گروه انرژی|

با وجودی که بانک مرکزی امریکا به منظور کاهش تنش‌ها در بازارهای مالی نرخ‌های بهره را کاهش داد و به صفر رساند، افقه نکردن این اقدام در برابر نگرانی‌های فزاینده مالی در جهان باعث شد که بازار نفت باز هم شاهد سقوط ارزش نفت باشد. برنت دیروز شاهد کاهش ارزش 11 درصدی بود و سطح قیمتی 30 دلار در هر بشکه را لمس کرد. نگرانی‌های بازار نفت علاوه بر ترس از ضربه اقتصادی شیوع کرونا در سطح جهانی که به کاهش بیشتر تقاضای نفت منجر می‌شود، بر اثر افزایش تولید نفت عربستان و امارات متحد عربی پس از شکست در مذاکرات با روسیه برای تعمیق در کاهش تولید نفت نیز هستند. اما آیا بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت حال حاضر اوپک، یعنی عربستان سعودی، عراق و امارات متحد عربی تحمل چنین قیمت‌هایی را برای نفت خام دارند؟ بررسی‌های «تعادل» نشان می‌دهد با توجه به بودجه‌ای که این کشورهای برای سال 2020 میلادی تنظیم کرده‌اند، نفت 30 دلاری برای هیچ‌یک از سه کشور عربستان، عراق و امارات متحد عربی قابل تحمل نیست. البته روسیه به عنوان طرف دیگر توافق شکست خورده اوپک پلاس نیز از این قاعده مستثنی نیست.

دیروز برنت 3 دلار و 44 سنت یا 10.16 درصد کاهش یافت و به 30 دلار و 41 سنت در هر بشکه رسید. برنت که دیروز بازه تغییر بزرگی داشت در دقایقی با نرخ 30 دلار و 2 سنت در هر بشکه هم معامله شد. شاخص نفت امریکا نیز 2 دلار و 49 سنت یا 7.85 درصد افت قیمت داشت و با 29 دلار و 24 سنت در هر بشکه معامله شد.

سقوط قیمتی دیروز نفت در حالی رخ داد که بانک مرکزی امریکا با هدف کاستن از تنش‌ها در بازارهای مالی، روز یکشنبه نرخ‌های بهره را برای دومین بار در ماه میلادی جاری به صورت اضطراری کاهش داد و اعلام کرد برنامه خرید اوراق قرضه حداقل به ارزش ۷۰۰ میلیارد دلار را در هفته‌های آینده آغاز خواهد کرد. اما به گزارش ایسنا، بازیگران بازار نسبت به اینکه سیاست‌های تسهیل پولی و تزریق نقدینگی بحران سلامت در امریکا را حل خواهد کرد، متقاعد نشدند که این امر به معنای آسیب دیدن اقتصاد از شیوع ویروس کروناست.

یکی از نخستین جاهایی که نگرانی‌های اقتصادی اثرگذاری مستقیمی بر آن دارد، بازار انرژی و به خصوص نفت خام است، زیرا افت اقتصادی به معنای کاهش تقاضای نفت خام است. این روزها قیمت‌های نفت از سوی هر دو بخش عرضه و تقاضا تحت فشار شدیدی قرار گرفته‌اند. از یک سو نگرانی‌های مستمر نسبت به اپیدمی کرونا خرید نفت را کاهش داده و از سوی دیگر افزایش تولید کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات نگرانی‌ها نسبت به اشباع عرضه در بازار را تشدید کرده است.عربستان و امارات پس از شکست اوپک در توافق با روسیه به منظور کاهش بیشتر تولید نفت اعضای اوپک پلاس و تقویت قیمت‌ها، تصمیم گرفتند که جنگی قیمتی علیه صنعت نفت امریکا و همزمان جنگی با روسیه برای اشغال سهم بازار به راه بیندازند. این اقدام باعث شد که قیمت برنت به 30 دلار در هر بشکه سقوط کند. قیمت برنت طی روزهای بعدی تغییرات زیادی داشت اما هیچگاه فراتر از 39 دلار در هر بشکه نرفت و دیروز باز هم با سقوطی 11 درصدی به مرز 30 دلار در هر بشکه رسید.

اما بررسی‌های «تعادل» حاکی از آن است که نفت برنت 30 دلاری به مثابه کابوسی برای سه کشور نخست عضو اوپک از نظر حجم تولید نفت است و آنها را با کسری بودجه بالایی روبرو می‌کند.

   حال بد اقتصادی بزرگ‌ترین نفتی‌های عربی با نفت 30 دلاری

عربستان سعودی از سال 2018 که اوپک پلاس به توافقی مجدد برای کاهش تولید رسید، به‌طور میانگین تولید نفت خام خود را از 10.3 میلیون بشکه در روز به 9.8 میلیون بشکه در روز در سال 2019 رساند. با بر هم خوردن توافق اوپک پلاس در ماه مارس 2020، پیش‌بینی می‌شود که از این پس تولید نفت خام عربستان افزایش پیدا کند. بر اساس گزارش سایت سعودی- امریکایی «یو اس سعودی بیزینس کانسیل»، پیش‌بینی می‌شود که درآمدهای بودجه‌ای عربستان در سال 2020 به 222.1 میلیارد دلار باشد که

62 درصد، یعنی 136.8 میلیارد دلار آن حاصل از درآمدهای نفتی خواهد بود. «تعادل» محاسبه کرد که اگر سود

30 دلار برای فروش هر بشکه نفت عربستان قائل شویم، برای برآورده شدن رقم درآمد نفتی بودجه، این کشور باید روزانه 12 میلیون و 493 هزار و 150 بشکه نفت صادر کند.حال آنکه رقم صادرات نفت خام عربستان همیشه در بازه 6 الی 8 میلیون بشکه در روز بوده است، استخراج هر بشکه نفت هزینه دارد و برخی کارشناسان قیمت 30 دلاری را برای هر بشکه نفت برنت در نظر گرفته‌اند که قیمت آن از نفت عربستان بالاتر است. پیش‌بینی‌های صورت گرفته برای بودجه عربستان با در نظر گرفتن نفت برنت 60 دلاری انجام شده و حتی با در نظر گرفتن نفت 60 دلاری که دو برابر قیمت‌های فعلی است، بودجه عربستان با 14.8 درصد کاهش به نسبت سال گذشته روبرو است.

وب‌سایت «میز نفت» قیمت مورد نیاز عربستان سعودی برای فرار از کسری بودجه در سال 2020 را حدود 83 دلار در هر بشکه برآورد کرده است. «گلف‌نیوز» نیز در گزارشی برآورد کرده است که بودجه سال 2020 عربستان با نفت 77 دلاری بسته شده و البته این کشور می‌تواند برنت

60 دلاری را هم تحمل کند.

ایسنا نیز در این باره به نقل از اویل‌پرایس گزارش داد که آخرین بار که سعودی‌ها در سال ۲۰۱۴ تلاش کردند استراتژی کاهش قیمت نفت به منظور به نابودی کشاندن صنعت نفت شیل امریکا را پیاده کنند شانس موفقیت بیشتری نسبت به اکنون داشتند. در آن زمان فرض بر این بود که تولیدکنندگان شیل امریکا نمی‌توانند در قیمت کمتر از ۷۰ دلار نفت تولید کنند. سعودیها هم در اوت ۲۰۱۴ حدود ۷۳۷ میلیارد دلار ذخایر ارزی خارجی داشتند که به آنها اجازه مانور می‌داد. به علاوه روسیه هم در آن زمان یک ناظر علاقه‌مند بود که در حاشیه قرار داشت.

به فاصله چند ماه پس از آغاز استراتژی نابودی شیل، برای سعودی‌ها روشن شد که در درک توانایی بخش شیل امریکا مرتکب اشتباه وحشتناکی شده‌اند و بسیاری از تولیدکنندگان امریکایی می‌توانند در قیمت بالای ۳۰ دلار در هر بشکه نفت برنت همچنان سودآور بمانند. آنها توانستند چاه‌های عمیق‌تری حفاری کنند و مدت حفاری هم سریع‌تر شد. رشد صنعت نفت شیل امریکا به این کشور امکان وابستگی به واردات نفت را کمتر کرده و نفوذ ژئوپلیتیکی خود را گسترش دهد.طبق آمار آژانس بین‌المللی انرژی، این تحولات باعث شد در مدت دو سال بین سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ کشورهای عضو اوپک مجموعا ۴۵۰ میلیارد دلار درآمد نفتی را به دلیل قیمت‌های پایین‌تر از دست بدهند. این کشورها همچنان تلاش دارند کسری بودجه و افت ذخایر ارزی خود را که پس از سقوط نفت برنت از بالای ۱۰۰ دلار به ۳۰ دلار در هر بشکه ایجاد شد، برطرف کنند.

امارات متحد عربی نیز بر اساس آمار ارایه شده در «میز نفت» به قیمت‌هایی حدود70 دلار در هر بشکه نیاز دارد تا با کسری بودجه روبرو نشود. به گزارش «عربین بیزینس» محمد بن راشد، مرد شماره یک امارات متحد عربی در ماه اکتبر سال 2019 گفته بود که بودجه سال 2020 این کشور عربی با 2 درصد افزایش به نسبت سال پیش از آن و بدون کسری بسته شده است. با این حال به نظر نمی‌رسد که بی‌راشد نفت 30 دلاری برای سال 2020 را پیش‌بینی می‌کرده است.به گزارش رویترز، بودجه عراق نیز سال گذشته با پیش‌بینی قیمت نفت هر بشکه 56 دلار و صادرات به‌طور میانگین 3.88 میلیون بشکه در روز نفت خام بسته شده بود و 112 میلیارد دلار پیش‌بینی شده بود. بر اساس گزارش «رلیف‌وب»، بودجه سال 2020 عراق نیز با نفت 56 دلاری بسته شده است و قیمت‌های زیر 30 دلار در هر بشکه برای برنت کسری 50 میلیارد دلاری عراق با نفت 56 دلاری را می‌تواند تا دو برابر افزایش دهد.

   نفت مورد انتظار روسیه: 45 دلار

روسیه نیز بودجه سال 2020 خود را با نفت 45 دلاری تنظیم کرده است و در صورت ماندن برنت در سطح 30 دلار در هر بشکه، تولید ناخالص داخلی این کشور با 0.9 درصد کسری روبرو خواهد شد. روسیه در صورتی که نفت 15 دلار از سطح قیمتی مورد انتظار کمتر باقی بماند، در سال 2020 میلادی معادل 27 میلیارد و 375 میلیون دلار کاهش درآمد نفتی را تجربه خواهد کرد.