس از اعلام توقف رسمی و صریح مشارکت در برجام توسط ایالات متحده در بالاترین سطح و نقض هر یک از تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، نمی‌تواند به‌هیچ وجه حقی برای خود ذیل آن قطعنامه قائل شود. همچنین عمالش نیز نمی‌توانند سعی کنند وجهه‌اش را از طریق به اصطلاح راه-حل های میانه حفظ نمایند».
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران ادامه داد:«چارچوب زمانی رفع محدودیت‌های تسلیحاتی که در قطعنامه ۲۲۳۱ پیش بینی شده، بخش لاینفک از تفاهم سخت به دست آمده است، که طرفهای برجام را قادر ساخت تا در نهایت درمورد بسته کلی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ توافق کنند. قطعنامه آشکارا و مصرانه خواستار «اجرای کامل چارچوب زمانبندی اش است». هرتلاشی برای تغییر یا تعدیل زمانبندی پذیرفته شده به معنای لطمه تمامیت قطعنامه ۲۲۳۱ است. شورا نباید اجازه دهد که تنها یک دولت این فرایند را مورد سو استفاده قرار دهد».
وزیر خارجه ذیل چنین نکاتی هشدار داد:«همانطور که در نامه رئیس جمهوری اسلامی ایران به رهبران دولت های باقیمانده در برجام در ۸ مه ۲۰۱۹ مشخص شده است، هرگونه محدودیت جدید توسط شورای امنیت، بر خلاف تعهدات اساسی است که به ملت ایران داده شده است. در چنین سناریویی، گزینه‌های ایران، همانطور که قبلاً به بقیه طرفهای برجام اطلاع داده شده، قاطع خواهد بود و ایالات متحده و هر موجودیتی که ممکن است به آن کمک کند – یا به رفتار غیرقانونی آمریکا تن دهد- مسئولیت کامل را بر عهده خواهد داشت».
ظریف با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران - با کلام و کردار- تمایل و ترجیح خود به تعامل سازنده با جهان را نشان داده است، ولی برای تأمین امنیت، ثبات یا سعادت خود به دیگران وابسته نیست، افزود:«ما آموخته ایم که فقط خوداتکاء باشیم. به همین دلیل است که بیش از ۴۰ سال از فشارهای آمریکا - چه از طریق طرح اتهامات یا جنگ و چه تحریم یا ترور- از جمله ترور بزدلانه قهرمان ضد تروریسم منطقه ما، سردار قاسم سلیمانی - نتوانسته است «ایرانیان را به زانو درآورد» یا بر دستگاه محاسباتی ملت ما تأثیر بگذارد».
ظریف در انتهای سخنان خود نیز از سخنان مصدق در شورای امنیت در سال ۱۹۵۱ استفاده کرد و گفت «این شورا نخواهد توانست، در توجه به استدلال‌های مستحکم ما به قانون، قصور ورزد. بااین حال، این شورا یک نهاد حقوقی نیست، بلکه در درجه اول یک نهاد سیاسی است که بالاترین مسئولیت‌های سیاسی را بر عهده دارد. بنابراین بی تردید درک خواهد کرد که ما به فشار چه از جانب دولت‌های خارجی و چه از جانب نهادهای بین‌المللی تن در نمی‌دهیم.»
ایران هراسی پمپئو برای اروپایی‌ها
مایک پمپئو، وزیرخارجه امریکا در سخنان خود با اشاره به موضوع اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران در اکتبر گفت که «ایران در صورت اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی قادر به خرید و فروش سلاح خواهد بود».
وزیر خارجه امریکا با طرح این ادعا که ایران حتی قبل از اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی، ممنوعیت سازمان ملل در این زمینه را نقض کرده است، افزود: «اگر شما اقدام نکنید، ایران قادر به خرید جنگنده خواهد بود و این کشورهای اروپایی را در تیررس ایران قرار خواهد داد». وی همچنین ادعا کرد: «رفع محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران به این کشور اجازه دسترسی به هواپیما و زیردریایی را خواهد داد و ایران با آنها آزادی تردد دریایی در آبراه‌های منطقه را تهدید خواهد کرد».
اروپا: از دست دادن برجام یعنی از دست دادن پروتکل الحاقی
اولوف اسکوگ، نماینده اتحادیه اروپا نیز در نشست روز گذشته، اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران را اقدامی مهم توصیف کرد و گفت:«برجام امکان دسترسی بی‌سابقه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ذیل توافق جامع پادمانی ایران و پروتکل الحاقی فراهم می‌کند».او گفت: «پروتکل الحاقی توسط ایران به‌عنوان بخشی از تعهدات این کشور در برجام اجرا می‌شود. بنابراین از دست دادن برجام به معنی از دست دادن پروتکل الحاقی خواهد بود».
نماینده اتحادیه اروپا با بیان اینکه این اتحادیه به‌عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک در تلاش برای حفظ این توافق هسته‌ای است، تأکید کرد که «ایران به مدت سه سال و نیم، از جمله ۱۴ ماه بعد از خروج امریکا از برجام به‌طور کامل تعهدات خودش در این توافق را اجرا کرد». اسکوگ با اشاره به حق ایران برای برخورداری از مزایای اقتصادی برجام گفت: «ما در روز اجرای توافق، تحریم‌های خود را علیه ایران برداشتیم. امروز ما متعهد به اجرای کامل برجام و عادی‌سازی روابط اقتصادی با ایران هستیم».
همچنین کریستوف هویسگن، نماینده آلمان نیزمخالفت کشورش را با استفاده امریکا از ساز و کار حل و فصل اختلافات در برجام برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اعلام کرد. کمی بعد نیز کارن پیرس، نماینده انگلیس هم خاطرنشان کرد که از نظر این کشور بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران با برجام سازگار نیست. نمایندگان آلمان و انگلیس در عین حال از روند فعالیت‌های موشکی ایران ابراز نگرانی کردند و از ایران خواستند که مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ اقدام نکند.
مخالفت چین و روسیه با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی
«ژانگ جون»، نماینده چین با تلاش امریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران مخالفت کرد. او در این نشست با بیان اینکه «ریشه اصلی بحران فعلی خروج امریکا از برجام و تحریم‌های یکجانبه آن علیه ایران است»، افزود:«اقدامات امریکا با اهداف قطعنامه ۲۲۳۱ مغایرت دارند و تلاش این کشور برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی تلاش‌های مشترک برای حفظ برجام را تضعیف کرده است».«ژانگ جون»، سپس با بیان اینکه چین با تلاش امریکا برای بازگرداندن تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران مخالف است گفت: «همه مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ از جمله توافق‌های حاصل‌شده در خصوص محدودیت‌های مرتبط تسلیحاتی باید اجرایی شوند». نماینده چین با یادآوری اینکه امریکا از برجام خارج شده است، گفت که این کشور از هیچ حقی برای استفاده از ساز و کار موسوم به «مکانیسم ماشه» برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران برخوردار نیست.
«واسیلی نبنزیا»، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد نیز در آغاز سخنان خود از ترک زودهنگام نشست از سوی وزیر خارجه امریکا انتقاد کرد و گفت: «از این بابت متأسفم که در اظهارات ایشان-حداقل من- یک کلمه از همکاری و گفت‌وگو نشنیدم.»
او در ادامه گفت: «ایران از همه جهات تحت فشار قرار گرفته است. هدف، تغییر نظام این کشور یا ایجاد وضعیتی است که ایران به معنای واقعی کلمه قادر به نفس کشیدن نباشد.»
نماینده روسیه با بیان اینکه «این کار مثل گذاشتن زانو روی گردن کسی است و این بحران را ایالات متحده ایجاد کرده است»، یادآور شد که امریکا کشورهای دیگری که قطعنامه ۲۲۳۱ را اجرا می‌کنند تهدید می‌کند. وی در بخش دیگری از سخنانش مخالفت روسیه را با تلاش امریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران اعلام کرد و همچنین گزارش نهم دبیر کل سازمان ملل در خصوص اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ را مورد انتقاد قرار داد.
بــــرش
گوترش: کشورها با ایران همکاری اقتصادی کنند
دبیر کل سازمان ملل هم نهمین گزارش خود را از روند اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ مربوط به توافق هسته‌ای ایران ارائه داد و تأکید کرد که برجام بهترین راه برای اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران و تأمین منافع اقتصادی ملموس برای مردم آن است. معاون «گوترش» که این گزارش را خواند، ضمن ابراز نگرانی از خروج یکجانبه امریکا از برجام و متوقف شدن بخشی از تعهدات برجامی ایران به اقدامات منفی امریکا علیه این توافق اشاره کرد و گفت: «امریکا از ماه مه ۲۰۱۸، همه تحریم‌های ملی خود را که به موجب برجام لغو یا تعلیق شده بودند، بازگرداند و تصمیم خود را با تمدید نکردن معافیت‌ها برای تجارت نفت با ایران و طرح‌های هسته‌ای غیر اشاعه‌ای در چارچوب برجام، ادامه داده است». وی تأکید کرد: «این اقدامات، برخلاف اهداف پیش‌بینی شده در برنامه و قطعنامه ۲۲۳۱ ادامه دارد و همچنین ممکن است مانع از توانایی جمهوری اسلامی ایران در اجرای برخی از مفاد برنامه و قطعنامه شود». گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین اشاره کرد که به نگرانی‌های مطرح شده از سوی ایران در نامه نوزدهم اردیبهشت امسال، روسیه در نامه هفتم خردادماه و چین در نامه نوزدهم خردادماه توجه دارد. دبیرکل سازمان ملل متحد اضافه کرد: «در صورت برداشته شدن تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از مزایایی که در برجام در نظر گرفته شده است، این کشور آماده اجرای تعهدات خود است. جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده است می‌خواهد در این برنامه بماند و همه اقدامات انجام شده از یکم ژوئیه ۲۰۱۹ برگشت‌پذیر هستند». گوترش به سازوکار مالی موسوم به اینستکس هم اشاره کرد و گفت: «من از پیشرفت‌های مثبت سازوکار مالی اینستکس (INSTEX) که اولین روند معاملات خود را آغاز کرده است، خوشحالم. مهم است که این ابتکار عمل برای حمایت از روابط تجاری و اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک فوریت، بویژه در جریان مشکلات اقتصادی و بهداشتی فعلی ناشی از بیماری همه گیر کووید-۱۹ ادامه یابد و به طور کامل تأمین شود». وی از ایران خواست که نگرانی‌های مطرح‌شده از سوی سایر کشورها در خصوص تدابیر مشخص‌شده که در ضمیمه B قطعنامه مغایر هستند را رفع کند. دبیرکل سازمان ملل متحد در بخش‌های دیگر این گزارش ۱۴ صفحه‌ای مواردی از ادعاهای امریکا درباره برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران را مطرح کرده و با استفاده از تصاویر مندرج در خبرگزاری‌ها و نمایشگاه‌های صنایع دفاعی نتیجه‌گیری کرده است برخی از تسلیحات به‌کار رفته در حملات انجام شده به تأسیسات نفتی آرامکو، منشأ ایرانی دارد. این در حالی است که پیشتر این ادعا توسط جمهوری اسلامی ایران رد شده و اساس آن را به‌دلیل فقدان تخصص و کارشناسی در تیم تهیه‌کننده این گزارش، غیرفنی و نادرست دانسته است.
∎
به گزارش « ایران» وزیر خارجه ایران در ابتدا سخنان خود را با عباراتی از نخست وزیر محمد مصدق که ۵۹ سال پیش در شورای امنیت مطرح کرده بود، آغاز کرد. ظریف به نقل از مصدق گفت: «شورای امنیت تأسیس شد تا ملل بزرگ و کوچک به طور یکسان بتوانند دور یک میز بنشینند و برای حفظ صلح مطابق با اهداف و اصول ملل متحد همکاری کنند. شورا نمی‌تواند وظیفه خطیر خود را انجام دهد … مگر اینکه قدرت‌های بزرگ به اصولی که شورا برای محقق کردن آنها ایجاد شده احترام بگذارند». دو سال بعد، وی در کودتای سیا برکنار شد.
وزیر خارجه ایران در ادامه سخنان خود با اشاره به یکجانبه گرایی آمریکا در سال های اخیر، کارشکنی این کشور پیرامون برجام و قطعنامه 2231 را یادآور شد و گفت:«از ۸ مه ۲۰۱۸ به بعد، ایران و سایر اعضای جامعه بین‌المللی، شاهد بوده اند که دولت ایالات متحده –که از جمله بانیان قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت بود- به‌طور مداوم قطعنامه را نقض کرده و در عین حال سایر کشورها را برای پیوستن به خودش در نقض متنی که خود ارائه داده بود، تشویق می‌کند. از این خطرناک‌تر، و برای اولین بار در تاریخ سازمان ملل متحد، یک عضو دائم شورای امنیت به مجازات دولت های قانون مدار و اشخاص خصوصی به اتهام عدم نقض قطعنامه شورا می‌پردازد، قطعنامه‌ای که بر «ارتقا و تسهیل توسعه تعاملات اقتصادی و تجاریِ عادی و همکاری با ایران» تأکید می‌کند. به گفته وزیر خارجه ایران به رغم این اقدامات، حتی یک جلسه شورا برای نکوهش دولت آمریکا یا حداقل برای بررسی نقض‌های مکرر آن تشکیل نشده است. درعوض، برخی از اعضای اروپایی شورا در فکر تخریب بیشتر قطعنامه و شورا هستند، در حالی که نسبت به تعهدات خود در مورد برجام پایبند نیستند.
ظریف با بیان اینکه در پی خروج ایالات متحده از برجام، دبیرکل ملل متحد، سایر طرفهای برجام و بسیاری دیگر از اعضای جامعه بین‌المللی، از ایران خواستند تا نگرانی‌های خود را از طریق سازوکارهای مقرر در برجام پیگیری کرده تا به طرفهای باقیمانده برجام اجازه دهد خروج غیرقانونی آمریکا را جبران کنند، افزود:« متأسفانه، نه تنها پاسخ سه دولت اروپایی به «خویشتنداری راهبردی» ما، تناسبی با ادعای بلندپروازانه «استقلال راهبردی» اروپا نداشت، بلکه پاسخ آنها پایبندی بیش از حد به «فشار حداکثری» آمریکا بود که همه ایرانیان را هدف قرار داده است».
وزیر خارجه ایران همچنین گفت که کشورهای طرف برجام به رغم پایبندی ایران به اجرای تعهداتش و رجوع به مکانیسم حل اختلاف در این توافق، زحمت نگارش یک پاسخ را نیز متحمل نشدند و در نتیجه ایران پس از طی مکرر روند سازوکار حل اختلاف بی‌هیچ ثمری، هیچ راهی جز اعمال حقوق خود ذیل بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام جهت انجام اقدامات جبرانی و توقف اجرای تعهداتش در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۹ پیشِ روی خود ندید.
ظریف در ادامه با بیان اینکه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، تحت «سخت‌گیرانه‌ترین» نظام بازرسی در تاریخ قرار دارد و از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹، بیش از ۹۲ درصد از تمام بازرسی‌های آژانس در مقیاس جهانی در ایران انجام شده‌است، افزود:«آژانس باید در برابر فشار خارجی برای دخالت در دستورکار خود، مقاومت کند. هدف اعلام شده‌ی سوابق اسناد جعلی نزد آژانس، نابودی همیشگی برجام است. از اینرو خاتمه نظارت سخت گیرانه آژانس بر فعالیت‌های جاری در ایران با احیا پرونده‌ای با قدمت ۱۷ سال و بدون هیچ خطر اشاعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ به‌طور کامل توسط شورای حکام بررسی و مختومه اعلام شده، به نفع آژانس نیست».
او در ادامه سخنان خود به تلاش آمریکا برای ممانعت از لغو تحریم های تسلیحاتی ایران اشاره کرد و گفت:« آمریکا پس از اعلام توقف رسمی و صریح مشارکت در برجام توسط ایالات متحده در بالاترین سطح و نقض هر یک از تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، نمی‌تواند به‌هیچ وجه حقی برای خود ذیل آن قطعنامه قائل شود. همچنین عمالش نیز نمی‌توانند سعی کنند وجهه‌اش را از طریق به اصطلاح راه-حل های میانه حفظ نمایند».
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران ادامه داد:«چارچوب زمانی رفع محدودیت‌های تسلیحاتی که در قطعنامه ۲۲۳۱ پیش بینی شده، بخش لاینفک از تفاهم سخت به دست آمده است، که طرفهای برجام را قادر ساخت تا در نهایت درمورد بسته کلی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ توافق کنند. قطعنامه آشکارا و مصرانه خواستار «اجرای کامل چارچوب زمانبندی اش است». هرتلاشی برای تغییر یا تعدیل زمانبندی پذیرفته شده به معنای لطمه تمامیت قطعنامه ۲۲۳۱ است. شورا نباید اجازه دهد که تنها یک دولت این فرایند را مورد سو استفاده قرار دهد».
وزیر خارجه ذیل چنین نکاتی هشدار داد:«همانطور که در نامه رئیس جمهوری اسلامی ایران به رهبران دولت های باقیمانده در برجام در ۸ مه ۲۰۱۹ مشخص شده است، هرگونه محدودیت جدید توسط شورای امنیت، بر خلاف تعهدات اساسی است که به ملت ایران داده شده است. در چنین سناریویی، گزینه‌های ایران، همانطور که قبلاً به بقیه طرفهای برجام اطلاع داده شده، قاطع خواهد بود و ایالات متحده و هر موجودیتی که ممکن است به آن کمک کند – یا به رفتار غیرقانونی آمریکا تن دهد- مسئولیت کامل را بر عهده خواهد داشت».
ظریف با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران - با کلام و کردار- تمایل و ترجیح خود به تعامل سازنده با جهان را نشان داده است، ولی برای تأمین امنیت، ثبات یا سعادت خود به دیگران وابسته نیست، افزود:«ما آموخته ایم که فقط خوداتکاء باشیم. به همین دلیل است که بیش از ۴۰ سال از فشارهای آمریکا - چه از طریق طرح اتهامات یا جنگ و چه تحریم یا ترور- از جمله ترور بزدلانه قهرمان ضد تروریسم منطقه ما، سردار قاسم سلیمانی - نتوانسته است «ایرانیان را به زانو درآورد» یا بر دستگاه محاسباتی ملت ما تأثیر بگذارد».
ظریف در انتهای سخنان خود نیز از سخنان مصدق در شورای امنیت در سال ۱۹۵۱ استفاده کرد و گفت «این شورا نخواهد توانست، در توجه به استدلال‌های مستحکم ما به قانون، قصور ورزد. بااین حال، این شورا یک نهاد حقوقی نیست، بلکه در درجه اول یک نهاد سیاسی است که بالاترین مسئولیت‌های سیاسی را بر عهده دارد. بنابراین بی تردید درک خواهد کرد که ما به فشار چه از جانب دولت‌های خارجی و چه از جانب نهادهای بین‌المللی تن در نمی‌دهیم.»
ایران هراسی پمپئو برای اروپایی‌ها
مایک پمپئو، وزیرخارجه امریکا در سخنان خود با اشاره به موضوع اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران در اکتبر گفت که «ایران در صورت اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی قادر به خرید و فروش سلاح خواهد بود».
وزیر خارجه امریکا با طرح این ادعا که ایران حتی قبل از اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی، ممنوعیت سازمان ملل در این زمینه را نقض کرده است، افزود: «اگر شما اقدام نکنید، ایران قادر به خرید جنگنده خواهد بود و این کشورهای اروپایی را در تیررس ایران قرار خواهد داد». وی همچنین ادعا کرد: «رفع محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران به این کشور اجازه دسترسی به هواپیما و زیردریایی را خواهد داد و ایران با آنها آزادی تردد دریایی در آبراه‌های منطقه را تهدید خواهد کرد».
اروپا: از دست دادن برجام یعنی از دست دادن پروتکل الحاقی
اولوف اسکوگ، نماینده اتحادیه اروپا نیز در نشست روز گذشته، اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران را اقدامی مهم توصیف کرد و گفت:«برجام امکان دسترسی بی‌سابقه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ذیل توافق جامع پادمانی ایران و پروتکل الحاقی فراهم می‌کند».او گفت: «پروتکل الحاقی توسط ایران به‌عنوان بخشی از تعهدات این کشور در برجام اجرا می‌شود. بنابراین از دست دادن برجام به معنی از دست دادن پروتکل الحاقی خواهد بود».
نماینده اتحادیه اروپا با بیان اینکه این اتحادیه به‌عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک در تلاش برای حفظ این توافق هسته‌ای است، تأکید کرد که «ایران به مدت سه سال و نیم، از جمله ۱۴ ماه بعد از خروج امریکا از برجام به‌طور کامل تعهدات خودش در این توافق را اجرا کرد». اسکوگ با اشاره به حق ایران برای برخورداری از مزایای اقتصادی برجام گفت: «ما در روز اجرای توافق، تحریم‌های خود را علیه ایران برداشتیم. امروز ما متعهد به اجرای کامل برجام و عادی‌سازی روابط اقتصادی با ایران هستیم».
همچنین کریستوف هویسگن، نماینده آلمان نیزمخالفت کشورش را با استفاده امریکا از ساز و کار حل و فصل اختلافات در برجام برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اعلام کرد. کمی بعد نیز کارن پیرس، نماینده انگلیس هم خاطرنشان کرد که از نظر این کشور بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران با برجام سازگار نیست. نمایندگان آلمان و انگلیس در عین حال از روند فعالیت‌های موشکی ایران ابراز نگرانی کردند و از ایران خواستند که مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ اقدام نکند.
مخالفت چین و روسیه با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی
«ژانگ جون»، نماینده چین با تلاش امریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران مخالفت کرد. او در این نشست با بیان اینکه «ریشه اصلی بحران فعلی خروج امریکا از برجام و تحریم‌های یکجانبه آن علیه ایران است»، افزود:«اقدامات امریکا با اهداف قطعنامه ۲۲۳۱ مغایرت دارند و تلاش این کشور برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی تلاش‌های مشترک برای حفظ برجام را تضعیف کرده است».«ژانگ جون»، سپس با بیان اینکه چین با تلاش امریکا برای بازگرداندن تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران مخالف است گفت: «همه مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ از جمله توافق‌های حاصل‌شده در خصوص محدودیت‌های مرتبط تسلیحاتی باید اجرایی شوند». نماینده چین با یادآوری اینکه امریکا از برجام خارج شده است، گفت که این کشور از هیچ حقی برای استفاده از ساز و کار موسوم به «مکانیسم ماشه» برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران برخوردار نیست.
«واسیلی نبنزیا»، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد نیز در آغاز سخنان خود از ترک زودهنگام نشست از سوی وزیر خارجه امریکا انتقاد کرد و گفت: «از این بابت متأسفم که در اظهارات ایشان-حداقل من- یک کلمه از همکاری و گفت‌وگو نشنیدم.»
او در ادامه گفت: «ایران از همه جهات تحت فشار قرار گرفته است. هدف، تغییر نظام این کشور یا ایجاد وضعیتی است که ایران به معنای واقعی کلمه قادر به نفس کشیدن نباشد.»
نماینده روسیه با بیان اینکه «این کار مثل گذاشتن زانو روی گردن کسی است و این بحران را ایالات متحده ایجاد کرده است»، یادآور شد که امریکا کشورهای دیگری که قطعنامه ۲۲۳۱ را اجرا می‌کنند تهدید می‌کند. وی در بخش دیگری از سخنانش مخالفت روسیه را با تلاش امریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران اعلام کرد و همچنین گزارش نهم دبیر کل سازمان ملل در خصوص اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ را مورد انتقاد قرار داد.
بــــرش
گوترش: کشورها با ایران همکاری اقتصادی کنند
دبیر کل سازمان ملل هم نهمین گزارش خود را از روند اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ مربوط به توافق هسته‌ای ایران ارائه داد و تأکید کرد که برجام بهترین راه برای اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران و تأمین منافع اقتصادی ملموس برای مردم آن است. معاون «گوترش» که این گزارش را خواند، ضمن ابراز نگرانی از خروج یکجانبه امریکا از برجام و متوقف شدن بخشی از تعهدات برجامی ایران به اقدامات منفی امریکا علیه این توافق اشاره کرد و گفت: «امریکا از ماه مه ۲۰۱۸، همه تحریم‌های ملی خود را که به موجب برجام لغو یا تعلیق شده بودند، بازگرداند و تصمیم خود را با تمدید نکردن معافیت‌ها برای تجارت نفت با ایران و طرح‌های هسته‌ای غیر اشاعه‌ای در چارچوب برجام، ادامه داده است». وی تأکید کرد: «این اقدامات، برخلاف اهداف پیش‌بینی شده در برنامه و قطعنامه ۲۲۳۱ ادامه دارد و همچنین ممکن است مانع از توانایی جمهوری اسلامی ایران در اجرای برخی از مفاد برنامه و قطعنامه شود». گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین اشاره کرد که به نگرانی‌های مطرح شده از سوی ایران در نامه نوزدهم اردیبهشت امسال، روسیه در نامه هفتم خردادماه و چین در نامه نوزدهم خردادماه توجه دارد. دبیرکل سازمان ملل متحد اضافه کرد: «در صورت برداشته شدن تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از مزایایی که در برجام در نظر گرفته شده است، این کشور آماده اجرای تعهدات خود است. جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده است می‌خواهد در این برنامه بماند و همه اقدامات انجام شده از یکم ژوئیه ۲۰۱۹ برگشت‌پذیر هستند». گوترش به سازوکار مالی موسوم به اینستکس هم اشاره کرد و گفت: «من از پیشرفت‌های مثبت سازوکار مالی اینستکس (INSTEX) که اولین روند معاملات خود را آغاز کرده است، خوشحالم. مهم است که این ابتکار عمل برای حمایت از روابط تجاری و اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک فوریت، بویژه در جریان مشکلات اقتصادی و بهداشتی فعلی ناشی از بیماری همه گیر کووید-۱۹ ادامه یابد و به طور کامل تأمین شود». وی از ایران خواست که نگرانی‌های مطرح‌شده از سوی سایر کشورها در خصوص تدابیر مشخص‌شده که در ضمیمه B قطعنامه مغایر هستند را رفع کند. دبیرکل سازمان ملل متحد در بخش‌های دیگر این گزارش ۱۴ صفحه‌ای مواردی از ادعاهای امریکا درباره برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران را مطرح کرده و با استفاده از تصاویر مندرج در خبرگزاری‌ها و نمایشگاه‌های صنایع دفاعی نتیجه‌گیری کرده است برخی از تسلیحات به‌کار رفته در حملات انجام شده به تأسیسات نفتی آرامکو، منشأ ایرانی دارد. این در حالی است که پیشتر این ادعا توسط جمهوری اسلامی ایران رد شده و اساس آن را به‌دلیل فقدان تخصص و کارشناسی در تیم تهیه‌کننده این گزارش، غیرفنی و نادرست دانسته است.