گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو: عباس اسماعیل گل

سال گذشته بود که قاچاق نسخه با کیفیت فیلم‌های سینمایی ایران در فضای مجازی به یک اپیدمی تبدیل شده بود و انگار هر هفته برخی مخاطبان سینما منتظر انتشار غیررسمی یکی از فیلم‌های روز سینمای ایران در فضای مجازی بودند تا بدون هزینه و در اولین فرصت فیلم مورد نظرشان را به صورت غیرقانونی تماشا کنند و از سوی دیگر قاچاقچیان این فیلم‌ها بدون هیچ زحمتی منتظر می‌مانند تا فیلم ساخته شود که در بهترین فرصت روانه فضای مجازی کنند و مهم‌ترین نکته‌ای که در سونامی قاچاق فیلم‌های سینمای ایران در سال گذشته  به چشم میخورد بی تفاوتی و عدم مسئولیت پذیری مسئولان سازمان سینمایی کشور بوده است بطوری که پس از قاچاق هر فیلم که با اعتراض سازندگان آن مواجه میشد برخی‌ها انگشت اتهام را به سازمان سینمایی نشانه میگرفتند، مسئولین سازمان سینمایی و وزارت ارشاد با عدم پاسخگویی به شبهات این اتفاق بدجوری با اعصاب اهالی سینما بازی کردند و در واقع  سال گذشته هیچ  فیلم مهم باقی نمانده است که نسخه قاچاق و با کیفیت  آن قبل از توزیع در شبکه خانگی به طور غیر قانونی منتشر نشده باشد .

اما یکی از نکات عجیب و مشکوک در قاچاق فیلم های در حال اکران سینما در سال گذشته، ارائه نسخه باکیفت و بدون سانسور همه این فیلم‌ها است که این موضوع نشان دهنده آن است که می‌تواند پشت پرده این قاچاق‌ها یک شبکه منظم و پیچیده باشد، شبکه‌های که در یک سیاست مشترک، درست در روز‌های پایانی اکران فیلم‌ها و قبل از ورود فیلم‌ها به نمایش خانگی نسبت به انتشار نسخه باکیفیت فیلم‌ها اقدام میکردند.

سونامی قاچاق چگونه به «خروج» رسید؟

حال با تعطیلی سینماها ار ابتدای اسفندماه سال گذشته تاکنون به علت شیوع ویروس کرونا، موج قاچاق با کیفیت فیلم های در حال اکران سینمای ایران هم متوقف شده بود اما با قاچاق نخستین فیلم طرح "اکران آنلاین" این سونامی قاچاق فیلم های روز سینمای ایران به شکل جدیدی ادامه پیدا کرده است.زیرا ابراهیم حاتمی کیا و سازندگان فیلم خروج در اقدامی جسورانه دست به یک تجربه جدید در سینمای ایران زدند و برای اولین بار یک فیلم شاخصی سینمای ایران را قبل از اکران در سینماها راهی نمایش خانگی در قالب طرح "اکران آنلاین" کردند که درخصوص فواید این طرح بزرگ در گزارش بعدی مفصل به آن پرداخته خواهد شد اما نگارنده در این گزارش به موضوع انتشار نسخه قاچاق با کیفیت فیلم "خروج" تنها پس از چند ساعت از شروع اکران آنلاین فیلم در پلتفرم های خانگی پرداخته است.

بلوف پلتفرم های ایرانی

بلافاصله پس از انتشار نسخه قاچاق و دانلودی فیلم «خروج» در فضای مجازی، انگشت اتهام به سمت دو پلتفرم میزبان نخستین تجربه "اکران آنلاین" میرود زیرا چندی پیش بنا بر اعلام سازمان سینمایی و مسئولان فیلیمو و نماوا تضمین هایی درباره عدم دانلود غیرقانونی فیلم "خروج " داده بودند که متاسفانه همانطور که پیش بینی میشد این امر محقق نشد که در ادامه سعی شده از دو منظر متفاوت و منصفانه به آسیب شناسی این موضوع بپردازیم.

یک دیدگاه مهم این است که باید در کنار بازخواست مسئولین فیلیمو و نماوا سازمان هایی چون  معاونت نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی کشور و سازمان تنظیم مقررات (ساترا) هم در اینباره پاسخگو باشند که چرا زمانی که تمهیدات لازم را برای طرح مهم "اکران آنلاین" در نظرنگرفته بودند و از امادگی لازم به لحاظ ساختاری برخوردار نبوند، با شروع این طرح مهم و وعده های عجیب و غریب ، آخرین ساخته یکی از مهم ترین کارگردان های سینمای کشور را بازیچه یک تجربه جدید کرده اند و با وعده و عید  پوشالی سرمایه گذاران فیلم خروج را به قهقرا کشاندند.

خروج از نتفلیکس هم قاچاق میشد چه برسد به نماوا و فیلیمو!

دیدگاه دوم آن  است که ابراهیم حاتمی کیا و سازندگان فیلم "خروج" هم پیش بینی انتشار نسخه قاچاق فیلم را میکردند  بطوری که حاتمی کیا  یک روز قبل از شروع اکران آنلاین با انتشار ویدئویی از مردم خواست به هیچ وجه نسخه های دانلودی و غیرقانونی فیلم "خروج" را تماشا نکنند و با خرید قانونی فیلم به رونق این طرح بزرگ و نوپا در سینمای ایران کمک کنند.

از سویی دیگر سید محمدمهدی طباطبایی‌نژاد، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی و دبیرکل ستاد صیانت و مبارزه با تکثیر و عرضه غیرمجاز آثار سینمایی و سمعی و بصری ساعتی پیش در واکنش انتشار نسخه قاچاق فیلم خروج در گفتگویی گفته است: " این موضوع پیش‌بینی شده بود و سازندگان فیلم با آگاهی از این موضوع تصمیم به نمایش در vod گرفتند، تمام فیلم‌هایی که در پلتفرم‌های معتبر و باامنیت جهان قرار گرفتند به یک شکلی کپی شدند. یعنی به هر حال نرم افزاری وجود دارد که بتواند فیلم را دانلود کند اینکه ما می‌گوئیم پلتفرم نماوا و فیلیمو این توانایی را ندارند چندان درست نیست، چون اگر «خروج» روی پلتفرم نتفلیکس هم قرار می‌گرفت همین اتفاق می‌افتاد"

بنا بر این گزارش، اینکه نرم افزارهای پیشرفته  توانایی دانلود از هر پلتفرم هایی را  دارند حرف درست و منطقی است و نمیتوان از این جهت به پلتفروم های داخلی خرده گرفت اما انتقاد اساسی به مسئولین پلتفرم ها این  است که چرا با اغراق قبل از اغاز طرح "اکران آنلاین" شروع به ارائه تضمین های مختلف درباره عدم دانلود فیلم کرده اند که اینچنین زیرسوال بروند.

اما اینکه چرا در دنیا علی رغم انتشار دانلود غیرقانونی فیلم ها، طرح "اکران آنلاین" با موفقیت ادامه پیدا میکند تنها یک علت دارد و آن هم به عدم استقبال بالای مردم آن کشورها از نسخه های قاچاق و دانلودی فیلم ها برمیگردد، مسئله ای که به هیچ وجه توسط مردم کشورمان رعایت نمیشود.

روزه سکوت مسئولین سازمان سینمایی شکسته میشود؟

اما نگانده در پایان میخواهد به این نکته اشاره کند که اگر مسئولین سازمان سینمایی همان سال گذشته ضمن پیگیری دقیق سونامی قاچاق فیلم های روی پرده، اقدامات جدی را در این خصوص لحاظ میکردند این اتفاق به این راحتی و تنها چند ساعت پس از شروع طرح "اکران آنلاین" برای فیلم "خروج نمی افتاد. در نتیجه با ادامه این سونامی عجیب در سینمای ایران باید دید در نهایت مسئولین وزارت ارشاد و سازمان سینمایی پاسخ‌های روشن و شفافی نسبت به این اتفاقات اخیر می‌دهند یا هچنان سیاست سکوت و کلی گویی را در پیش خواهند گرفت و با ادامه واکنش‌های منفعل خود، سینمای ایران را به حیات خلوت همیشگی سودجویان بدل میکنند و شاهد و نظاره گر نابودی کامل اقتصاد ورشکسته سینمای ایران خواهند بود.