به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل؛ بعد از چین به سرعت کشورهای دیگر هم درگیر این بیماری شده و حالا آمار مبتلایان در سطح دنیا به مرحله‌‌ای رسیده است که روز گذشته سازمان بهداشت جهانی زنگ هشدار همه‌گیر شدن کرونا را به صدا درآورد. با اختلاف قابل توجهی بعد از چین، روند شروع و ادامه بیماری در 3 کشور ایران، ایتالیا و کره‌جنوبی سرعت گرفت و همچنان هم ادامه دارد. در ایران به‌طور رسمی در تاریخ ۲۹ بهمن ۱3۹8، تقریبا 20 روز بعد از پدیدار شدن بیماری در چین، ورود کرونا به کشور تایید شد و بر اساس آمارهای وزارت بهداشت تا دیروز، جمعه، ۱۲۸۹ مورد بیمار جدید مبتلا به کووید ۱۹ در کشور شناسایی شد و کل مبتلایان به این بیماری در کشور به ۱۱۳۶۴ نفر افزایش یافت که از این میان ۳۵۲۹ نفر از بیماران مبتلا به کووید ۱۹ بهبود یافته و ترخیص شده‌اند با این وجود هنوز تاکید متخصصان بر این است که کرونا روند صعودی دارد و همین موضوع این سوال را مطرح می‌کند که حداکثر شیوع یا پیک ابتلا به کرونا در ایران در چه زمانی رخ می‌دهد و میزان مبتلایان در آن زمان چقدر خواهد بود؟ آخرین گزارشی که درمرکز آموزش و پژوهش‌های اقتصادی و اجتماعی شورای پژوهشی اتاق بازرگانی شیراز درباره این موضوع تهیه شده است، با بررسی 4 فرضیه و تئوری به این دو سال پاسخ داده است که بر اساس آن می‌توان اندکی به رفتارشناسی کرونا واقف شد.

   4 سناریو برای تعیین نقطه اوج شیوع کرونا

بررسی نمودارهای منتشر شده از تعداد کل مبتلایان به ویروس و میزان روزانه آنها در چین تا تاریخ 8 مارس 2020 نشان می‌دهد که چین به خوبی توانسته شیوع بیماری را کنترل کند و بعد از حدود ۲8 روز با گذر از نقطه اوج شیوع، به وضعیت کاهش تعداد مبتلایان برسد به‌طوری که نمودار کل مبتلایان در این کشور اکنون تا حالت تثبیت پیش رفته است اما خلاف چین، روند گسترش بیماری در کل جهان در حال افزایش است. این موضوع را وقتی می‌توان بهتر درک کرد که آمار جهانی به جز در نظر گرفتن چین نمایش داده شود که این میان سهم کره جنوبی، ایران و ایتالیا بیشتر از سایر کشورها است. ۲۹ بهمن، روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد که نتایج آزمایش اولیه ۲ مورد از موارد مشکوک از نظر ابتلا به کروناویروس، در قم مثبت گزارش شده است و به این ترتیب اولین آمار رسمی ورود کروناویروس به ایران به ثبت رسید. بررسی نمودارهای ابتلا به کرونا در ایران نشان‌دهنده این موضوع است که روند گسترش مبتلایان به کروناویروس صعودی است، هرچند نشانه‌هایی مبنی بر کاهش تعداد مبتلایان روزانه در 3 روز هفدهم، هجدهم و نوزدهم اسفند مشاهده شد اما اعداد مبتلایان بعد از این تاریخ تایید کرد که این کاهش موقتی بوده و کرونا همچنان با روند فزاینده پیش می‌رود با این حال برای پیش بینی آینده و رفتارشناسی کرونا در ایران دو موضوع مهم باید بررسی شود، نخست تخمین زمان نقطه اوج شیوع یا پیک بیماری و بعد از آن پیش بینی تعداد مبتلایان در زمان اوج شیوع که در این گزارش به آن پرداخته می‌شود. بر اساس گزارش مرکز آموزش و پژوهش‌های اقتصادی و اجتماعی شورای پژوهشی اتاق بازرگانی شیراز برای تخمین زمان اوج شیوع حداقل چهار سناریو قابل تصور است.

در نخستین سناریو که حالت بسیار خوشبینانه در نظر گرفته شده این پیش فرض مطرح بود که کرونا در ایران از زمان اوج شیوع عبور کرده است چرا که طبق آمار بیشترین تعداد مبتلایان روزانه در روز ۱7 اسفند با ۱۲34 نفر بوده و سه روز متوالی تعداد مبتلایان کاهشی شد به‌طوری که در ۱۹ اسفند این تعداد به ۵۹۵ نفر رسیده و بنابراین در حالت بسیار خوشبینانه می‌توان تصور کرد که نقطه اوج شیوع همان روز ۱7 اسفند بوده و این روند کاهشی ادامه‌دار خواهد بود که با آمارهای روزهای بعد که از سوی وزارت بهداشت مطرح شد این تئوری از اعتبار خارج شده و مشخص شد کرونا فعلا در حالت صعودی قرار دارد.

در سناریو دوم از این گزارش، که در حالت خوشبینانه به نقطه اوج شیوع کرونا پرداخته است، این موضوع مطرح می‌شود که شیوع بیماری رفتاری همانند آنچه در چین رخ داد خواهد داشت. یعنی اوج شیوع در ۲8 تا 30 روز بعد از شروع بیماری خواهد بود. تحقق این سناریو رفتار مردم و مسوولان را درست همانند چین می‌طلبد، یعنی برنامه‌ریزی دقیق و قرنطینه از طرف مسوولان و رفتار مسوولانه از طرف مردم.

فرضیه سوم از این گزارش که در حالت واقع‌بینانه به نقطه اوج شیوع کرونا پرداخته است، حکایت از آن دارد که اگر برنامه‌ریزی از طرف مسوولان و رفتار مسوولانه از طرف مردم را شاهد باشیم اما نه به اندازه و کیفیتی که در چین شاهد بودیم، پیش‌بینی می‌شود که اوج شیوع در حدود 4۵ روز بعد از شروع بیماری رخ خواهد داد و در نهایت درسناریو چهارم گزارش یعنی حالت بدبینانه این موضوع مطرح می‌شود که نقطه اوج شیوع کرونا، در زمانی رخ می‌دهد که سردرگمی در مسوولان و رفتار غیرمسوولانه از طرف مردم را شاهد باشیم که انتظار می‌رود، اوج شیوع بیماری حداقل در 6۰ روز بعد از شروع بیماری رخ دهد.

   پیش‌بینی تعداد مبتلایان در زمان اوج شیوع

بر اساس مدل‌سازی و بررسی نمودارهای رفتاری کرونا در این گزارش تعداد مبتلایان به کرونا در هر چهار سناریوی مطرح شده تخمین زده می‌شود که بر اساس آن اگر سناریوی بسیار خوشبینانه که البته با ادامه رفتارسجنی کرونا از درجه اعتبار ساقط شد، اثبات می‌شد و اوج شیوع در ۱7 اسفند رخ می‌داد، در

1۹ اسفند تعداد مبتلایان حدود 9هزار نفر ثبت می‌شد اما با افزایش آمار مجدد مبتلایان بعد از تاریخ 19 اسفند این فرضیه نادرست است.

از سوی دیگر بر اساس سناریوی دوم که اوج شیوع در اواخر اسفند ۹8 پیش‌بینی شده است، تعداد مبتلایان در آن زمان و در زمان اوج شیوع به بیش از ۲7 هزار نفر خواهد رسید و پس از آن تعداد مبتلایان جدید وارد روند کاهشی خواهد شد.

بر اساس فرضیه واقع‌بینانه یا مدل سومی که پیش از این از نقطه اوج شیوع بیماری مطرح شد، اوج شیوع در اواسط فروردین ۱3۹۹ رخ خواهد داد و تعداد مبتلایان در آن زمان و در اوج شیوع به بیش از ۹۰ هزار نفر می‌رسد و بعد از آن تعداد مبتلایان روزانه وارد روند کاهشی می‌شود. این فرضیه درحالی است که چندی پیش رییس سازمان صدا و سیمای کشور اعلام کرد که وزیر بهداشت در جلسه شورای عالی امنیت ملی گفته است که اگر همه‌چیز خوب پیش برود ۲۰ فروردین ماه به اوج کرونا خواهیم رسید و بعد از آن نیز حدود دو ماه درگیر بیماری هستیم.

در نهایت بر اساس مدل سوم از فرضیه‌های مطرح شده در گزارش که مدل بدبینانه نام دارد، اوج شیوع در اواخر فروردین ۹۹ رخ می‌دهد و تعداد مبتلایان به بیش از ۲۰۰ هزار نفر رسیده و پس از آن تعداد مبتلایان روزانه وارد روند کاهشی خواهد شد.

   مقایسه اقدامات انجام‌شده در ایران و چین

محققان این پژوهش در جمع‌بندی گزارش استدلال می‌کنند که اگر در حالت خوشبینانه را در نظر بگیریم، پیش‌بینی ۲7 هزار نفر مبتلا به کروناویروس در انتهای سال ۹8 آمار بسیار خطرناکی بوده و نباید فراموش کنیم که این استدلال به شرط اجرای قرنطینه مشابه چین، کنترل تعامل بیمارها همچنین مناطق بحرانی است. شهر ووهان در استان هوبئی که اولین گزارش‌های ابتلا به ویروس کرونا از آن آغاز شد، به سرعت قرنطینه شد و به دنبال آن، تمام حمل و نقل‌های عمومی به داخل و خارج از این شهر، به حالت تعلیق درآمد. از آن زمان، حداقل در ۱۵ شهر دیگر در استان هوبئی نیز، حمل و نقل به همین ترتیب متوقف شده، بسیاری از رویدادهای سال نو از جمله شهر ممنوعه در پکن، نمایشگاه‌های معابد سنتی و سایر مجالس جشن، هم به دلیل جلوگیری از انتقال ویروس، بسته شدند. که اگر مشابه این اقدامات در ایران انجام نشود، آمار بسیار بیشتر از این خواهد بود و سناریو‌های دو یا سه یا حتی سناریو‌های بدتر اتفاق خواهد افتاد. نکته بسیار مهم این است که گسترش بیماری به‌شدت تصاعدی است به ازاء هر روز تاخیر در کنترل بیماری، زمان اوج شیوع به تاخیر می‌افتد و تعداد مبتلایان به‌شدت افزایش می‌یابد بنابراین توصیه‌ای که می‌شود همان شکستن چرخه انتقال ویروس با جلوگیری از ترددهای غیرضروری و رسیدن سریع‌تر به نقطه اوج شیوع است. برای این موضوع جدی گرفتن برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری از طرف مسوولان و رفتار مسوولانه از طرف مردم مورد نیاز است.