حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی روز پنجشنبه در آیین رونمایی از 4 پروژه‌ زیرساختی حوزه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به ارزش دو هزار و 280 میلیارد تومان، گفت: بسیار خوشحالم که در کاروان افتتاح های توسعه ای و زیرساختی هر پنجشنبه امروز به مقصد اقتصاد دیجیتال رسیدیم و با توجه به اینکه بخش بزرگی از اقتصاد کشور به نحوی دیجیتال است باید توجه داشته باشیم که امروز اقتصاد دیجیتال، فضای بزرگ و مهمی برای کشور است.

رئیس جمهور با اشاره به اهمیت فضای مجازی و اینترنت در ارائه خدمات به مردم در حوزه های مختلف از جمله کشاورزی، سلامت و بهداشت و حوزه های مختلف ارائه خدمات به مردم، گفت: در فضای اقتصاد دیجیتال و استفاده از فضای مجازی و اینترنت برای ارائه خدمات کارها سریع تر دقیق تر و همچنین کم هزینه تر انجام می شود و این مدل اطمینان بخش تری است.

دکتر روحانی افزود: در همین ایام سخت شیوع ویروس کرونا و بیماری کویید 19، فرصت نمود و بروز فناوری اطلاعات برای مردم بیشتر شد و بسیاری از کارها و ارائه خدمات با استفاده از فناوری اطلاعات و فضای مجازی انجام شد.

رئیس جمهور با بیان اینکه در سیاست هم فناوری اطلاعات در روند سیاسی نقش آفرین است، گفت: در تبلیغات انتخابات و اطلاع رسانی به مردم و حتی حضور و مشارکت مردم در انتخابات، فناوری اطلاعات نقش مهمی ایفا می کند و موضوع شفافیت و مبارزه با فساد از مسائل بسیار مهمی است که از طریق فضای مجازی و سیستم الکترونیکی می توان حریف آن شد و با شیوه های سنتی نمی شود.

دکتر روحانی تاکید کرد: اگر می خواهیم در اقتصاد با کشورهای دیگر رقابت کنیم هم چاره ای نداریم جز اینکه این فضا را توسعه دهیم.

مهندس محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز پیش از سخنان رئیس جمهور در آیین افتتاح پروژه‌های پیشران اقتصاد دیجتال کشور ضمن ارایه گزارشی از اقدامات انجام شده در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات با هدف رشد و توسعه اقتصاد دیجیتال و حمایت از استارت‌آپ‌های خسارت دیده از کرونا، گفت: اقتصاد دیجیتال می‌تواند بهترین جایگزین برای اقتصاد نفتی و برون‌رفت از مشکلات باشد.

متن سخنان رئیس جمهور در این مراسم به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

بسیار خوشحالم که در کاروان "هر پنج‌شنبه یک افتتاح بزرگ"، امروز به اقتصاد دیجیتال رسیدیم. البته بخش بزرگی از اقتصاد کشور به نحوی دیجیتال است، اما اقتصاد دیجیتال به آن مفهومی که امروز در دنیا مطرح است، فضا و فرصت بسیار مهمی برای مردم عزیز کشورمان است.

اقتصاد سنتی اینجا به اقتصاد نفتی تعبیر شد. می‌خواهم فراتر بگویم، اصولاً اقتصاد سنتی در حال تغییر و تحول به اقتصاد دیجیتال است. یعنی کشاورزی هم تحولی بزرگ در اقتصاد دیجیتال خواهد داشت. اگر بخشی از خدماتی را که در اختیار مردم قرار می‌دهیم، خدمات فضا پایه در نظر بگیریم، اینکه شرایط آب سدها و رودخانه‌های کشور چگونه است، خشکسالی چه وضعی دارد، حوادث غیرمترقبه چگونه است، اینها می‌تواند به شکل دیجیتال در اختیار کشاورزان قرار گیرد.

یک کشاورز می‌تواند از خانه خودش با موبایل در هر کجا، شرایط محیطی کسب و کار خودش را ببیند، برنامه‌ریزی کند، اصلاً ببیند اگر بخواهد از محل خانه تا مزرعه‌اش که 5 الی 10 کیلومتر است، حرکت کند، چه شرایط و وضعیتی دارد؟

همانطوری که مردم عزیز ایران می‌دانند امروز در مسأله دامداری آزاد که دام‌ها در صحرا و مراتع حرکت می‌کنند، بخش بزرگی از این حرکت از طریق دیجیتال کنترل می‌شود. طرف با امکاناتی که در اختیار دارد، نشسته هم گوسفندها و گاوهای خودش را می‌بیند کجا هستند، کجا می‌چرند، جای مناسبی است یا جای غیرمناسب و چگونه به آنها هشدار بدهد. پس اساساً تحول کشورمان و همه جهان به سمت اقتصاد دیجیتال است.

در یکی از کشورهای پیشرفته به بازدید از یک کارخانه ماشین‌سازی رفته بودم. این سالن بسیار عظیم و بزرگی که این همه ماشین در طول روز تولید می‌کرد 3، 4 طبقه بود و در همه طبقات هم کار می‌کرد. در این سالن فردی وجود نداشت، یک تعداد مهندس در اتاقکی بودند و هدایت می‌کردند.

هدایت اینترنتی و دیجیتالی در اختیار آنها بود و ربات‌ها همه کار می‌کردند، یعنی با هوش مصنوعی ساخت ماشین اداره می‌شد. اینجا، هم خودرو ارزان‌تر تمام می‌شود و هم سریع‌تر و هم دقیق‌تر ساخته می‌شود. یعنی ربات مثل کارگر نیست که خسته شود یک جا جوش کمتر بزند، یک جا جوش بیشتر بزند، یک جا یادش برود پیچ‌اش را محکم کند. اینها یک مدلی است که اطمینان‌بخش‌تر است برای اینکه کار دقیق‌تر انجام بگیرد. در صنعت و کشاورزی هم خدمات به طریق اولی اینچنین است.

در این ایام کرونا که روزهای سختی برای مردم بود، فرصت فناوری اطلاعات و نمود و بروز آن برای مردم بیشتر شد. اینکه توانستیم به 77 میلیون نفر از طریق بانک‌ها وام دهیم، بدون اینکه نیاز باشد کسی به بانک مراجعه کند، همه اینها از طریق سیستم الکترونیک و دیجیتال انجام می‌گرفت و در واقع این فناوری اطلاعات و موبایل‌های هوشمند بود که کمک کرد و همه دست به دست هم داد تا مردم خیلی راحت توانستند خدماتی که می‌خواهند دریافت کنند.

یا در ایام کرونا، ایامی بود که توصیه می‌شد مردم کمتر به فروشگاه‌ مراجعه کنند و کمتر برای خرید به خیابان بروند و می‌توانستند از طریق همین فضای مجازی جنسی که می‌خواهند سفارش دهند و آن جنس از طریق پست در اختیار آنها قرار بگیرد و این مسأله مهمی است و تحرک پست کشور و همچنین شرکت‌های دیجیتالی می‌تواند یک حرکت بسیار بزرگی را در جامعه بوجود بیاورد و این حرکت بزرگ را در همه زمینه‌ها می‌بینیم.

الان در بخش سلامت که این بخش تا حد زیادی الکترونیک شده و الان پرونده‌های الکترونیکی سلامت داریم، در همین غربالگری توانست کمک زیادی را انجام دهد. نیازی نبود به خانه افراد مراجعه کنند و به جای آن به پرونده الکترونیکی افراد مراجعه می‌کردند و بر مبنای آن با مردم تماس تلفنی و یا تماس اینترنتی برقرار می‌کردند و شاهد این بودیم که در موضوع مقابله با کرونا این فناوری چقدر دولت و نظام درمانی کشور را یاری و کمک کرد.

یا در بخش آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها، بسیاری از تحصیلات نوجوان‌ها و جوان‌ها بخاطر کرونا متوقف شد اما یک بخش بزرگی‌ از همین طریق جبران شد.

اگر این زیرساخت‌ها نبود و اگر این لایه‌های مختلف خدمات نبود، چگونه می‌توانستیم این کار را انجام دهیم. همین کاری که الان انجام می‌دهیم، صحبت می‌کنیم و بسیاری از عزیزان از طریق همین فضای مجزای با جلسه‌ای که در اینجا داریم در تماس‌اند و یا مطالب را گوش می‌کنند.

حتی در سیاست به غیر از بحث کرونا و نیازمندی‌ها، فناوری اطلاعات در روند سیاسی کشور نقش‌آفرین است. در تبلیغات انتخاباتی کم کم دیوارها از چسباندن عکس‌ها و کارگرهایی که بیایند شب تا صبح پوستر بچسبانند و یک عده هم بکنند و یک عده دیگر بچسبانند، اینها خلاص شدند و همه تبلیغات به فضای مجازی و اینترنتی منتقل شد.

این هم به نظافت و سلامت شهر و هم به سرعت کار کمک کرد و هم این فضا در انتخاب مردم تأثیرگذار است. همه اپلیکشن‌ها و شبکه‌های مختلف داخلی و خارجی کمک می‌کنند برای اینکه مردم راحت‌تر بتوانند از طریق موبایل هوشمندی که در اختیار دارند، برگزینند و انتخاب کنند و تبلیغات و اطلاعیه‌ها را ببینند و حتی سخنرانی‌ها را گوش کنند؛ همه اینها را در اختیار دارند.

در این انتخابات هماهنگی نهایی و لازم بین وزارت کشور و شورای نگهبان برقرار نشد، اما دولت همه امکانات را برای اینکه این انتخابات کاملا الکترونیکی برگزار شود، آماده کرده بود. حتی در فضایی مثل فضای کرونا که ممکن است در آینده هم این فضا، با همین ویروس یا ویروس دیگری وجود داشته باشد، باید شرایط کشور به گونه‌ای باشد که هر کسی راحت و حتی بدون مراجعه حضوری بتواند هم هویت خودش را مشخص کند و هم با مراکز رأی گیری ارتباط برقرار کند و هم بتواند فرد مورد نظر خودش را انتخاب کند و حتی معتقدم امکانی فراهم شود که مردم بتوانند فرآیند را آنلاین ببینند.

رأی دهنده که رأی اش مخفی است، لازم نیست ببینند، اما نوع رأی را روی کاندیداها آنلاین ببینند. مثلاً در ریاست جمهوری 5 کاندیدا داریم، آنلاین و لحظه‌ای ببینند که این 5 تا چند رآی آوردند. ممکن است این را از لحاظ قانونی ایراد بگیرند و بگویند خود این تبلیغ می‌شود. یعنی آن کسی که رأی زیاد می‌آورد و مردم می‌بینند، ساعت‌های بعد بیشتر به او رأی می‌دهند.

اگر از این اشکال صرف‌نظر کنیم و بگوییم این اشکال نباشد، مردم می‌توانند آنلاین ببینند و تمام مسائلی که اینجا اشتباه شد و آنجا دخالت شد و آنجا تقلب شد، همه اینها از بین می‌رود و مردم می‌بینند که هیچ دستی هم دخالت ندارد؛ مردم رأی می‌دهند و رأی‌شان هم مشخص است.

موضوع شفافیت و مبارزه با فساد یکی از مسایل مهمی است که از طریق فضای مجازی و سیستم الکترونیک می‌توانیم حریف آن شویم و الا چگونه امکان‌پذیر است که بتوانیم با شیوه‌های سنتی با فساد مبارزه کنیم.

امروز یک فضای بسیار مناسب و خوبی برای کشور ایجاد شده است، ضمن اینکه اگر می‌خواهیم با کشورهای دیگر در اقتصاد رقابت کنیم، چاره‌ای نداریم جز اینکه این فضا را توسعه دهیم. همین الان هم تمام کشتی‌ها و هواپیما‌هایی که حرکت می‌کنند، اطلاعات فضاپایه آنلاین در اختیار همه اینها هست که حرکت می‌کنند؛ تمام حرکت‌ها بر این مبناست. حتی در کامیون‌ها و اتوبوس‌ها در این زمینه که در مصرف گازوییل فسادی رخ ندهد و قاچاقی رخ ندهد، با جی‌پی‌اس همین کار را می‌کردیم. یعنی از اطلاعات فضاپایه استفاده و کنترل می‌کردیم.

پس این تحول، تحول اساسی و بسیار مهمی است. خوشبختانه از دولت یازدهم یک کار بسیار بزرگی انجام شد، یعنی زیرساخت‌ها آماده شد، باندها و پهن‌باندها آماده شد، شرایط برای استفاده از موبایل‌های هوشمند مهیا شد و دیدیم در این مدت بر اساس همین رقمی که الان اعلام شد، ضریب نفوذ اینترنت در این چند سال به حدود 4 برابر رسیده است.

یعنی مثلاً 27 درصد بوده و الان نود و خرده‌ای درصد است. از 4 برابر یک مقدار کمتر است، اما این تحول مهمی است.

همان نکته‌ای که در آغاز جلسه اعلام شد که اساساً چه مقدار از جی‌دی‌پی کشور در اختیار اقتصاد  دانش‌بنیان یا اقتصاد دیجیتالی امروز قرار دارد. دیدیم در بعضی از کشورها مثلاً 14 درصد جی‌دی‌پی آنها از اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد دییجیتال بود. در کشورمان الان رسیدیم به 6.5 درصد و این رقم خوبی است و در فعالیت‌های زیربنایی، هسته اصلی اقتصاد دیجیتال هم مثلاً از 1.5 درصد الان به 4 و خرده‌ای درصد رسیده است. بنابراین زیربناها در این مدت 7 سال به سرعت آماده شده، به اضافه اینکه فضای اینترنت تا روستاهای کشور هم توسعه یافته است.

قبلاً این فضا در شهرهای بزرگ و کوچک بود، اما امروز بحمدالله این فضا در سراسر کشور امتداد پیدا کرده است و چقدر از روستاها در گردشگری از این فضا برای بوم‌گردی استفاده می‌کردند. چقدر از کارها و صنایع دستی از این فضا استفاده و بهره‌برداری می‌کردند. حتی امروز برای اینکه بتوانند فعالیت‌های خودشان را در شهرهای کوچک و در روستاها انجام دهند، این ابزار و این امکانات در اختیار آنهاست.

ضمن اینکه اساساً این فضای اینترنتی و فضای مجازی، شرایط کشور را متحول کرده است. یعنی سبک زندگی و رابطه زندگی را تغییر داده است. نحوه ارتباط دوست با دوست، مقدار وقتی که می‌گذاریم برای داخل و بیرون خانه، خود این موبایل هوشمند وقت بزرگی از وقت این طرف را می‌گیرد یا مثبت یا منفی، نمی توان به بهانه سواستفاده این فضا را محدود و این روند را در کشور متوقف کنیم. یعنی نمی‌توانیم بگوییم در کشور چون از این فضا ممکن است یک کسی سوء استفاده کند پس کلاً این فضا را تعطیل یا محدود کنیم.

امروز کسب و کار با این فضا است. الان 5 هزار شرکت دانش‌بنیان رسمی و شناسنامه‌دار فعال و هزاران استارت‌آپ‌ در کشور فعالیت و کار می‌کنند که همه اینها در سایه همین فضا است و همین امکانات و زیرساخت‌ها است. از طرف دیگر این همه دانشجویی که از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند، اشتغال اینها را چه کار کنیم؟ ایجاد اشتغال برای اینها در اقتصاد دیجیتال راحت‌تر می‌شود. در اقتصاد دیجیتال راحت تر می شود افراد تحصیل‌کرده دانشگاهی را جذب کرد و از آنها استفاده کرد و کشور به این مساله نیاز دارد. امروز بخشی از بیکاری کشور برای افرادی است که تحصیل‌کرده‌اند و از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل شده‌اند.

به نظرم امروز گام بسیار خوبی برداشته شد. 3 گام مثبتی که امروز اعلام شد، 2 گام آن کمک برای فعالیت‌های دیجیتال بود و خدمات ابری در اختیار آنها می‌گذاشت و در زمینه خودکفایی مهم بود و در شرایط تحریمی که تحت فشار هستیم، این می‌تواند شرکت‌ها را در خدمات ابری مستغنی کند تا به خدمات ابری که ایجاد می‌شود، اتکاء کنند.

یا دیتا سنتری که افتتاح شد و یا دیتا سنترهای دیگری که در آینده افتتاح خواهد شد، اینها همه فعالیت‌های کسب و کار را در زمینه مشاغل جدیدی که باید ایجاد شود، تسهیل می‌کند. همچنین به کسب و کارهای اینترنتی که در این ایام به خاطر کرونا و بخاطر اینکه از کسب و کارشان فاصله گرفته بودند، صدمه دیده بودند کمک و یاری رسانده شد. بسته 50 میلیون تومانی که برای 5 هزار شرکت مدنظر قرار داده شد، این هم قدمی بود که در افتتاح امروز با آن مواجه شدیم.

افتتاح آخر مربوط به یک بخش فرهنگی بود. یعنی بخشی که مردم بتوانند به راحتی از فضای فرهنگی استفاده و بهره‌برداری کنند. گفتم که اینترنت‌های ثابت برای یک ماه هم خدمات مجانی داده می‌شود و امیدواریم این فضا گسترده شود. هم آنهایی که اهل تهیه محتوا هستند، بتوانند محتوای جدید تولید کنند و هم مردم بتوانند از تنوع لازم در این زمینه برخوردار شوند.

سیاست‌گذاری‌های عام، اصولی و منظمی توسط شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی انجام می‌گیرد، جلساتی هم برای هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف اجرایی تشکیل می شود. یک شورای اجرایی که در رده دوم تشکیل می‌شود، می‌تواند سریع‌تر برای رسیدن به خدمات مورد نظر یاری و کمک کند و هم اقداماتی که خود وزارت ارتباطات هم برای زیرساخت و هم برای لایه‌های دیگر انجام می‌دهد. کمک‌هایی که وزارت ارتباطات انجام می‌دهد و هم همه دستگاه‌های دیگر، بخش خصوصی و غیرخصوصی که آنها باید وارد شوند.

نکته آخر و توصیه آخر دولت الکترونیک است.یکی از اهداف دولت یازدهم و دوازدهم این بود که دولت الکترونیک بتواند قدم‌های کامل تری را بردارد و تکمیل شود و مردم بتوانند خدمات خودشان را راحت از این طریق بگیرند، بدون اینکه نیاز به سفر داشته باشند و بدون اینکه نیاز به مراجعه داشته باشند. مثلاً فردی اگر می‌خواهد جواز ساخت ساختمان بگیرد، باید وقتی وارد اینترنت و فضای مجازی شد، همه مراحل کار خودش را انجام دهد. باید بتواند از این طریق، زمینی را که نیاز دارد خریداری کند، سند به نام او در همین فضا منتقل شود، از همین طریق بتواند از شهرداری درخواست مجوز کند و آنچه نیاز است در اختیار آنها بگذارد و از همین‌جا بتواند به سراغ شرکت‌هایی برود که کار معماری انجام می‌دهند.

تمام رده‌هایی که باید انجام شود، از تمام وسایل ساختمان، نیازمندی‌های ساختمانی، به کارخانه بتواند مراجعه کند سفارش دهد. یعنی همین‌طور که نشسته با یک کامپیوتر یا موبایل، باید تمام خدمات را دریافت کند.

در پزشکی هم همین است؛ از پزشک‌اش بتواند نسخه بگیرد، نسخه به داروخانه منتقل شود و این دارو در اختیار او قرار بگیرد.

بنابراین دولت الکترونیک و فضای باز ارتباطات و فضای مجازی ارزان و امن و قابل اعتماد برای مردم بسیار مهم است.

امروز مردم ارتباطات، سخن گفتن، سفارش دادن، صله رحم، انفاق‌شان، پرداخت قبوض آب و برق، دریافت حساب‌های بانکی‌شان، همه آمده در این فضا؛ یعنی این فضا، فضای بزرگی است که می‌تواند خدمات را انجام دهد و در این شرایط ویروسی و کرونایی خیلی می‌تواند به کشور کمک کند. هر چه فضا بازتر باشد، بیشتر یاری و کمک می‌کند.

بنابراین درخواستم از وزیر محترم ارتباطات این است که امسال بتوانیم تا پایان سال قدم‌های بسیار مهمی در دولت الکترونیک برداریم و همه دستگاه‌ها، وزارتخانه‌ها و قوای دیگر و بخش های خصوصی که آنها هم باید کمک کنند.

این مرکز داده‌ای که الان مطرح می‌شد‌، یک مرکز داده عظیم و بزرگی نیاز داریم برای این تعاملات و یک خدمات ابری بسیار حجیمی را نیاز داریم، برای اینکه این خدمت‌ها را بتوانیم انجام دهیم. البته روز به روز در دنیای امروز این فناوری در حال پیشرفت و تحول است و می‌بینیم که از این طرف این فضا باید در درون با هم ارتباط داشته باشد و از یک طرف این فضا با بیرون کشور در ارتباط باشد و از طرف دیگر با آسمان در ارتباط باشد؛ بسیاری از اطلاعات فضاپایه است.

همه اینها در کنار هم قرار بگیرد و بعداً اطلاعات زیر زمین هم به این منتقل می‌شود. یعنی خیلی از تحولات معادن و حرکت‌های زیرزمین و آبی که در زیر زمین وجود دارد، می‌تواند بیاید.

یعنی زمین و آسمان و اعماق زمین و اعماق آسمان و کشورهای همسایه و همه کشور می‌تواند در این فضای عظیم قرار بگیرد. خوشبختانه در این زمینه قدم‌های خوبی برداشته شده است و مقام معظم رهبری در این چند سال دستورات خوبی صادر کردند.

شورای عالی فضای مجازی تصمیمات بسیار مهمی گرفته است. شبکه ملی اطلاعات به آن مفهومی که بتواند نیازهای جامعه را برطرف کند، بسیار اهمیت دارد که روز به روز و فاز به فاز در حال تکمیل شدن است و به پیش می‌رود و این خودکفایی هم بسیار مهم است.

امروز بعضی از طرح‌ها، طرح‌های خودکفایی بود که کشورمان را از شرکت‌های خارجی بی‌نیاز می‌کند و این هم در این شرایط اهمیت وافری دارد.

امیدوارم بتوانیم در ماه‌های آینده و تا پایان سال شاهد افتتاح‌های مهم در این فضا باشیم و جوان‌ها و همه استارت‌آپ‌ها و همه شرکت‌های دانش‌بنیان و همه کارخانه‌های نوآوری، یکی پس از دیگری ان‌شاء الله افتتاح شود و خدماتی که مردم عادی و معمولی در زندگی روزمره‌خودشان می‌خواهند بتوانند ارزان‌تر، ساده‌تر، سریع‌تر و شفاف‌تر دریافت کنند.

شاید یکی از آثار افتتاح‌های امروز هم این بود که سرعت کار در بعضی از زمینه‌ها بیشتر می‌شود و همانطور که اشاره شد برخی از مراکزی که فعالیت می‌کنند و یک مرکز داده بزرگ برای زمان کوتاه نیاز دارند، نیازی ندارد که بیایند یک حجم بسیار وسیع را مد نظر قرار دهند و پول زیادی برای سرمایه‌گذاری صرف کنند، برای اینکه در سال می‌خواهند یک ماه استفاده کنند. این را می‌توانیم به مرکز دهیم و بنابراین صرفه‌جویی خوبی هم در این کار انجام خواهد گرفت.

از همگی تشکر می‌کنم و امیدوارم شاهد تحرکات نو در کشور هم برای اشتغال مردم و هم برای پیشرفت اقتصاد باشیم. همچنین همانطور که اشاره شد در مقاطعی که تولید ناخالص داخلی(جی‌دی‌پی) کشور رشد کافی ندارد این بخش، بخشی است که رشد قابل ملاحظه‌ای دارد. در همین ایام هم گرچه برخی از بخش‌ها دچار خسارت بودند، اما بخش‌هایی مثل این بخش هم بود که شرایط‌شان، شرایط بهتری بود و توانستند خدمات بهتری را ارایه کنند. ان شاالله شاهد یک شرایط مناسب اقتصادی و علمی و فناوری و رفاه مردم در کشور در سایه اقتصاد دیجیتال باشیم.