خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم : وقتی «ابراهیم حاتمی کیا» و «سازمان اوج» پیشنهاد اکران اینترنتی فیلم «خروج» را مطرح کردند، در ابتدا به نظر می رسید تنها، راهی برای گریز از کرونا و تعطیلی سینماها باشد اما در واقع این پیشنهاد -خواسته یا ناخواسته- مسیر اکران و حتی فیلمسازی در سینمای را تغییر خواهد داد.

حضور کرونا در کشور ما وقتی مسجل شد که سینماگران و سینماداران خود را برای اکران نوروزی آماده می کردند. اکرانی که بنابر تجربه سال های گذشته سود خوبی عاید سینما می کرد و نوید سالی پررونق برای چرخه مالی سینمای ایران می داد. اما کرونا به یکباره همه امیدها را نقش بر آب کرد و همگان را خانه نشین. حالا اکران فیلم های نوروزی به تعویق می افتاد و صف طولانی اکران در سینمای ایران، طولانی تر می شد. رخدادی غیر قابل پیش بینی که تصور تاریخی برای پایان آن نیز امکان پذیر نیست.
 

در میانه این وضعیت اما پیشنهاد ابراهیم حاتمی کیا و سازمان اوج مطرح شد. اکران اینترنتی خروج، تازه ترین اثر حاتمی کیا بر بستر وی ا دی.
 

چنان که در گزارش پیشین «سینمای ایران در عصر کرونا» عنوان شد، وی ا دی یا همان سامانه نمایش اشتراکی فیلم و سریال مدت کوتاهی است که در ایران فعال شده و از قضا، جای خود را به صورتی قابل قبول در میان خانواده های ایرانی باز کرده است. در واقع خانواده های ایرانی علاقه مند به تماشای فیلم ها و سریال های به روز به ایرانی و خارجی  دوبله که نگران فرزندانشان هم هستند، چنین سامانه هایی را بسیار می پسندند.
 

به هر صورت با پیشنهاد کارگردان و سرمایه گذار فیلم خروج و مذاکره با دو سامانه فیلیمو و نماوا قرار شد ساخته ابراهیم حاتمی کیا به عنوان نخستین فیلم ایرانی به صورت اینترنتی اکران شود. فیلیمو و نماوا تبلیغات خود را آغاز کردند و اپراتورهای تلفن همراه مشترکان را به تماشای فیلم دعوت کردند. در نهایت خروج در ساعت ۲۰ یکشنبه بیست و چهارم فروردین ماه اکران شد و چنان که از آمارها برمی آید در ۲۴ ساعت آغازین، به نظر می رسد حدود هشتاد و پنج هزار نفر به تماشای فیلم نشستند. این پیش بینی از آمار تماشاگران در واقع بر اساس معیار بهره مندی از فیلم در سامانه های نمایش محاسبه می شود، به این صورت که به ازای هر بلیط فروخته شده در این سامانه ها، دو و نیم بیننده پیش بینی می شود. از سوی دیگر آماری که از سوی دو سامانه نمایش فیلم منتشر شده، نشانگر فروش سی و چهار هزار بلیط در ۲۴ ساعت ابتدایی اکران فیلم است که با درنظر گرفتن قیمت دوازده هزار تومانی بلیط، خروج توانسته بیش از چهارصد میلیون بفروشد.

اما از همه این ها گذشته، رخدادی مهم اکران اینترنتی نخستین فیلم ایرانی را تحت تاثیر قرار داد و آن، قاچاق نسخه باکیفیت «خروج»، تنها ساعاتی پس از آغاز اکران بود. موضوعی که پیش از اکران فیلم گمانه زنی هایی درباره آن مطرح می شد اما تصور نمی شد چنان زود اتفاق بیافتد. اتفاقا در همین زمینه، «محمدمهدی طباطبایی نژاد»، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی که مسئولیت ستاد صیانت و مبارزه با تکثیر  و عرضه غیرمجاز آثار سینمایی و سمعی و بصری را نیز بر عهده دارد از  قول مساعد سامانه های نمایش برای در نظرگرفتن تمهیداتی جهت جلوگیری از دانلود فیلم خبر داده بود. اما ارائه نسخه قاچاق باکیفیت بالای فیلم نشان داد این تهمیدات به هیچ وجه کافی نیست.

سینمای ایران از سال های گذشته تاکنون با پدیده قاچاق فیلم ها بیگانه نیست، به گونه ای که همواره اخباری از قاچاق فیلم ها -چه پیش از اکران و چه در هنگام اکران آن- مطرح بوده که موجبات اعتراض سینماگران و صاحبان فیلم ها را فراهم کرده است. در مقابل این پدیده، تمهید وزارت ارشاد همکاری تنگاتنگ با قوه قضائیه برای جلوگیری از بارگذاری نسخه قاچاق فیلم ها روی وب سایت های داخلی و مجازات متخلفان است. رویکردی که موجب شده تا حد زیادی از قاچاق فیلم ها و سریال های به روز جلوگیری شود.

حالا درباره نسخه قاچاق خروج نیز به نظر می رسد همین روال در جریان است. چنان که طباطبایی نژاد از هماهنگی با معاونت فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای پیگیری حقوقی انتشار نسخه قاچاق در سایت های ایرانی گفته و ابراز امیدواری کرده این هماهنگی ها هر چه زودتر به نتیجه برسد. البته در این میان موضوع بارگذاری فیلم در فضاهای اینترنتی فیلتر شده نیز مطرح است که عملا امکان برخورد با آن ها وجود ندارد. به طور مثال تلگرام یکی از این فضاهاست که فیلتر آن، راه را بر پیشگیری از انتشار نسخه قاچاق فیلم ها بسته است.

در این میان البته بایستی به چالش های اکران اینترنتی فیلم ها و سریال ها در جهان نیز نیم نگاهی داشت. مثلا سینمای  آمریکا به عنوان یکی از بزرگترین صنعت های سینمای جهان شاهد ظهور غول های هایی چون نتفلیکس و اچ بی ا در سال های اخیر است. سامانه هایی که آثار خود را بر بستر اینترنت اکران می کنند. جالب این که این سامانه ها نیز از دستبرد به فیلم ها و سریال هایشان در امان نیستند و تنها ساعاتی پس از انتشار آثار، نسخه با کیفیت آن ها قاچاق می شود. بنابراین شاید نتوان برای قاچاق فیلم خروج به سامانه های فیلیمو و نماوا خرده گرفت. همان گونه که دبیرکل ستاد صیانت و مبارزه با تکثیر  و عرضه غیرمجاز آثار سینمایی و سمعی و بصری هم به این نکته اشاره کرده و بر لزوم فرهنگسازی بیشتر در این زمینه تاکید کرده است.