ظریف در توییترش نوشت: پمپئو گمان میکند قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از برجام مستقل است. او باید [قطعنامه] ۲۲۳۱ را مطالعه کند. وی با بیان اینکه پمپئو متن این قطعنامه را نخوانده، توضیح داد: برجام بخشی از [قطعنامه] ۲۲۳۱ است. به همین دلیل است که ۱۰۴ صفحه دارد و به همین دلیل است که او (پمپئو) آن را نخوانده است! رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، سپس با لحنی کنایهآمیز به آموزش قطعنامه ۲۲۳۱ برای پامپئو پرداخت و نوشت: قطعنامه ۲۲۳۱ برای خنگها. بدون برجام، وجود خارجی نداشت. آمریکا آن را نقض کرده و دیگران را نیز از پایبندی به آن باز داشت. آمریکا هیچ جایگاهی در این قطعنامه ندارد. ظریف پیشتر هم با بیان اینکه آمریکا بعد از شکست تحقیرآمیز در کارزار فشار حداکثری به دنبال بازگشت به برجام است، از واشنگتن خواسته بود به رؤیاپردازی پایان دهد.
تمدید تحریمها
دولت آمریکا در روزهای گذشته قطعنامهای را میان شماری از اعضای شورای امنیت توزیع کرده که خواستار تمدید این تحریمها علیه ایران است. بااینحال، تصویب این قطعنامه منوط به موافقت ۹ عضو شورای امنیت و عدم وتو از سوی روسیه و چین است. دولت آمریکا تنها میتواند امیدوار به جلب حمایت فرانسه، بریتانیا و آلمان بهعنوان سه عضو اروپایی برجام باشد. چین و روسیه بهعنوان دو عضو دارای حق وتو در شورای امنیت بهاحتمالزیاد با هرگونه تلاش از سوی آمریکا برای تمدید این تحریمها مخالفت خواهند کرد. ممنوعیتهای مربوط به فروش سلاح به ایران بهموجب مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از روز ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ (۲۷ مهر ۱۳۹۹) برداشته خواهد شد. پامپئو طی روزهای اخیر رهبری تلاشهایی را برای جلوگیری از اتمام این تحریمها به عهده گرفته، اما رویترز گزارش داده احتمالاً این تلاش به بنبست خواهد خورد.
نظر کارشناسان
یوسف مولایی کارشناس حقوق بینالملل در گفتوگو با خبرآنلاین در پاسخ به امکان بازگشت آمریکا به برجام گفته است: «برجام یک مکانیزم حل اختلاف دارد که بر اساس آن اگر مواردی که در برجام آمده رعایت نشود، به آن مراجعه میکنند. در آن مکانیزم حرفی از خروج و ورود اعضا نشده است چون پیشبینی چنین اقدامی به شکلی که اتفاق افتاد در آن زمان ممکن نبود. ایالاتمتحده دو سال قبل از این توافق خارجشده است و دیگر عضوی از هفتکشور اولیه که برجام را نهایی کردند نیست. حالا پس از دو سال این کشور ساز جدیدی کوک کرده و میگوید که چون در قطعنامه 2231 در مورد نبود حق بازگشت پیشبینی انجام نگرفته، من میتوانم به توافق برگردم. در این قطعنامه ازنظر حقوقی مطرح نشده که در شرایطی مثل امروز که ایالاتمتحده بخواهد از مفاد آن برای محدود کردن یکی از طرفین استفاده کند، چه باید کرد.» اما داوود هرمیداس باوند، حقوقدان بینالملل در گفتگو با خبرآنلاین گفته است: «ایران نمیتواند انتظاراتش را با نگاه به شرق برآورده کند. ایالاتمتحده آمریکا به دنبال رسیدن به یک نوع توافق است تا آن را در بوق و کرنا کند و به جامعه بینالمللی بگوید که آنها را از یک خطر مهلک نجات داده است و در بُعد دیگر نیز بتواند در خصوص موشکها و مسائل منطقهای به دستاوردی برسد. بدیهی است که هیچیک از این موارد تحقق نیافته است. آنها با تعدیل توافق هستهای به دنبال تأمین منافع آمریکا و همچنین جامعه بینالملل هستند و بازگشت آنها به این توافق میتواند اقدامی در خور توجه باشد.»