هشدارهای جدی در خصوص ضرورت ماندن در منزل و رعایت بهداشت فردی و اجتماعی، از نیمه اسفندماه گذشته به صورت جدی در کشور آغاز شد و اکثریت جامعه در شهرهای مختلف کشور نیز رعایت کردند و با کاهش تردد عمومی، بهویژه در روزها و شبهای پایانی سال مواجه بودیم.
با آغاز سال جدید، این نگرانی وجود داشت که مردم، رفتن به سفر را به سلامتی و ماندن در منزل ترجیح دهند و این موضوع موجب تقویت زنجیره انتقال کروناویروس شود؛ با این وجود، بیش از ۹۰ درصد مردم در منزل ماندند و به سفر نرفتند و تنها عدهای معدود، چیزی کمتر از ۱۰ درصد، راهی جادههای کشور شدند که این موضوع نیز طبیعی است. در واقع باید گفت که اکثریت جامعه، به آنچه گفته شد، عمل کردند و این یعنی همراهی اجتماعی. افراد شاغل در بیمارستانها و سیستم درمانی نیز عرصه را خالی نکردند و ماندند تا خدمات مورد نیاز را ارائه دهند، حتی در شرایطی که امکان ابتلا برای خود و خانوادهشان نیز وجود داشت و این یعنی تعهد خدمت.
آنچه بیان شد، شرایط کشور و رفتار ایرانیان در روزهای کرونایی بود؛ اما از امروز به بعد، چگونه خواهد بود؟ خیابانهای برخی شهرهای کشور، از امروز تا حدی شلوغتر شده است و به نظر میرسد بخشی از جامعه در حال بازگشت به شرایط زندگی پیش از کرونا است! این در حالی است که خطر رفع نشده و این تهدید وجود دارد که مجددا با موجی از ابتلا در کشور مواجه شویم. چه اتفاقی در حال وقوع است؟
میتوان چند سناریو برای این رفتار متصور شد. نخست اینکه، مشکلات اقتصادی، بخشی از جامعه را راهی محل کار کند و علیرغم ممنوعیتهایی که اعلام میشود، فرد به دلیل فشار اقتصادی، حضور در محل کار، تحت هر شرایطی را به ماندن در منزل و رعایت بهداشت، ترجیح دهد. رانندگان تاکسی، کارگران، دستفروشها، افراد روزمزد و حتی فروشندگان و مغازهداران، در این گروه قرار میگیرند. تصور کنید فروشندهای را که بناست اجاره ماهانه مغازه خود را پرداخت کند و این در حالی است که نه تنها فروش شب عید نداشته، به او گفته شود فروردینماه نیز حق فعالیت ندارد و از قضا، مالک مغازه هم از آن دست افرادی نباشد که طلب خود را بخشیده باشد! حال چاره چیست؟ طبیعی است که این فرد تلاش خواهد کرد با بازگشت به کار، مشکلات مالی خود را کاهش دهد.
بخشی دیگر، کارمندان هستند که آنها نیز به نوعی خواهان بازگشت به شرایط عادی هستند. بخش زیادی از کارمندان نیز موقعیت شغلی خود را در خطر میبینند و این امکان را متصور میشود که به دلیل مشکلات اقتصادی حاکم بر جامعه، مشمول تعدیل نیرو شود و یا اینکه در بهترین حالت، حقوقی دریافت نکند. او نیز تلاش خواهد کرد به محل کار مراجعه کند و آینده شغلی خود را به خطر نیندازد.
گروهی دیگر، جوانان، دانشجویان و دانشآموزانی هستند که بیش از یک ماه است در خانه ماندهاند و حالا دیگر فضای مجازی و چترومها و خوردن و خوابیدن، دیگر برای آنها جذابیتی ندارد و همه فیلمهای دو دهه اخیر سینمای جهان را نیز تماشا کردهاند و بخشی از آنها هم خسته از ماندن در منزل، خواهان تفریح و دیدن دوستان هستند و ممکن است از منزل بیرون بروند.
گروهی نیز که البته درصد اندکی از جامعه را تشکیل میدهند، افراد بیتوجه و بدون حس مسئولیت اجتماعی هستند که آنها، پیش از این هم در خیابانها بودهاند.
از سوی دیگر، برخی سیاستهای اطلاعرسانی و همچنین برخی تصمیمات دولتی، بر رفتار جامعه تاثیرگذار است. به عنوان مثال، همچنان و پس از یک ماه و نیم درگیری با این ویروس، شاهد تناقض در تصمیمگیریها در خصوص تعطیلیها، بازگشاییها، ترددها و موارد مشابه هستیم. به عنوان مثال همچنان شاهد هستیم که یک مقام مسئول میگوید نیازمند ادامه شرایط تعطیلی هستیم و تردد در جامعه به معنی تقویت زنجیره انتقال است و مسئول دیگر از عادی شدن شرایط و امکان بازگشت به کار برخی صنوف میگوید. پزشکی ماندن در منزل را به عنوان راهکار مبتلا نشدن پیشنهاد میدهد و مسئولی دیگر از ضرورت ابتلا ۷۰ درصد جامعه برای مهار کرونا میگوید! همچنین در روزهای گذشته در مورد ضرورت اختصاص بستههای حمایتی از صنوف و اقشار بسیار صحبت شده، ولی با حلوا حلوا کردن، دهان کسی شیرین نمیشود؛ شرایط اقتصادی اقشار و صنوف مختلف نیز زنجیرهوار به هم وابسته است و نمیتوان قشری را فعال کرد و انتظار داشت قشر دیگر برای رعایت بهداشت عمومی در منزل بمانند و ضرر اقتصادی آن را هم تحمل کنند.
البته قطعا دولت در این زمینه فکری کرده و در حال تلاش است، ولی در شرایط فشار اقتصادی، یک روز هم زمان زیادی است و لازم است در این زمینه تسریع شود.
به هر حال شرایط در همه کشورهای دنیا مشابه هم است و هر کشوری بتواند عملکرد بهتری داشته باشد، میتواند از بحرانهای بعدی ناشی از کرونا جلوگیری کند. این فقط انسانها نیستند که به کروناویروس مبتلا میشوند، بلکه اقتصاد نیز به شدت مبتلا شده و اگر مراقبت نکنیم، باید منتظر روزهایی باشیم که کرونا، اولویت چندم شود و مشکلات ناشی از آن، اولویت بیشتری پیدا کنند.
کروناویروس همچنان جولان میدهد، نمودار ابتلا هنوز نزولی نشده و لازم است به مراقبتها ادامه دهیم. چرخ اقتصاد کشور هم باید بچرخد و امکان تعطیلی برخی تولیدیها وجود ندارد. این شرایط به هماهنگی، اطلاعرسانی و اجرای دقیق و پیشبینی حمایتهای اقتصادی از مشاغل نیازمند است، در غیر این صورت در روزهای آینده شاهد افزایش ابتلا در کشور خواهیم بود و این میتواند چوبی باشد، لای چرخ اقتصاد کشور.
یادداشت: محمدامین صالحینژاد، معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی خوزستان
انتهای پیام
نظر شما