سرویس سیاسی-
«درب باغ [برجام] به روی مردم باز شده است ولی عده‌ای به درب باغ آمده و می‌گویند، سیب و گلابی کجاست که می‌خواهیم میل کنیم؟ امروز این باغ که نهال‌های آن تازه غرس شده آماده باروری است، اما برای به ثمر نشستن صبر لازم است».
این عبارتی است که آقای روحانی آبان 95 در سفر به اراک و در واکنش به نقدهای مردمی به اینکه برجام عایدی برای کشور نداشته ، بیان کرد. از آن تاریخ تا به امروز که سه سال و نیم از آن می‌گذرد مردم ما بارها و بارها ثمرات باغ برجام دولت تدبیر و امید را دیده و طعم آن را در زندگی خود به خوبی چشیده‌اند. اما ظاهرا ثمره این باغ آفت زده تمامی ندارد و تازه‌ترین گلابی آن تصویب قطعنامه تروئیکای اروپایی در شورای حکام آژانس اتمی است.
قطعنامه سیاسی آژانس علیه ایران
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز (جمعه) اولین قطعنامه ضدایرانی پیشنهاد شده از سوی تروئیکای اروپایی(انگلیس ، آلمان و فرانسه) از سال ۲۰۱۲ را به بهانه عدم همکاری تهران با تحقیقات آژانس، تصویب کرد.این قطعنامه پیشنهادی با ۲۵ رأی موافق، ۲ رأی مخالف و ۷ رأی ممتنع تصویب شده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ارتباط با تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام بیانیه‌ای نیز صادر کرد. در این بیانیه که در وبگاه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شده آمده است: «اعضای آژانس از جمهوری اسلامی ایران خواستند که به تعهدات خود در چارچوب توافقات پادمانی ان‌پی‌تی و همچنین پروتکل الحاقی کاملاً عمل کند».
در بیانیه آژانس با اعلام درخواست از ایران برای آنچه «همکاری کامل و بدون تأخیر» خوانده، همچنین گفته است: «قطعنامه اخیر به دنبال دو گزارش «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس در ماه مارس و ژوئن و درخواست شفاف سازی برای صحت و سقم اعلامیه‌های ایران تحت توافقات پادمانی و پروتکل الحاقی از جمله عدم دسترسی به دو محل خاص و کمبود شفافیت در ارتباط با سؤالات و ابهامات آژانس در زمینه فعالیت‌های اعلام نشده ایران تصویب شده است».
در حالی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همواره در گزارش‌های پیشین خود پایبندی ایران به توافق برجام را تائید کرده بود، به تازگی و از زمان روی کارآمدن «رافائل گروسی»، مدیرکل جدید، برخی ادعاها علیه ایران از سوی دبیرخانه آژانس مطرح می‌شود
۲۵ کشوری که به این قطعنامه رای مثبت دادند شامل استرالیا، بلژیک، برزیل، کانادا، اکوادور، مصر، استونی، فرانسه، آلمان، غنا، یونان، مجارستان، ایتالیا، ژاپن، کویت، مراکش، نیجریه، نروژ، پاناما، عربستان سعودی، سوئد، انگلیس، آمریکا، اروگوئه و آرژانتین هستند.
روسیه و چین نیز با مخرب و غیرسازنده خواندن این قطعنامه به آن رای منفی دادند. براساس این گزارش، کشورهای آذربایجان، هند، مغولستان، نیجر، پاکستان، آفریقای جنوبی و تایلند به این قطعنامه رای ممتنع دادند. پاراگوئه نیز غایب بوده است.
کاظم غریب‌آبادی نماینده ایران در آژانس ضمن محکوم کردن قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی به شورای حکام اعلام کرد که جمهوری اسلامی اقدام مقتضی و مناسب را در واکنش به این قطعنامه اتخاذ می‌کند و مسئولیت و عواقب آن، بر عهده بانیانش خواهد بود.
نتیجه عقب‌نشینی
از حقوق هسته‌ای
قطعنامه سیاسی آژانس علیه ایران در حالی است که بیشتر از 20 درصد کل بازرسی‌های آژانس از کشورهای عضو این نهاد فقط مربوط به یک کشور و آن هم ایران بوده است. همکاری‌های استثنایی ایران با این نهاد باعث شده بود تا آژانس 15 گزارش درخصوص پایبندی ایران به برجام و صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران بدهد. اما پس از مرگ سؤال‌برانگیز رئیس‌پیشین
آژانس انرژی اتمی، سندسازی‌های جعلی رژیم صهیونیستی برخلاف رویه حقوقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی معتبر شناخته شد. با پیگیری ادعاهای سیاسی و جعلی نخست‌وزیر این رژیم توسط کشورهای اروپایی که ادعای حضور داشتن در توافق یک‌طرفه برجام را هم دارند، بالاخره آژانس علیه ایران قطعنامه صادر کرد تا پایان سال‌ها عقب‌نشینی دولت روحانی از حقوق هسته‌ای کشور، بازگشت به روزهای ابتدایی بازشدن پرونده هسته‌ای ایران باشد! حالا به کمک اروپایی‌ها، جعلیات رژیم صهیونیستی که از قضا دارای کلاهک هسته‌ای می‌باشد و حتی NPT را هم نپذیرفته مبنای عمل نهادی به اصطلاح حقوقی و فنی شده است!
سگ زرد برادرِ شغال بود یا نبود؟!
نکته قابل تامل دیگر در این ماجرا، رسوایی تروئیکای اروپا و سرافکندگی حامیان برجام اروپایی در داخل کشور است، چرا که این سه کشور (انگلیس ، آلمان و فرانسه) نشان دادند که همانند آمریکا نه تنها تعهدی به برجام ندارند که با بازی جدید خود درصدد تنفس مصنوعی دادن به کارزار شکست خورده فشار حداکثری علیه ایران هستند. این سه کشور با پیگیری شدید خود باعث شدند تا سندسازی‌های جعلی رژیم صهیونیستی به عنوان رویه‌ای غلط در آژانس به رسمیت شناخته شود و فنی و حقوقی بودن این نهاد بار دیگر به چالش کشیده شود.
این در حالی است که با خروج آمریکا از برجام آقای روحانی بلافاصله پالس ادامه برجام با اروپایی‌ها را فرستاد و به‌رغم ابراز بی‌اعتمادی مجدد رهبر انقلاب اعلام کرد که با کشورهای اروپایی به توافق برجام ادامه می‌دهد. پس از آن بود که رهبر انقلاب با توجه به این واکنش عجولانه دولت، خطوط قرمز و شروطی را برای ادامه این روند مطرح کردند که البته مثل موارد پیشین با بی‌توجهی دولت عملیاتی نشد. عدم محکوم کردن آمریکا و برقراری ارتباطات مالی و تضمین فروش نفت ایران از جمله خطوط قرمزی بود که دولت باز هم نتوانست آن را تحقق ببخشد. با این وجود دولت ترجیح داد تا با ماندن در برجام و نشان دادن اعلام کاهش محدودیت‌های هسته‌ای -البته بیشتر به طور نمایشی- اقدامی انجام داده باشد. سرانجام این انفعال در برابر اروپا دیروز در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نتیجه منفی دیگری داد. طرح سه کشور اروپایی حاضر در برجام برای محکومیت ایران در حالی است که ایران فقط در سال 2018 مخاطب 88درصد از بازرسی‌های نامتعارف آژانس از کشورمان بوده است.
توقف اجرای برجام کمترین پاسخ
به هر ترتیب تروئیکای اروپایی عضو برجام، با آخرین دشمنی در قالب قطعنامه ضدایرانی آژانس، ثابت کردند به تمام معنا شریک دزد هستند، هر چند که تیم روحانی اصرار داشت آنها را دوست و شریک ایران جانمایی کند.
قطعنامه‌ای که شورای حکام آژانس به پیشنهاد انگلیس، فرانسه و آلمان تصویب کرد، از ایران می‌خواهد دسترسی‌های جدیدی برای بازرسی بدهد و این در حالی است که ایران، فراتر از تعهدات ان‌پی‌تی و پروتکل الحاقی، رژیم بازرسی ویژه‌ای را طبق برجام پذیرفت؛ با این تصور که غرب به تعهدات لغو تحریمها عمل کند.
قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپایی به آژانس، نشان می‌دهد آنها کاملا غرض‌ورزانه برخورد می‌کنند؛ چه اینکه ایران در واکنش به نقض کامل برجام از سوی آمریکا (و البته همراهی اعلام نشده اروپا) اقدام به کاهش یا توقف برخی تعهدات برجامی کرده است.
ایراد بزرگ به مبنای غلط تنظیم برجام برمی‌گردد: هر چه مطالبات طرف مقابل در نهایت بی‌اعتمادی، سختگیری و بر مبنای دریافت امتیازات نقد (غالبا برگشت ناپذیر) نوشته شد، انتظارات طرف ایرانی بر مبنای حسن ظن و سهل اندیشی و خوش خیالی نگاشته شد.
تیم ظریف پذیرفت در ازای دریافت مُشتی وعده نسیه و فاقد ضمانت، امتیازات گسترده بدهد. ضمنا آژانس را -با وجود سوابق سیاهش- داور قضاوت درباره تعهدات خود قرار دهد. در عین حال، تعهدات غرب، دارای هیچ تضمینی نبود و هیچ نهادی برای دفاع از حقوق ایران در صورت نقض عهد غرب، پیش‌بینی نشده بود.
دولت به عنوان استثنای پادمان‌های آژانس، خود را متعهد به تعهداتی ویژه کرده، بدون اینکه از آمریکا و اروپای بدعهد کمترین تضمینی بگیرد. این دستپخت دوم تیم دولت در مذاکرات 92 تا 94، با وجود عبرت‌های توافقات 82 تا 84 بود.
بدتر اینکه مکانیسم شکایت در برجام نیز به زیان ایران عمل می‌کند و بنابراین دولت روحانی نتوانسته حتی از نقض برجام (به خاطر برگشت خودکار تحریمها) شکایت کند.
با این حال و در چنین شرایطی اعلام توقف همه تعهدات فراتر از ان‌پی‌تی و تاکید بر اینکه ایران پس از این، «رژیم ویژه بازرسی» به عنوان استثنا بر ان‌پی‌تی را نخواهد پذیرفت، کمترین واکنش برای احیای بازدارندگی و بازگشت توازن به مواجهه با غرب است.
واکنش چین و روسیه به قطعنامه ضدایرانی
قطعنامه سیاسی آژانس علیه ایران با سناریوی رژیم صهیونیستی و کارگردانی سه کشور اروپایی ، البته با رای منفی و واکنش دو عضو دیگر برجام یعنی چین و روسیه مواجه شد. نمایندگی دائمی چین در وین، مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه از تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ابراز تاسف کرد.
نمایندگی دائمی چین در وین در پیامی در توئیتر نوشت: «چین از تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره اجرای پادمان‌های ایران با توجه به پیامدهای بزرگی که چنین اقدامی بر چشم‌انداز برجام خواهد گذاشت، عمیقا ابراز تاسف می‌کند. چین و روسیه علیه این قطعنامه رای دادند.»
از سوی دیگر «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی نیز با بیان اینکه شورای حکام با تصویب این قطعنامه از ایران خواست دسترسی به دو مکان مورد نظر را فراهم کند، گفت: «روسیه و چین [به این قطعنامه] رأی منفی دادند.»
نمایندگی روسیه در وین توضیح داد: «برای رسیدن به نتایج مثبت، آژانس و تهران باید به گفت‌وگو مطابق با روش‌های معمول ادامه دهند و نگرانی‌های طرف‌ها را در نظر بگیرند. در عین حالی که بر لزوم حل فوری این مشکل توسط تهران و آژانس تاکید [می‌کنیم]، باور داریم این قطعنامه می‌تواند مخرب و غیرسازنده باشد».