پگاه دهدار ،  راهنمای گردشگری

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از تاسیسات گردشگری خواسته میزان خسارات ناشی از ویروس کرونا را اعلام کنند تا برای تسهیلات برابر اقدام شود. وزارت صمت، گردشگری را از جمله مشاغلی دانسته که در بحران کرونا، 100 درصد متضرر شده است. دولت نیز طبق رأی ستاد ملی مدیریت کرونا، گردشگری را در بین 10 رسته اول شغلی آسیب‌پذیر و مشمول امهال مالیات، قبوض حامل‌های انرژی و بیمه کارفرمایی به مدت سه ماه قرار داده است. با این همه فعالان گردشگری گفته‌اند: این تسهیلات، خسارت آن‌ها را که از 6 ماه قبل جریان داشته و در خوش‌بینانه‌ترین حالت، تا 6 ماه دیگر ادامه دارد، پوشش نخواهد داد. در این میان، گروهی اما از شاغلان گردشگری هستند که حتی همین تسهیلات هم شامل حالشان نمی‌شود.

در بحبوحه متضرر شدن مشاغلی که به علت کرونا دچار خسارت شده‌اند، جایگاه راهنمایان گردشگری مغفول مانده است. این شغل هیچ زمانی درست شناخته نشده و هنوز هم دیده نمی‌شود. حتی بیمه این قشر فرهنگی و زحمتکش همچنان حل نشده است. راهنمایان گردشگری هیچ وقت در صنعت گردشگری و در چنین شرایطی دیده نمی‌‌شوند.

ویروس کرونا که گلوی صنعت گردشگری کشور را می‌فشارد بیش از ۱۴ هزار راهنمای گردشگری را بیکار کرده که بدون درآمد مانده‌اند.

آنها در طول سال چشمشان به تعطیلات نوروز و مسافرت‌های فصل بهار و تابستان است که کرونا تیر خلاصی بود بر بازار کسادی آن‌ها.

کرونا تعداد زیادی از راهنمایان گردشگری را از کار بیکار کرده و حالا آن‌ها با مشکلات جدی معیشتی روبه‌رو هستند. مشکل اما برای راهنمایان گردشگری پررنگ‌تر از این حرف‌هاست، بیمه و اساسا به رسمیت نشناختن شغل آن‌ها معضل را دوچندان کرده و به همین دلیل آن‌ها در هیچ کجای بسته‌های حمایتی دولت برای فعالان گردشگری حق و حقوقی ندارند.

راهنمایان گردشگری به لحاظ قانونی کجای صنعت گردشگری قرار می‌گیرند؟! اگر حتی نیمی از این فعالان گردشگری تنها راه کسب معاش‌شان را از دست داده باشند چه اتفاقی برای آینده آن‌ها و یا در ابعاد بزرگتر برای صنعت گردشگری می‌توان متصور بود؟! تردیدهای مکرر در صنعت گردشگری ایران که حالا کرونا جلودار همه‌شان شده، با این بخش از جامعه گردشگری ایران چه خواهد کرد؟!

این سوال‌ها اما همه با یک در بسته روبه‌رویند و آن قانونی است  که درباره راهنمایان گردشگری ایران ابتر مانده است و جدی گرفته نشدن صنعت گردشگری و دایره کوچک چتر حمایتی دولت در این باره آبشخور همه این مشکلات است.

کرونا تیر خلاص به کار راهنمایان گردشگری بود

محسن حاجی سعید، رئیس هیات مدیره کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور، در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: بحران در گردشگری در کل فصل زمستان امسال وجود داشت و شیوع کرونا در جهان و ایران تیر خلاص به کار راهنمایان گردشگری بود.

او ادامه داد: تورها و سفرها از همان بهمن ماه و با شیوع کرونا در چین و دیگر کشورها رو به کسادی گذاشت و در اسفند هم که اعلام شد کرونا در ایران شایع شده و توصیه شد که افراد به سفر نروند، تیر خلاص به کار راهنمایان گردشگری خورد.

این فعال صنفی راهنمایان گردشگری با بیان اینکه اگر می‌گوییم کرونا باعث بیکاری کارگران در مشاغل مختلف می‌شود، در مورد راهنمایان گردشگری باید گفت که این بیماری آن‌ها را بیکار کرده است، گفت: راهنمایان گردشگری تمامی درآمد خود را از دست داده و مشخص نیست در فروردین، اردیبهشت و ماه‌های بعد نیز کسب‌وکارشان به چه شکل خواهد بود و معیشت آن‌ها چگونه تامین می‌شود.

او عنوان کرد: بر این اساس ما نامه‌ای به وزیر گردشگری نوشتیم و خواستار اعطای وام ۲۰ میلیون تومانی به فعالان گردشگری شدیم تا آن‌ها حداقل بعد از پایان بحران بتوانند به کار برگردند و کسب‌وکارشان را از نو راه بیندازند.

رئیس کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور معتقد است بسته‌ای که دولت برای حمایت از صنعت گردشگری و فعالان این حوزه پیش‌بینی کرده، می‌تواند شروع یک کمک باشد اما واقعیت این است که این بسته حمایتی برای تاسیسات گردشگری راه‌گشاست و دولت تا این لحظه برای حمایت از نیروی انسانی متخصص صنعت گردشگری به ویژه راهنمایان گردشگری، کمکی نکرده است.

حاجی‌سعید گفت: در واقع تا این لحظه اقدام حمایتی ملموسی برای راهنمایان گردشگری اتفاق نیفتاده است. البته وزارت گردشگری در نامه‌هایی که خطاب به معان اول رئیس‌جمهور ارسال شده، مستقیماً به راهنمایان اشاره کرده و به لزوم حمایت از آنها تاکید کرده است اما اینکه چرا حمایت از این افراد هنوز در مرکز توجه دولت قرار نگرفته، سؤالی است که همچنان پابرجاست.

وی ابراز داشت: آنچه که شاید بتواند کمک موثر دولت به نیروی متخصص صنعت گردشگری قلمداد شود، اعطای وام بلاعوض با تنفس یکساله به بخش کوچکی از اهالی این صنعت است زیرا مشاغل دیگر فعال در کشور به صورت موقتی تعطیل شده‌اند اما فعالیت راهنمایان گردشگری از زمستان سال گذشته و به واسطه وقوع حوادث مختلف تا حدودی مختل شده است.

وی ادامه داد: در حالت خوش‌بینانه، شغل راهنمایان گردشگری در فصل پائیز به حالت طبیعی خود باز خواهد گشت و اگر بخواهیم با بدبینی نیز پیش‌بینی کنیم، این وضعیت در اواسط سال آینده احیا خواهد شد زیرا بر اساس تحلیل‌های صورت گرفته، گردشگری بین‌المللی در فاصله زمانی 10 ماه بعد از مهار ویروس کرونا به شرابط نرمال برمی‌گردد.

رئیس کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور، گفت: کمک دولت به فعالان صنعت گردشگری باید بلافاصله باشد. بخشی از راهنمایان گردشگری به دنبال این هستند که بتوانند در مشاغل دیگر، کار پیدا کنند و ما تلاش می‌کنیم تا مشاغلی را برای این افراد پیدا کنیم که برای آن‌ها درآمد ایجاد کند اما وابستگی در این راهنمایان گردشگری ایجاد نکند که آن‌ها نتوانند در آینده به بدنه صنعت گردشگری برگردند.

وی تصریح کرد: اگر نیروی متخصص از صنعت گردشگری خارج شود، آموزش نیروی جدید زمان‌بر و بسیار پرهزینه خواهد بود و گردشگری کشور را ۳ تا ۴ سال به حاشیه می‌برد. بنابراین هم‌اکنون باید از نیروی متخصص صنعت گردشگری حمایت کنیم تا در آینده بتوانیم با در شرایط ویژه‌ای که پس از رفع بحران کرونا به وجود می‌آید با تمام قدرت در چرخه گردشگری بین‌المللی حاضر شویم.

وی افزود: اگر صنعت گردشگری در شرایط فعلی نیروی متخصص خودش را از دست بدهد، چگونه پس از مهار ویروس کرونا به شرایط مطلوب خودش باز خواهد گشت؟

رئیس کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور در پایان گفت: راهنمایان گردشگری از وقوع حوادثی مانند ویروس کرونا، بیشترین آسیب را می‌بینند و بیشترین مدت بیکاری و دریافت نکردن دستمزد را باید متحمل شوند. از سوی دیگر به عنوان پیشرانان صنعت گردشگری با توجه به ماهیت کارشان، کارفرما‌های متعددی دارند و به همین دلیل از بیمه اجباری محروم هستند.

راهنمای گردشگری، هویتی که دیده نمی‌شود

در همین راستا،‌ نایب رئیس کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری کشور از مشکلاتی گفت که جامعه راهنمایان گردشگری را با تردیدهای جدی درباره آینده گردشگری ایران مواجه کرد. بزرگترین مشکلی که راهنمایان گردشگری در این سال‌ها با آن درگیر بود، این است که اساسا راهنمای گردشگری به عنوان یک شغل محسوب نمی‌شود که مسائل بیمه آن بخواهد حل شود.

آن طور که آرش نور آقایی، می‌گوید هیچ چشم‌انداز روشنی پیش روی راهنمایان گردشگری ایران نیست و اگر اتفاقات و بحران‌های گردشگری چه طبیعی و سیاسی دوباره تکرار شوند این تردید وجود خواهد داشت که آیا می‌توانند در این شرایط مبهم و متزلزل به کارشان ادامه بدهند و در این صنعت فعال بمانند.

رئیس کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور: تا این لحظه اقدام حمایتی ملموسی برای راهنمایان گردشگری اتفاق نیفتاده است و اینکه چرا حمایت از این افراد هنوز در مرکز توجه دولت قرار نگرفته، سؤالی است که همچنان پابرجاست

عدم ثبات شغلی، نبود درآمدی که بتوانند زندگی خود و خانواده‌شان را بگردانند مهم‌ترین نگرانی‌های ذهنی‌ای هستند که نورآقایی راهنمایان گردشگری را دچار آن‌ها می‌داند؛ دغدغه‌ای که حالا کرونا بیشتر از پیش به آن دامن زده و آینده پیش روی آن‌ها را در هاله‌ای از تردید و ابهام فرو برده است. عوارض ناشی از کرونا بر اقتصاد گردشگری حداقل تا چهارماه آینده ادامه خواهد داشت. چهارماهی که یک پیک سفر جدی را شامل می‌شود و حالا قسمت‌های مختلف گردشگری ایران شامل هتل‌ها، آژانس‌های گردشگری، اقامتگاه‌های بوم‌گردی، تورگردانان و راهنمایان گردشگری و حتی هنرمندان صنایع دستی یک سوم از سالشان را درآمد نخواهند داشت. سال 98 ، سال پرحادثه‌ای برای گردشگری ایران بود. از سیل نوروز گذشته تا تنش‌های سیاسی و بیماری کرونا در ایام نوروز، جامعه گردشگری ایران را در شوک و بحران جدی  فروبرده است.

تردیدهای پیش روی راهنمایان گردشگری

نایب رئیس کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری کشور، فراتر از اتفاقاتی که امسال صنعت گردشگری ایران را رنجور و بیمار کرده، مشکل اصلی را تردیدها نسبت به آینده صنعت گردشگری ایران و روزگار متزلزل آن می‌بیند: در عرصه گردشگری تردیدهای بسیاری  وجود دارد. کوچکترین اتفاقات، مسایل سیاسی، اجتماعی، بیماری‌ها و بلایای طبیعی گردشگری را زودتر از بقیه  آزار می‌دهند.

گردشگری، آهوی رمنده‌ای است که به زعم نورآقایی کوچکترین  خطری  آن را می‌رماند و از دسترس‌ها خارج می کند. توصیف این کارشناس گردشگری برای شرایط گردشگری ایران، نسل‌کشی آهوی گریز پای گردشگری ایران است که نه تنها در این روزهای کرونایی که در همه اتفاقات سالی که گذشت از سیل و ماجرای بنزین و اتفاقات آبان‌ماه تا تنش‌های سیاسی و سقوط هواپیمای اکراینی اتفاق افتاده است.

تورلیدرها، اولین قربانیان صنعت گردشگری در مواجهه با کرونا

یکی دیگر از اعضای کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری دلیل آنچه فعالان گردشگری ایران را با بحران جدی روبه‌رو کرده، نبود زیرساخت‌های لازم در مواجهه با بحران‌های صنعت گردشگری می‌داند. وی معتقد است اولین آسیبی که به صنعت گردشگری ایران  در شرایط کرونا وارد شد با لغو تورها بود و به طور طبیعی اولین کسانی که در این ماجرا آسیب دیدند تور لیدرها بودند.

مهرزاد کشفی، در این‌ باره گفت: به این دلیل که  تورلیدرها ضمانت شغلی ندارند و اساسا فعالیت‌شان در کشور به طور جدی به عنوان شغل شناخته نمی‌شود  بنابراین نمی‌توانند از فواید قانونی شغل‌ها مثل  بیمه  بهره‌مند شوند. فردی که امرار و معاشش  فقط از راه  تورلیدری بوده، منبع درآمدش را از دست داده و بسیار آسیب‌پذیر شده است. این راهنمای گردشگری نسبت به بسته‌های حمایتی دولت خوشبین نیست و بر این باور است که دولت باید یک حمایت ویژه از صنعت گردشگری داشته باشد: این کمک‌ها در قالب تعویق سه ماهه پرداخت‌ها و تسهیلات بانکی بر این همه مشکل و معضلی که صنعت گردشگری ایران دارد اثرگذار نیست.

دولت در تصمیم‌گیری‌های کلان، گردشگری را هم ببیند

کشفی در ادامه گفت‌ و گو با خبرنگار ایرنا افزود: فرصت خوبی است که دولت یک بار برای همیشه تکلیفش را با داستان گردشگری روشن کند. دولت باید از یک صنعت ویژه‌ای که می‌تواند فواید ویژه‌ای به جامعه تزریق کند حمایت کند؛ چراکه گردشگری اشتغالزایی بالایی با کمترین هزینه از دولت دارد.

وی بیان داشت: وقتی صنعتی می‌تواند تعداد زیادی شغل با هزینه کم و سود زیاد ایجاد کند پس بهتر است برای هر تصمیمی که اتخاذ می‌کند، نگاهی هم به ضررها و سودهای این صنعت داشته باشد.

از کرونا که همه ابعاد تصمیم‌گیری‌های دولتی و خصوصی را تحت تاثیر قرار داد، اشاره این کارشناس گردشگری به تصمیماتی‌ است که دولت درباره بنزین یا موارد مشابه اتخاذ کرد. کشفی در این رابطه توضیح داد: یکسری اتفاقات مثل کرونا  اجتناب ناپذیرند  اما حداقل در موارد دیگر می‌توان در تصمیم‌گیری‌ها به تاثیرات بر صنعت گردشگری هم اندیشید!

کشفی هم گریزی به لایحه بیمه راهنمایان گردشگری در مجلس زد و گفت: به نظرم بهترین راه حل این است حالا که لایحه بیمه راهنمایان گردشگری در مجلس است، نمایندگان واقع بینانه‌تر به این شغل نگاه کنند و از اساس ببینند که شغل راهنمای گردشگری چه ویژگی‌هایی دارد.

عضو کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری: وقتی دولت برای شغل راهنمای گردشگری هویتی قائل نمی‌شود طبیعی است هیچ گونه از آن تسهیلاتی هم که در شرایط کرونا به فعالان و تاسیسات گردشگری می‌دهد به راهنمایان گردشگری تعلق نخواهد گرفت

وی در ادامه گفت: این‌همه سال از بیمه راهنمایان گردشگری صحبت شده  و حالا به تازگی در بودجه سال جدید بیمه راهنمایان گردشگری تا سقف 2 هزار نفر دیده شده است. چیزی که به جای تاثیر گذاری، تشویش و اختلاف در جمعیت ۱۴ هزار نفره‌ی این صنف ایجاد می‌کند.

کشفی می‌گوید وقتی دولت برای شغل راهنمای گردشگری هویتی قائل نمی‌شود طبیعی است هیچ گونه از آن تسهیلاتی هم که در شرایط کرونا به فعالان و تاسیسات گردشگری می‌دهد به راهنمایان گردشگری تعلق نخواهد گرفت.