رییس انستیتو پاستور ایران گفت: قطعی‌ترین راه تشخیص ویروس کرونا، تست‌های مولکولی (PCR) است و تست‌های آنتی بادی یا سرولوژی ارزش تشخیصی ندارند و فقط مواجهه افراد با این ویروس را در گذشته نشان می‌دهد.

علی رضا بیگلری در نشست خبری ویدیو کنفرانس که از وزارت بهداشت برگزار شد افزود: سازمان جهانی بهداشت و همه کشورها به این نتیجه رسیدند که بهترین راه تشخیص ویروس کرونا، تست‌های مولکولی است که از روزهای ابتدایی شیوع کرونا در کشور ما نیز انتخاب شد و در سراسر کشور با یک پروتکل خاص اجرایی شد و در حال حاضر ۱۵ هزار تست روزانه مولکولی کرونا در کشور انجام می‌شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر به این توانایی رسیدیم که در همه استان‌های کشور کار تشخیص کووید ۱۹ را انجام بدهیم و به ۱۲۰ آزمایشگاه در کشور رسیدیم که آزمایش کرونا انجام شود. با توجه به این‌که تست‌های تشخیصی کرونا به دو دسته مولکولی و سرولوژی تقسیم می‌شوند. تست سرولوژی آثار وجود ویروس کرونا در بدن افراد را تشخیص می‌دهند.

رییس انستیتو پاستور ایران اظهار کرد: بعد از پوشش تست‌های مولکولی در بیمارستان‌ها به این مرحله رسیدیم که این تست‌ها را برای افرادی که علامت کمتری دارند یا بی علامت هستند هم انجام بدهیم. با یک برنامه منسجم توانستیم افرادی که به ویروس کرونا مبتلا هستند را تشخیص داده و زنجیره انتقال را کند کردیم. در اکثر استان‌ها، نتیجه کار نشان می‌داد که تعداد بستری‌ها به سرعت کم می‌شد.

بیگلری گفت: تولید کیت تست‌های سرولوژی هم در کشور انجام شده و حالا می‌توانیم این تست‌ها را هم انجام بدهیم و بدانیم که جمعیت‌های مختلف چقدر به این ویروس مبتلا شده‌اند. تست‌های سرولوژی به هیچ وجه ارزش تشخیصی ندارند و فقط می‌توانند مواجهه افراد با ویروس را در گذشته تشخیص بدهند. از مردم می‌خواهیم اطمینان کافی به شبکه بهداشت و درمان کشور داشته باشند و بدانند قطعی‌ترین راه تشخیص، تست‌های مولکولی است و تست‌های آنتی بادی به هیچ عنوان ارزش تشخیصی ندارند. با توجه به غربالگری‌های انجام شده، خط سیر انتقال به راحتی به ما نشان داده شده است. امیدواریم در دو تا سه ماه آینده به راحتی بتوانیم تصویر انتقال ویروس در کشور را مشخص کنیم. با توجه به عملکرد کشورها، غربالگری‌ها با روش‌های مختلف انجام شده، اما کارنامه ایران در این زمینه درخشان است.

تست سرولوژی در کنار تست مولکولی انجام می‌شود

رییس انستیتو پاستور ایران بیان کرد: یکی از شرکت‌ها توانست در زمینه تولید تست‌های سرولوژی به مرحله خوبی برسد. این تست‌ها در استان‌های گیلان و قم تحت مطالعه قرار گرفتند. نتیجه مطالعه‌های انجام شده در هفته‌های آینده منتشر می‌شود. وزارت بهداشت تصمیم گرفت که در قالب سیستم ارجاع وقتی افراد جدید تست می‌شوند، از آنها تست سرولوژی نیز انجام شود. تست سرولوژی به تنهایی ارزشی ندارد و در کنار تست مولکولی ارزش پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: برنامه به این شکل خواهد بود که افراد بعد از انجام تست مولکولی، از آنها برای تست سرولوژی هم نمونه گرفته شود. این موضوع باعث می‌شود که بدانیم چند درصد افراد جامعه با این ویروس مواجهه شده‌اند. تست سرولوژی برای مطالعه اپیدمیولوژی به کار می‌رود.

آخرین وضعیت واکسن کرونا

بیگلری درباره واکسن کرونا گفت: کشورهای زیادی برای تولید واکسن کرونا تلاش می‌کنند. یک سوال این است که آیا از نظر علمی می‌توانیم برای این بیماری واکسن بسازیم یا نه. باید به این سوال پاسخ بدهیم که آیا آنتی بادی‌های بدن افراد در صورت ابتلا به این ویروس، ساخته می‌شود یا خیر. فرض را بر این می‌گذاریم که سیستم ایمنی بدن افراد در مقابل این ویروس آمادگی پیدا می‌کنند. اگر گروهی در یک کشور خاص این واکسن را بسازد، یک کارخانه قادر به تامین واکسن برای هفت میلیارد جمعیت کره زمین نخواهد بود و در نتیجه هر کشوری باید به فکر ساختن واکسن برای خود باشد.

وی ادامه داد: دانش فنی ما در تشخیص از هیچ کشوری پایین‌تر نیست و در اوج تحریم‌ها توانستیم بهترین روش تشخیصی را در کشور پیاده کنیم. در زمینه واکسن نیز دانشمندان و دانش فنی ما از سایر کشورها ضعیف‌تر نیست. اگر کشور دیگری به تولید واکسن دست پیدا کند هم برای مهندسی معکوس باید دانش پایه را داشته باشیم. منطق می‌گوید که باید به سمت تولید واکسن برویم که این کار در ایران آغاز شده و در انستیتو پاستور هم روی چندین محور در این زمینه کار می‌کنیم.

تاثیر پلاسما درمانی برای کووید ۱۹

رییس انستیتو پاستور ایران درباره پلاسما درمانی اظهار کرد: وقتی از ماهیت بیماری زایی یک ویروس اطلاع زیادی نداریم، باید ببینیم در خون بهبود یافتگان چه عواملی وجود دارد که باعث بهبودی شده است. یک تئوری می‌گوید که اگر پلاسمای خون افراد بهبود یافته دریافت شود، در پلاسمای خون آنها عواملی وجود دارد که می‌تواند به بهبودی دیگران کمک کند. این کار در سازمان انتقال خون کشور آغاز شده است و با توجه به مشورت‌های انجام شده، برنامه خوبی در این زمینه شروع شد. نتایج آن باید بگذرد و تعداد افراد درمان یافته مشخص شود.

صادرات کیت‌های سرولوژی به آلمان

بیگلری در پاسخ به سوال درباره کیفیت کیت‌های سرولوژی تولید داخل و صادرات این کیت‌ها به آلمان گفت: انستیتو پاستور در روزهای ابتدایی شیوع کرونا چند کار بزرگ را شروع و از دی ماه کار طراحی را آغاز کرد. ابتدا ظرفیت را به شدت بالا بردیم و همزمان آموزش‌ها را ارائه دادیم. ۵۳ شرکت برای تولید کیت اعلام آمادگی کردند که ۳ کیت مولکولی تایید شد. کیت مولکولی برای تشخیص مورد تایید واقع شد و گفتیم کیت تولید داخل در شرایط اضطرار می‌تواند استفاده شود. ولی کیت سرولوژی برای تشخیص تایید نشده است. در نتیجه کیت‌های سرولوژی در دنیا ارزش تشخیصی ندارد و ممکن است کسی ویروس را گرفته باشد، اما در ۱۰ روز گذشته این ویروس را پخش کند. تایید کیت‌های سرولوژی فقط برای مطالعه همه گیر شناسی است و برای تشخیص نیست. این کیت‌های سرولوژی کاربرد شخصی ندارد که افراد برای انجام آن به آزمایشگاه‌ها مراجعه کنند.

وی ادامه داد: در آلمان کیت‌های سرولوژی در سه جا استفاده می‌شود. اول برای کسانی که به انتقال خون برای اهدای خون مراجعه می‌کنند و دوم برای مناطق خاصی از کشور و سوم برای مطالعه زمان بندی شده است. وقتی آلمان از ما کیت می‌گیرد به این دلیل است که خودش نمی‌خواهد تولید کند و فقط برای مطالعات نیاز دارد. این کیت‌های سرولوژی فاقد ارزش تشخیصی برای افراد هستند. آلمان ۴۰ هزار از این کیت‌های سرولوژی را از ما دریافت کرده تا مطالعه‌های خود را انجام بدهد.

مجوز سه ماهه آزمایشگاه‌های خصوصی همکار وزارت بهداشت برای تست کرونا

رییس انستیتو پاستور ایران در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار سلامت ایرنا در مورد انجام تست کرونا در آزمایشگاه‌های خصوصی بیان کرد: اگر به اول اسفند برگردیم، واقعا نمی‌دانستیم چه اتفاقی می‌افتد و آیا می‌توانیم از پس تست کرونا این همه بیمار برآییم یا خیر. با همه توان تلاش کردیم سیستم‌های دولتی را راه بیندازیم. به عنوان سوپاپ اطمینان وزارت بهداشت تصمیم گرفت به آزمایشگاه‌های خصوصی هم مجوز بدهد تا از آزمایشگاه‌های خصوصی خرید خدمت کنیم. خوشبختانه تاکنون سیستم دولتی توانست از پس آزمایش بیماران برآید. اگر بخواهیم می‌توانیم انجام ۱۵ هزار تست روزانه را به دو تا سه برابر افزایش بدهیم.

وی افزود: مجوز برای بخش خصوصی به صورت کوتاه مدت و برای سه ماه صادر شده است. منطق وزارت بهداشت این بود که نباید فرصت را از دست می‌دادیم و این مجوز کوتاه مدت به آزمایشگاه‌های خصوصی داده شد. قدر مسلم این موضوع باعث می‌شود که تقاضای القایی ایجاد شود و مردم به این آزمایشگاه‌های خصوصی مراجعه کنند. نتیجه این تست‌ها در نهایت یک ساعت ارزش دارد.

بیگلری ادامه داد: البته تست‌های انجام شده در انستیتو پاستور کاملا رایگان است، اما آزمایشگاه‌های خصوصی کیت را از شرکت‌های خارجی مورد تایید ما تهیه کرده‌اند. بازنگری برای این‌که مجوز ادامه این کار به آزمایشگاه‌های خصوصی داده شود در دست بررسی است.

کند کردن زنجیره انتقال ویروس

بیگلری گفت: تصمیم ما این نیست که از همه افراد در خیابان تست کنیم و برنامه ما این است که افراد علامت داری که به سامانه‌های بهداشتی مراجعه کردند و اطرافیان آنها را بررسی کنیم. این کار می‌تواند زنجیره انتقال ویروس را کند کند.

وی ادامه داد: همه کشورها یک هدف را دنبال می‌کنند و هیچ کشوری نمی‌تواند ادعا کند که زنجیره انتقال را کاملا کند می‌کند. حتی آلمان هم می‌گوید که زنجیره انتقال را می‌خواهند کند کنند تا سیستم درمانی توان تاب آوری داشته باشد. سیستم ارجاع ما هرچقدر بیماریابی کند، سقف ۴۵ هزار تست روزانه ما کافی است.

جواب تست به کیفیت نمونه‌برداری بستگی دارد

رییس انستیتو پاستور ایران اظهار کرد: جواب تست از نحوه نمونه‌گیری پاسخ می‌گیرد. اگر نمونه‌گیری به درستی انجام نشود، جواب تست هم درست نخواهد بود. ممکن است در اوایل بیماری یا اواخر آن، تعداد ویروس‌هایی که در ناحیه بینی و گلو وجود دارد، کم باشد. همین تعداد کم ممکن است تست‌های گرفته شده در اوایل تست، مثبت نباشد. در انتهای بیماری نیز همین طور است و امکان دارد ویروس مرده باشد و فقط ژنوم آن وجود دارد و تست مثبت شود.

وی افزود: برای بالا بردن قدرت تست بهترین روش این است که حداقل دو نمونه گرفته شود. اگر یک نمونه مثبت شود، باید فرد را مثبت فرض کنیم.

علت افزایش شناسایی مبتلایانی که حال بدی ندارند

بیگلری درباره علت افزایش موارد مثبت شناسایی شده گفت: یکی از مواردی که مشاهده می‌شود این است که تعداد و آمار موارد مبتلا بالا می‌رود، بستری و مرگ و میر کاهش می‌یابد. زیرا تا چند هفته قبل از بیماران بستری در بیمارستان‌ها تست گرفته می‌شد. اگر ۱۰ نفر به بیمارستان مراجعه می‌کرد و حتی یک نفر مثبت بود، بقیه را آلوده می‌کرد. وقتی مطمئن شدیم که می‌توانیم بیمارستان‌ها را پوشش بدهیم، ظرفیت اضافه را به سمت بیماران سرپایی بردیم. این بیماران دچار تب، سرفه، تنگی نفس هستند و علائمی دارند، اما هنوز سرپا هستند. بعد از تست این افراد، سراغ خانواده آنها می‌رویم و خود به خود تعداد موارد مثبت که حال بدی ندارند بالا می‌رود.

ضمانت رسیدن واکسن کرونا به ایران

رییس انستیتو پاستور ایران در پاسخ به سوالی درباره ضمانت رسیدن واکسن کرونا به کشور در صورت تولید در سایر کشورها اظهار کرد: انستیتو پاستور ایران جزو شبکه انستیتو پاستورهای دنیاست و تبادل علمی با سایر کشورها دارد. وقتی آلمان خودش به کیت نیاز داشت، صادرات کیت که تعهد کرده بود را قطع کرد. پیش بینی ما این است که در مورد واکسن هم این اتفاق می‌افتد. هر کشوری که واکسن را بسازد ابتدا کشور خود را مقدم می‌داند. سازمان جهانی بهداشت ممکن است بگوید عدالت در سلامت حکم می‌کند که کشورها با توزیع یکسان از واکسن بهره‌مند شوند.

وی افزود: فرض کنید ۵۰۰ واکسن به ما دادند، این واکسن را به چه کسانی باید بدهیم؟ بهترین راهکار این است که کشور خودش آماده شود. اگر امروز در تشخیص ایستادیم و اشتباه سایر کشورها را انجام ندادیم، حاصل کار و آمادگی انستیتو پاستور است که از دی ماه برای تست‌های تشخیصی شروع شده بود. برای واکسن هم در حال کار هستیم تا دانش فنی روز دنیا را داشته باشیم.

بیگلری ادامه داد: از دنیا عقب نیستیم و در تشخیص این را ثابت کردیم. تصمیم‌هایی که در روزهای ابتدایی گرفتیم تبدیل به پروتکل شد. در مورد واکسن هم این طور فکر نمی‌کنیم که نمی‌توانیم واکسن را بسازیم. اگر کشور دیگری هم واکسن را بسازد، باید دانش فنی و آمادگی را داشته باشیم تا مهندسی معکوس کنیم و تکنولوژی را انتقال بدهیم. ایران استثنایی‌ترین حالت را در جهان در مورد کووید ۱۹ داشت. همیشه این سوال را از خودم پرسیدم که اگر فاجعه انسانی رخ بدهد، آیا کشورهای غربی به کمک ما می‌آیند یا تحریم‌ها را آسان‌تر می‌کنند؟ پاسخ این بود که فقط خودمان باید به فکر باشیم و واکسن را بسازیم.

کیت‌های رپید معیار مناسب تشخیص کرونا نیستند

وی در پاسخ به سوالی درباره کیت‌های رپید تشخیص کرونا اظهار کرد: چند کشور اروپایی برنامه خود را روی تست‌های رپید گذاشتند. این تست‌ها در ۵ دقیقه پاسخ می‌دهند، اما آنها بر اساس آنتی بادی هستند و قدرت جواب دهی این تست‌های رپید به ۵۰ درصد هم نمی‌رسد و نتیجه بسیار گیج کننده است. انگلستان روی این کیت‌ها سرمایه گذاری کرد و دیدند که نتیجه گنگ است، اما هزینه زیادی صرف آن کردند. جمهوری چک هم کیت‌های رپید چینی را خرید. هیچ تست رپید کرونا در دنیا معیار تشخیصی مناسبی نیست.

بیگلری افزود: از ابتدا در ایران تست سختی را انتخاب کردیم و همه فکر کردند که در شرایط تحریم نمی‌توانیم این تست پردردسر را انجام بدهیم.

صادرات کیت‌های سرولوژی به آلمان

رییس انستیتو پاستور ایران گفت: کیت‌های سرولوژی برای تشخیص تایید نشده‌اند و فقط برای مطالعات سرواپیدمیولوژی تایید شده است. این کیت‌ها را آلمان برای تشخیص کرونا از ایران دریافت نکرده و فقط برای این مصرف می‌شود که بدانند چند درصد از جامعه با این ویروس مواجه شده‌اند. صادرات این کیت‌ها به آلمان برای کشور ما افتخار است. در داخل کشور هم این کیت‌ها برای تشخیص مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.