استارت‌آپ «نوین‌هاب» که یک پلت‌فرم مدیریت شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها در ایران است اخیرا گزارشی از عملکرد خود منتشر کرده است. براساس آمارهای نوین‌هاب واتس‌اپ و تلگرام هر کدام با بیش از ۴۷ میلیون کاربر محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی ایرانیان هستند. در این میان واتس‌اپ با داشتن ۴۷ میلیون و ۷۰۰ هزارنفر در صدر پیام‌رسان‌های مورد استفاده ایرانیان است و تلگرام با ۴۷ میلیون و ۲۵۰ هزار کاربر با اختلاف کمی در جایگاه دوم است. اینستاگرام سومین اپلیکیشن محبوب ایرانیان است. این اپلیکیشن که این روزها بحث پیرامون فیلترینگ آن به‌خصوص در میان برخی نمایندگان مجلس بسیار بالا گرفته ۴۴میلیون کاربر دارد.لینکدین و فیس‌بوک هم با ۲ میلیون و ۷۰۰هزار و ۲ میلیون و ۴۰۰ هزارکاربر با فاصله زیاد جزو شبکه‌های اجتماعی نسبتا موردتوجه ایرانیان هستند. در این میان لینکدین با توجه به محبوبیت میان کارکنان و موضوعات مربوط به شرکت‌ها و شغل، کاربران مختص خود را دارد، درحالی‌که کاربران فیس‌بوک به تدریج درحال کاهش‌ هستند. سروش پلاس پیام‌رسان ایرانی با ۲ میلیون و ۸۰۰ هزارکاربر تنها شبکه اجتماعی محلی است که در کنار شبکه‌های خارجی حضور دارد. به فاصله نزدیکی از سروش پلاس، شبکه اجتماعی توییتر با ۲ میلیون کاربر حضور دارد.

  رفتار کسب‌وکارها در شبکه‌های اجتماعی

براساس اطلاعات نوین هاب، اینستاگرام سهم عمده‌ای از محتوا (پست‌های) منتشر شده در فضای شبکه اجتماعی ایران را در اختیار دارد. بیش از ۵۳ درصد پست‌های شبکه‌های اجتماعی که توسط ایرانیان تولید می‌شود به اینستاگرام اختصاص دارد. تلگرام با حدود ۲۶ درصد در جایگاه دوم بیشترین محتوای تولید شده توسط ایرانیان است. فیس‌بوک، توییتر، لینکدین و پینترست هم به ترتیب سهم‌های قابل‌توجهی از محتواهای تولید شده توسط ایرانیان را در اختیار دارند. در این میان پیام‌رسان‌ها و شبکه‌‌های اجتماعی ایرانی در پایین لیست قرار دارند و به نوعی سهم نسبتا پایینی از تولید محتوا را به خود اختصاص می‌دهند. با این حال پیام‌رسان ایرانی بله، آپارات و گپ سهم بالاتری از محتوا در شبکه‌های اجتماعی را در اختیار دارند.

همچنین این گزارش نشان‌دهنده این است که اینستاگرام و تلگرام دارای بیشترین سهم از حضور کسب‌وکارها در شبکه‌های اجتماعی هستند. اینستاگرام در این میان با فاصله قابل‌توجه محبوب‌ترین شبکه اجتماعی برای کسب‌وکارهاست و حدود ۵۸ درصد از سهم کل کسب‌وکارها در فضای شبکه‌های اجتماعی را به خود اختصاص داده است. تلگرام با حدود ۱۱ درصد در جایگاه دوم است و فیس‌بوک با ۹ درصد، لینکدین با ۶ درصد و توییتر با حدود ۴ درصد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. آپارات با ۴۷/ ۳ درصد محبوب‌ترین شبکه اجتماعی کسب‌وکارهای ایرانی است و پیام‌رسان‌های بله و گپ نیز در جایگاه‌های بعدی قرار دارند، هرچند سهم این دو پیام‌رسان از کسب‌وکارها نسبتا پایین و به ترتیب ۳۸/ ۰ درصد و ۱۷/ ۰درصد است.

براساس این گزارش، عکس محبوب‌ترین قالب محتوایی را در بین کاربران شبکه‌های اجتماعی تشکیل می‌دهد، به‌طوری‌که حدود ۵۵ درصد از سهم قالب‌های محتوایی را به خود اختصاص داده است. استوری با ۲۲، آلبوم با ۱۰ و ویدئو با ۹ درصد در جایگاه‌های بعدی محبوب‌ترین قالب‌های محتوایی کاربران ایرانی قرار دارند.

پنج هشتگ پرطرفدار ایرانیان در شبکه‌های اجتماعی عبارتند از #تهران #هنر #معماری #ایران #لاکچری. همچنین پرترافیک‌ترین لوکیشن ارسال پست در شبکه‌های اجتماعی عبارتند از تهران، پاسداران، شیراز، اصفهان و ایران.

براساس این گزارش پرترافیک‌ترین ساعات شبکه‌های اجتماعی عمدتا بین ساعت ۱۰ تا ۱۵ است. در این میان، ساعت ۱۱ پرترافیک‌ترین ساعت روز را به خود اختصاص داده است.

  الزامات رشد شبکه‌های اجتماعی

آمارهای این پلت‌فرم به وضوح نشان‌دهنده محبوبیت پیام‌رسان‌های خارجی بین کاربران ایرانی بوده است. این در حالی است که حداقل طی سال‌های اخیر سیاست‌های حمایتی گسترده‌ای برای برخی پیام‌رسان‌های ایرانی به اجرا درآمده است. به این ترتیب این آمارها نشان می‌دهد که کاربران لزوما رفتاری مطابق با خواست مقررات‌گذاران انجام نمی‌دهند. سیاست فیلترینگ در این میان یکی ازمثال‌زدنی‌ترین آنهاست، درحالی‌که شبکه اجتماعی تلگرام به شکل قابل‌توجهی مورد انتقاد بخش‌هایی از جامعه بوده اما استفاده از آن همچنان بین کاربران حفظ شده است.

اینستاگرام دیگر شبکه مورد انتقاد بخش‌های محافظه‌کار، تقریبا در اوج محبوبیت خود قرار دارد و در این میان حتی بخش قابل‌توجهی از کسب‌وکارها هم وابسته به این شبکه اجتماعی هستند.

به معنای دیگر این آمارها تایید‌کننده این تحلیل‌هاست که میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی لزوما با خواست مسوولان جامعه همخوان نیست و برای ترغیب به استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی نیازمند اقناع کاربران چه در زمینه امکانات و چه در زمینه امنیت اطلاعات آنهاست.

از سوی دیگرنوع رشد شبکه‌های اجتماعی داخلی رابطه مستقیمی با رشد کسب‌وکارهای خصوصی و استارت‌آپ‌ها دارد. فراهم کردن زمینه رشد استارت‌آپ‌ها به‌طور کلی با ارائه تسهیلات و حمایت‌های مالی مستقیم از یک یا چند پیام‌رسان متفاوت است. طی سال‌های اخیر سیاست حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی عمدتا معطوف به ارائه تسهیلات مالی یا فنی موردنیاز آنها شده، درحالی‌که فراهم کردن زمینه‌های رشد یک کسب‌وکار به فاکتورهای مختلفی از جمله ایجاد یک اکوسیستم موردنیاز این کسب‌وکارها بستگی دارد.