شفقنا- هر از چند گاهی که اتفاقی در کشور رخ می دهد، به موازات آن بازار شایعات داغ تر و داغ تر می شود. این شایعات چنان ذهنیت افکار عمومی را تصاحب می کند که دیگر واقعیت ها باور نمی شوند؛ به گونه ای که واقعیت ها به دروغ و شایعات به درست ترین و راست ترین ها تبدیل می شوند.
جدال با کرونا ویروس جدید (کویدو ـ ۱۹) از جمله مشکلاتی است که این روزها مردم کشورمان را درگیر کرده است؛ کرونا بسیار جدی است، تعداد مبتلایان به این ویروس رو به افزایش است و مسئولین در تلاش برای کنترل این بیماری هستند.
اگرچه در اکثر اتفاقاتی که رخ می دهد انتقاداتی به مسئولین وارد است، اما شایعاتی که در مورد کرونا ویروس و حاشیه های آن پراکنده می شود جداً از خود ویروس خطرناک تر است؛ این شایعات که هیچ پایه و اساسی هم ندارند از سویی مردم را نگران تر کرده و جو روانی را موجب شده و از سوی دیگر مسئولین را با چالش های مختلفی مواجه نموده و اجازه نمی دهد با تمرکز و بدون حاشیه مسئولیت خود را به نحو احسن انجام دهند.
ایران قرنطینه شد!
پس از شیوع ویروس کرونا در ایران، از هفت همسایه‌ای که با ایران مرز مشترک زمینی دارند، پنج همسایه یعنی عراق، ترکیه، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان تدابیری را برای محدودیت رفت و آمد با ایران به اجرا گذاشتند که از بسته شدن مرزهای زمینی و هوایی تا توقف پروازها به مبدأ و مقصد ایران در نوسان بوده است.
در میان این همسایگان، تنها دو کشور آذربایجان و ارمنستان هنوز سیاست روشنی را در این زمینه اتخاذ نکرده‌اند و تنها به نظارت بر تحولاتی که در خاک همسایۀ جنوبی در حال روی دادن است، اکتفا کرده‌اند.
از کشورهای دیگر منطقه نیز کویت و گرجستان نیز پروازهای خود را به ایران به حالت تعلیق درآورده‌اند.
بسته شدن مرزهای مشترک ایران با همسایگان بهانه ای شد تا این شایع دست به دست شود که ایران قرنطینه شده است. در صورتی که این امر قرنطینه ایران محسوب نمی شود، همانطور که سخنگوی دولت هم اشاره کرد، همه کشورها حق دارند برای حفظ سلامتی مردم کشور خود مراقبت های لازم را داشته باشند، همانطور که ایران در زمانی تصمیم گرفت، پروازهای رفت و برگشت به چین را لغو کند.
قرنطینه کردن شهرها به خصوص قم
پس از اینکه وزارت بهداشت اعلام کرد، کرونا ویروس به کشور وارد شده و از ابتلای ۲ هموطن به این ویروس در قم خبر داد، موجی از شایعات شروع شد. یکی از این شایعات قرنطیه قم بود که البته تا به امروز هم این شایعه همچنان دست به دست می شود این در حالی است که مسئولان اعلام کردند در حال حاضر تصمیمی بر قرنطینه کردن قم ندارند و اساساً این اقدام بی فایده است.
بهرام سرمست، استاندار قم می گوید: «قرنطینه کردن قم راهکار مؤثری برای مقابله با بیماری کرونا نیست و ما باید دنبال راهکارهای کارآمدتری برویم. تجربه کشور چین در خصوص قرنطینه موفق نبوده است. از مردم انتظار داریم با رعایت بهداشت فردی به کنترل این بیماری کمک کنند. باید دنبال راهکاری برویم که امکان‌پذیر، کارآمد و موثر باشد، قم به لحاظ جغرافیایی در نقطه مواصلاًتی ۱۷ استان کشور قرارگرفته و یک نقطه زیارتی و یک جهان شهر به شمار می‌آید، از این‌رو اگر می‌شد راهکار قرنطینه را اتخاذ کرد در همان اوایل ما اتخاذ می‌کردیم.»
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز برنامه‌ای برای قرنطینه قم ندارد و حتی مسئولان بهداشتی استان نیز چنین توصیه و درخواستی را نداشتند.
ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت در جلسه مطبوعاتی روز گذشته از مخالفت با قرنطینه کردن شهر خبر داد. حریرچی گفت: «موافق قرنطینه قم نیستیم. تعطیلی شهر قم ممکن است باعث سفر افراد و پخش بیشتر ویروس شود.»
او حتی در واکنش به اظهار نظر وزیر ترکیه ای در پاسخ به این سوال که وزیر بهداشت ترکیه ادعا کرده است اگر قم قرنطینه می شد، نیاز به بستن مرز ها نبود، می گوید: «نیازی به قرنطینه کردن نیست. بعید می دانم فرد عالمی این صحبت را مطرح کرده باشد.»
تخلیه قم
پس از اینکه قم به عنوان کانون اصلی شیوع این ویروس اعلام شد، دو بیمارستان به منظور بستری و درمان مبتلایان به کرونا تخلیه شد تا اقدامات بهداشتی و درمانی با تمرکز بیشتری صورت گیرد، پس از آن بود که این شایع پیچید که شهر قم در حال تخلیه شدن است! شایعه پراکنان تخلیه دو بیمارستان که اقدامی اصولی بود را به تخلیه کامل شهر قم تعمیم دادند که البته با تصاویر و گفت وگوهایی که منتشر شد، دروغ بودن این مساله ثابت شد، اما به هر حال این شایعه در ساعات اولیه اضطراب و نگرانی بسیاری در میان مردم ایجاد کرد.
تعداد مبتلایان و فوتی ها بر اثر کرونا ویروس
شایعه دیگر تعداد مبتلایان و فوتی هاست؛ آمار ضد و نقیضی می شنویم؛ برخی براساس مشاهدات خود گمانی زنی می کند، آمار با آنچه وزارت بهداشت اعلام می کند چنان فاصله دارد که انگار برخی هر پرچم سیاهی که بر درب خانه ها نصب می شود و هر آمبولانسی که بیماری را حمل می کند را جزو شمارش فوتی ها بر اثر کرونا حساب می کنند.
روز گذشته در صحن مجلس اظهارات احمد امیرآبادی فراهانی نماینده مردم قم، بسیار جنجال به پا کرد. امیرآبادی سه ادعا را مطرح کرد.
نماینده مردم قم در مجلس مدعی شد: «حدود ۵۰ نفر به دلیل ابتلا به ویروس کرونا فوت کرده اند. اکنون بیش از ۲۵۰ نفر در قرنطینه هستند و روزانه ۱۰ نفر در قم از بین می روند.
امیرآبادی همچنین مدعی شد: قم با کمبود کیت های آزمایشگاهی مواجه است.
نماینده مردم قم ضمن اعتراض به عملکرد دولت، ادعا کرد: مشکلات فراوانی برای پرستاران به وجود آمده و امکانات کمی وجود دارد، پرستاران در خطر هستند، هیچیک از پرستاران لباس مناسب که لباس فضایی معروف است را در اختیار ندارند.»
دکتر حریرچی معاون کل وزارت بهداشت در پاسخ به ادعای امیر آبادی نماینده مردم قم مبنی بر ارائه لیست ۵۰ نفر از متوفیان بر اثر بیماری کرونا گفت: «افرادی که فوت آنها از سوی وزارت بهداشت و درمان به دلیل ابتلا به کرونا اعلام شده است، همگی داری پرونده پزشکی مشخص هستند و همگی آنها تست مثبت کرونا داشته اند. آقای امیرآبادی باید ثابت کنند که افراد معرفی شده دارای این ویژگی ها هستند. اگر این گونه بود من با صداقت کامل از سمت خود استعفا می دهم ولی اگر اینگونه نبود ایشان هم همینقدر صداقت داشته باشند و با اعتراف به اشتباه خود از نمایدگی مردم شریف قم استعفا دهند.»
همچنین شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در واکنش به سخنان احمد امیرآبادی، گفت: «از دادستان کل کشور خواستم که اظهارات آقای امیرآبادی نماینده مردم شریف قم در مجلس را در مورد تعداد مبتلایان و فوت شدگان کرونا در قم، صحت سنجی و نتیجه را به مردم اعلام کند. انتشار اخبار غیرواقعی و پنهانکاری هر دو مخل امنیت ملی و زائل کننده سرمایه اجتماعی است.»
براساس اعلام وزارت کشور تاکنون ۹۵ نفر به این ویروس مبتلا شدند که از این تعداد ۱۵ نفر جان خود را از دست دادند.
در مورد تجهیزات پزشکی و کیت تشخیص نیز محمد توکلی، نماینده وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیان کرد: در حال حاضر ۳۲۰ نفر بیمار مشکوک به کرونا در بیمارستان‌های کامکار و فرقانی قم بستری هستند. برخی از این بیماران به بیماری آنفلوانزا مبتلا بوده و برخی مشکوک به کرونا هستند.
وی در ادامه از تجهیز آزمایشگاه تشخیص ویروس کرونا در قم خبر داد و گفت: با تجهیز این آزمایشگاه کارهای تشخیص در قم انجام می‌شود و دیگر نیازی نیست که تست‌های تشخیص ویروس کرونا به تهران ارسال شود.
توکلی بیان کرد: برای پرسنل بیمارستان‌هایی که با بیماران مبتلا به کرونا سر و کار دارند، ۲ خوابگاه اختصاصی مشخص‌شده است و بسته‌های حفاظت فردی نیز برای کارکنان و بیماران تامین شده است.
به گفته وی، این بسته‌ها هر شب وارد قم شده و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
همه مبتلایان به کرونا فوت خواهند شد!
از دیگر شایعاتی که نگرانی بسیاری در میان عموم مردم ایجاد کرد و باعث شد بسیاری خانه نشین شوند تا بلکه به این ویروس مبتلا نشوند، شایعه فوت همه مبتلایان به کرونا ویروس بود. در صورتی که هم در چین به عنوان منبع اصلی شیوع کرونا و هم در ایران چندین مبتلا پس از تحت درمان قرار گرفتند بهبود یافتند. به گفته محمد توکلی، نماینده وزیر بهداشت تاکنون ۲۱ نفر از بیماران مبتلا به کرونا در قم بهبود یافتند و از بیمارستان مرخص شدند. از این تعداد، ۱۳ تَن در بیمارستان کامکار و ۸ تَن در بیمارستان فرقانی بستری بودند.
همچنین دکتر علی اکبر ولایتی رییس بیمارستان مسیح دانشوری، بیان کرد: تعداد بستری‌های مشکوک به کرونا در بیمارستان مسیح دانشوری ۱۰۴ نفر بوده که ۵۰ درصد آنان بهبود کامل یافته و یا در حال بهبود هستند.
دکتر کیانوش جهانپور مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت نیز با اشاره به بهبودی سه بیمار مبتلا به کرونا، در این رابطه اظهار کرد: یک بیمار مبتلا به کرونا در بیمارستان مسیح دانشوری بهبود یافته است. یک بیمار در بیمارستان فیروزگر و یک بیمار در اراک که شرایط مطلوبی نداشتند نیز خوشبختانه از آی.سی.یو. به بخش انتقال داده شده و اکنون حال عمومی این بیماران خوب است.
لازم به تأکید است که بسیاری از پزشکان و متخصصان نیز به بهبود بیماران مبتلا به کرونا ویروس اشاره دارند و عنوان می کنند که اگر مبتلایان تحت مراقبت و درمان قرار گیرند، سلامت خود را به دست خواهند آورد و کسانی که بیماری های زمینه ای دارند، در صورت ابتلا به این بیماری، با مشکلاتی مواجه خواهند شد و حتی در مواردی منجر به مرگ می شود.
تعطیلی مدارس تا پایان سال!
مدارس بسیاری از استان ها به خصوص قم، دانشگاه ها، خوابگاه ها و حوزه های علمیه در هفته جاری به دلیل ضدعفونی کردن فضای آموزشی برای مقابله و پیشگیری بیماری کرونا تعطیل هستند. این امر قطعاً به منظور پیشگیری بوده و این شایعه که کرونا چنان در کشور پخش شد که همه افراد در خطر هستند، شایعه ای بیش نیست.
در روزهای اولی که تأیید شد کرونا وارد قم شده است، این شایعه نیز دست به دست می شد که مدارس تا پایان سال تعطیل هستند در صورتی که وزارت آموزش و پرورش این خبر را تکذیب و اعلام کرد: پس از اتمام اقدامات پیشگیرانه ضروری، دانش آموزان در کلاس های درس خود حضور خواهند یافت.
وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به اینکه آیا تعطیلی مدارس تا ۱۵ فروردین صحت دارد؟ اظهار کرد: نخیر، ما در تعطیلات، تابع سیاست‌ها و صلاح‌دید وزارت بهداشت هستیم و اگر در منطقه و استانی وزارت بهداشت تشخیص بدهد که تعطیلی ضرورت دارد ما حتما این کار را انجام خواهیم داد.
وی گفت: این روزها برخی مناطق به علت توصیه‌ها تعطیل شده‌اند، اما از این پس منحصرا از مسیر وزارت بهداشت و اعلام ضرورت از سوی آنها، تعطیلی را اعلام خواهیم کرد.
وزارت بهداشت هم اعلام کرد که با تعطیلی بیش از حد مدارس مخالف است چرا که این تعطیلی ها سبب شده خانواده ها به شمال و جنوب کشور سفر کنند و همین مساله سبب شیوع بیماری در سایر استان های کشور شده است. به عنوان مثال امروز در قشم یک مورد ابتلا به بیماری کرونا شناسایی شده که این شخص از ساکنین قم است که به جنوب کشور سفر کرده و امکان دارد در روزهای آینده این بیماری در این شهر نیز شیوع یابد.
پنهان کاری به خاطر انتخابات مجلس
همزمانی شیوع بیماری کرونا در ایران و برگزاری یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی سبب شد تا این شایعه پراکنده شود که کرونا چند وقت قبل از اعلام رسمی به کشور وارد شده بود و مسئولین به دلیل اینکه مردم ترس و نگرانی از حضور پای صندوق های رأی نداشته باشند، اعلام این خبر را به تعویق انداختند.
سخنگوی دولت در این رابطه گفت: برخی دولت را به «کرونا هراسی» متهم کردید و انتخابات را زیر سوال ببرید و از طرفی دیگر عده ای هم می گویند چرا این موضوع را زودتر اعلام نکردید. چهارشنبه هفته گذشته حدود ظهر که وزارت بهداشت که از وجود یک مورد مبتلا به ویروس آگاه شد، بلافاصله موضوع را اطلاع رسانی می‌کند؛ دستور صریح دولت هم بر اطلاع رسانی سریع و دقیق بود. مسئول روابط عمومی وزارت بهداشت و درمان چند ساعت قبل از مذاکره تلفنی وزیران بهداشت ایران و ترکیه، آمار و ارقام را اطلاع‌رسانی کرده است؛ می توانید در اخبار بررسی کنید و پس از آن بوده که وزیر بهداشت ترکیه به نقل از آقای نمکی آماری را اعلام می‌کند.
ربیعی با اظهار تأسف بیان کرد: اخبار منفی بیشتر از اخبار مثبت در کشور ما دیده می شود گاهی اوقات افراد برای «لایک گرفتن» خبر منفی می نویسند و منتشر می کنند که ریشه های اجتماعی دارد البته بخشی از آن هم به ناکارآمدی ما بر می گردد که اصلا نمی خواهیم کتمان کنیم.
دفن متوفیان شرعی نیست
اخباری مبنی بر پاشیدن آهک روی اجساد افراد مبتلا به ویروس کرونا، در برخی رسانه‌ها منتشر شد و حتی رضا گلپیرا، رئیس مرکز مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت مدعی شد متوفی را طبق پروتکل بهداشتی خاص دفن می‌کنیم، به‌طوری که فرد را در بیمارستان به صورت کامل کاور می‌کنند و دیگر کسی حق ندارد کاور را باز کند. در نهایت متوفی با نظارت بهداشتی دفن می‌شود، نه اینکه او را به خانواده تحویل دهند.
پیگیری‌ها از بهشت‌زهرا حکایت از آن دارد که شایعات درباره شیوه خاص تدفین متوفیان مبتلا به کرونا به هیچ عنوان صحت ندارد. سازمان بهشت زهرا(س) تمهیداتی را برای دفن این افراد پیش بینی کرده اما این تمهیداتی به‌گونه‌ای نیست که نشان‌دهنده شیوه خاص و نگران‌کننده برای شهروندان باشد.
بر همین اساس سالن تطهیر جداگانه‌ای با حضور غسال و یا غساله‌ها و با لباس‌های خاصی برای شستن این افراد پیش بینی شده است. ضمن اینکه دفن این افراد نیز مانند سایر افراد بر اساس موازین دینی و شرعی از جمله خواندن نماز میت و تلقین انجام می‌شود و هیچ اقدام خاص و جدیدی برای دفن انجام نمی‌شود؛ ضمن اینکه قطعه‌ای جداگانه‌ای برای این افراد در نظر گرفته نشده است.
علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز گفت: برای دفن کردن جانباختگان کرونا اجازه شرعی دریافت شده است که روش‌های دفن منافاتی با اقدامات شرعی نداشته باشد و دقت می‌شود که امکان سرایت ویروس از یک جسد به صفر می رسد.
سوء استفاده از نام چهره ها برای القای بحرانی بودن شرایط
در روزهای اول شیوع کرونا در کشور، از افراد شناخته شده به عنوان مبتلایان به کرونا نام برده می شد. وقتی این خبر اعلام شد که احتمالاً شهردار منطقه ۱۳ تهران به کرونا مبتلا شده است، گمانه زنی ها شروع شد، اخبار دروغ پخش شد و هر شخصی که به این شهردار نزدیک شده بود را مبتلا به کرونا می دانستند، بعد از ساعاتی این گمانه زنی حالتی دومینو گونه پیدا کرد. گفته شد، محسن هاشمی در جلسه ای همراه با شهردار منطقه ۱۳ بوده، پس محسن هاشمی هم به کرونا مبتلا شده است. پس از آن گفته شد، محمد جواد ظریف و محسن هاشمی در هنگام رأی گیری در حسینیه جماران حضور داشتند، بنابراین ظریف هم به کرونا مبتلا شده است! در صورتی که تشخیص قطعی ابتلای فردی به کرونا نیازمند آزمایش های متعدد است.
گفته شد به دلیل احتمال ابتلای محسن هاشمی به کرونا، جلسات شورای شهر تهران برگزار نخواهد شد که این خبر توسط سخنگوی شورای شهر تهران تکذیب شد.
اگرچه محسن هاشمی و محمدجواد ظریف خوشبختانه به کرونا مبتلا نشدند، اما انتشار این اخبار مبتنی بر گمانه زنی های نادرست، موجی از نگرانی را در میان مردم ایجاد کرد.
این شایعه ها در مورد حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی هم مطرح شد. شایعه شد که این مرجع تقلید به دلیل ابتلا به کرونا در قرنطینه است. حجت الاسلام و المسلمین باباخانی از اعضای دفتر آیت الله العظمی شبیری زنجانی با تکذیب خبر قرنطینه این مرجع تقلید گفت: به دلیل کهولت سن معظم له و توصیه‌های متخصصان ایشان نماز جماعت و نشست علمی خود را تعطیل کرده و در منزل هستند.
وی تصریح کرد: حضرت آیت الله العظمی شبیری در صحت و سلامت کامل هستند.
باباخوانی گفت: فعالیت‌های دفتر نیز به دلیل رعایت توصیه متخصصان محدود شده است.
پروازهای ماهان و شیوع کرونا در ایران
پس از شیوع بیماری کرونا در ایران و قبل از اینکه منبع این ویروس مشخص شود، شایعه شد که پروازهای رفت و برگشت ایران و چین ادامه دارد و بسیاری از مسافران وارد شده به کشور آلوده به این ویروس هستند. حتی برخی از بازیگران در اینستاگرام ویدیویی منتشر کردند و اعلام داشتند شرکت هواپیمایی ماهان را به دلیل ادامه پروازها به چین بدون توجه به اهمیت حفظ جان انسان ها، تحریم می کنند!
این اقدامات و اظهارنظرهای غیر دقیق تنها در میان مردم اضطراب بیش از پیش ایجاد کرد.
شرکت ماهان در یک پست اینستاگرامی در این باره نوشته است که این شرکت دیگر برنامه‌ای برای پرواز به مقصد چین ندارد و برقراری پروازهای آن منوط به مجوز سازمان هواپیمایی کشوری است.
«نظر به اینکه براساس مصوبه روز یکشنبه ۱۳ بهمن ۹۸ برابر با ۲ فوریۀ ۲۰۲۰ هیأت دولت، این شرکت طبق مجوز‌های صادر شده توسط سازمان هواپیمایی کشوری ایران مجاز به انجام پروازهای باری به مقصد چین شده است، از آن تاریخ تاکنون دو پرواز باری به مقصد پکن و دو پرواز باری به مقصد شانگهای انجام داده که محموله آن بار صنایع کشور و کمک‌های بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران به چین بابت کنترل بحران ویروس کرونا بوده است.»
بنا بر اعلام این شرکت، پروازهای مسافری از ۱۲ بهمن تا ۱۶ بهمن به مقصد شهرهای پکن، شانگهای، گوانگجو و شنزن انجام شده و «هدف از آن انتقال کارکنان شرکت‌های چینی از ایران بوده است». یک پرواز هم به مقصد ووهان و برای انتقال دانشجویان ایرانی این شهر صورت گرفته است.
شیوع کرونا در قم به واسطه ۷۰۰ تبعه چینی تکذیب شد
اخباری منتشر شد که رییس دانشگاه علوم پزشکی مشهد منبع شیوع کرونا در قم را حضور ۷۰۰ تبعه چینی در کشورمان عنوان کرده است.
کارگروه اطلاع‌رسانی بیماری کرونا در این دانشگاه با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد مصاحبه منسوب به دکتر محمد حسین بحرینی، رییس دانشگاه علوم پزشکی مشهد با عنوان «شیوع ویروس کرونا در شهر قم به علت حضور ۷۰۰ تبعه چینی بوده است» صورت نگرفته و خبر انتشار یافته از اساس کذب و نادرست است.
شایعه کمبود ماسک؛ احتکار و ظهور بی اخلاقی دیگر
با ورود ویروس کرونا به کشور و نگرانی‌هایی که در پی آن ایجاد شده است، بسیاری از اقشار در کنار یکدیگر به مقابله با این ویروس پرداخته‌اند، اما متاسفانه برخی سوداگران دنبال سوء استفاده بوده و اقدام به جمع‌آوری، دپو و احتکار ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده و نیازهای مردم کرده‌اند و قیمت ماسک ها یک شبه چندین برابر شد. کمبود ماسک در داروخانه بسیاری از مردم را روانه خرید از دستفروشان کرده و تب و تاب جدیدی را در بازار ماسک ایجاد کرد.
رییس پلیس پایتخت از کشف بیش از پنج میلیون و ۵۰۰ هزار ماسک احتکار شده یا غیربهداشتی در تهران خبر داد که ارزش آنها حدود ۱۰ میلیارد تومان برآورد شده است. ده‌ها انبار و مراکز مهمی که این اقلام در آنها قرار داشت از سوی ماموران پلیس مورد بازدید قرار گرفت که در جریان آن تعدادی از انبارها که اقدام به احتکار این اقلام کرده یا قیمت آن را به شکل سرسام آوری بالا برده بودند، شناسایی شدند. دو انبار نیز در این خصوص روز گذشته پلمپ شد.
متاسفانه برخی سودجویان حتی سلامت مردم را نیز به خطر انداخته بودند که در همین راستا سه کارگاه که با استفاده از اقلام غیربهداشتی و غیرقانونی اقدام به تهیه ماسک کرده بودند که پلمب شد؛ این کارگاه‌ها در پوشش یک برند معروف و با ابتدایی‌ترین وسایل ماسک را تولید می‌کردند که کاملا غیر بهداشتی بود و آن را با قیمت بالایی هم به فروش می رسانند.
همین مسایل باعث شد که وزارت بهداشت فروش ماسک و مواد ضد عفونی کننده در داروخانه را ممنوع کند. و ماسک از طریق مراکز مشخص شده توسط وزارت بهداشت رایگان توزیع خواهد شد.
مهدی یوسفی، رئیس هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران گفت: هیات امنا به خرید تمام تولیدات ماسک های شرکت های ایرانی اقدام می کند و آن را برای توزیع رایگان در بین خانواده ها در سراسر کشور در اختیار معاونت بهداشت وزارت بهداشت قرار می دهد.
وی گفت: با توزیع رایگان ماسک در کشور، علاوه بر ایجاد آرامش روانی در جامعه، سودا گری و اختلال در نظم اجتماعی و اقتصادی کشور از بین می رود. با هماهنگی اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو، دستورالعمل ممنوعیت خرید و فروش ماسک در داروخانه ها به زودی ابلاغ می شود.
وی تاکید کرد: ماسک های خریداری شده و وارداتی به همراه بسته آموزشی و محلول شوینده از طریق خانه های بهداشت، مراکز جامع خدمات سلامت، پایگاه های سلامت و واحدهای بهداشتی در کشور در بین مردم به صورت رایگان توزیع می شود.
رئیس هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران یادآور شد: ماسک ها و بسته های آموزشی وزارت بهداشت با اولویت استانهایی که در آنها موارد مثبت کووید۱۹ گزارش شده و به صورت همزمان در سایر استانها توزیع می شود.
رئیس سازمان غذا و دارو نیز بخشنامه جدیدی به منظور عرضه انواع ماسک در کشور ابلاغ کرد که براساس آن داروخانه‌ها تا اطلاع ثانوی مجاز به خرید ماسک نیستند و ماسک رایگان توزیع خواهد شد.
متخصصین: استفاده از ماسک برای همه افراد ضروری نیست!
شایعه پراکنان: ضروری است!
بسیاری از متخصصان که صحبت های آنان رسانه ای هم شده بارها و بارها اعلام کردند که برای مقابله با این بیماری استفاده از ماسک برای همه افراد توصیه نمی شود بلکه تنها کسانی از ماسک استفاده کنند که علایم این بیماری را دارند یا به بیماری های زمینه ای مبتلا هستند. سایر افراد لازم است بهداشت های فردی را رعایت کنند.
اما این توصیه ها توسط شایعه پراکنان نادیده گرفته شد و اخباری منتشر کردند مبنی بر اینکه چون با کمبود ماسک مواجه هستیم، اعلام می شود که استفاده از ماسک برای همه افراد ضروری نیست!
اتهام ارسال ماسک ها به چین!
کمبود ماسک در داروخانه ها و افزایش قیمت چهار برابری آن بدون توجه به دلیل اصلی، سبب شد تا عده ای این شایعه را منتشر کنند که اگر ماسک در کشور کمیاب شده نه به دلیل احتکار بلکه به این دلیل است که مسئولان این ماسک ها را به چین ارسال کردند. در این میان وزیر امور خارجه که چندی پیش در مصاحبه ای ابراز امیدواری کرده بود که چین در برابر این ویروس به موفقیت برسد، مورد انتقاد قرار گرفت.
سوء استفاده سلبریتی با داروی ضد کرونایی!
انتشار یک تبلیغ عجیب از بهنوش بختیاری در فضای مجازی جنجالی شد. بهنوش بختیاری، بازیگر سینما و تلویزیون ایران در شرایطی که جامعه ایران به سختی در حال مبارزه با بیماری ” کرونا ” است و تا به امروز درمان قطعی هم برای این بیماری در دسترس قرار نگرفته، اقدام به تبلیغ محصولی کرده که در آن ادعا می کند چنین محصولی توان مقابله با کرونا و مشکلاتی که این بیماری ایجاد می کند را دارد!
شایعه استعفای وزیر بهداشت
در حالی که وزیر بهداشت در تلاش برای کنترل شیوع بیماری کرونا در کشور بود و هماهنگی لازم را انجام می داد و سعی می کرد مردم را به آرامش دعوت کند، ۵ اسفندماه نامه ای در فضای مجازی مبنی بر استعفای سعید نمکی منتشر شد. در این شرایط انتشار چنین شایعه ای به نوعی القای شدت گرفتن بحران بیماری در کشور بود.
پس از ساعاتی استعفای وزیر بهداشت تکذیب شود و وزیر در نامه ای خطاب به ملت ایران نوشت. در بخشی از این نامه آمده است:
مردم شریف ایران:
نامه‌ای کذب در شبکه‌های اجتماعی مبنی بر استعفای اینجانب می‌چرخد. آنان که این سرباز جان بر‌کف وطن را می‌شناسند، نیک می‌دانند که برای روزهای راحت و عافیت نیامده، آمده تا خود را فدای کشور و مردم نازنین وطنش کند، آمده تا خون دل بخورد، تا مردم کشورش غم نخورند، نخوابد تا مردم کشورش آرام باشند او که سه دهه پیش فرماندهی ریشه‌کنی مالاریا، مبارزه با وبا، کنترل سرخک، حذف کزاز و ریشه‌کنی فلج اطفال را به‌عهده داشته، آمده تا با لطف پروردگار و به میدان آوردن همه توان و تجربه دهه های عمر و بکارگیری مشارکت همه عزیزان خردمند و پر تلاش کشور کمر بیماری های واگیر و غیر واگیر را بشکند. مگر می شود در روزهای سخت به هر بهانه ای دولت و مردمش را تنها بگذارد.
اعــــــــــــــــــتـــــــــــمــــــــــــــــاد؛ داروی ضد کرونا
همگی باید توجه داشته باشیم که مهم ترین داروی ضد کرونا اعتماد داشتن است؛ در موضوع خاص کرونا، اعتماد به هم، نظام پزشکی و نظام تولید مهم ترین امر است. با شایعه پراکنی و انتقال اظهاراتی که نسبت به آن یقین نداریم نه تنها امور اصلاح نمی شود بلکه بدبینی و بی اعتمادی افزایش می یابد و همین مسایل سنگی بر سر راه پیشبرد اهداف و برنامه هاست.
نحوه برخورد با شایعه پراکنان با استناد به قرآن و روایات
اسلام همواره به انسان توصیه می کند تا درباره آن چه به آن یقین و علم ندارد، زبان نگشاید همچنان که می فرماید: «لا تقف ما لیس لک به علم ان السمع و البصر و الفؤاد کل اولئک کان عنه مسئولا؛ به چیزی که علم و اطمینان نداری، اعتماد مکن و آن را بر زبان میاور، زیرا گوش و چشم و دل و اندیشه آدمی مسوول خواهند برد.»
پیامبر اکرم(ص) فرموده اند: «رحم الله عبدا قال خیرا فغنم او صمت فسلم؛ خدا بیامرزد کسی را که کلام خداپسندی را بر زبان آورد و پاداش گیرد و یا آنکه سکوت حکیمانه کند و (از مبتلاشدن به کیفر سخنان ناستوده) سالم بماند.»
امام سجاد (ع) به یکی از حاضران در جلسه خود فرمودند: «لیس لک ان تکلم بما شئت؛ هر گونه که دلت بدان مایل است، نمی توانی لب بگشایی».
امام سپس فرمود: «و لیس لک ان تسمع ما شئت لان الله یقول: ان السمع والبصر؛ تو آزاد نیستی به هر سخنی که دلت بدان تمایل دارد، گوش فرا دهی، زیرا خدای عز و جل می فرماید: گوش وچشم و… مسؤولیت دارند. هر یک از ابزار ادراکی، اعم از حس ظاهر – سمع و بصر و…- و حس باطن- عقل و اندیشه و…- حجت الهی اندو آدمی با در اختیار داشتن چنین ابزاری مسؤول است و باید در صراط صحیح گام بردارد.»
در سوره «یس » می خوانیم:
«الیوم نختم علی افواههم و تکلمنا ایدیهم و تشهد ارجلهم بما کانوا یکسبون؛ امروز دهان های آن ها را می بندیم، در حالی که دست ها و پاهای آنان علیه آنان گواهی وشهادت می دهند.»
گاهی حتی اخباری که به آن اعتماد و یقین داریم را نیز نباید برای دیگران بازگو کنیم، بلکه باید عاقبت و نتیجه آن را نیز بسنجیم. چنانکه امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «لا تقل مالا تعلم بل لا تقل کل ما تعلم؛ نه تنها چیزی که علم نداری، بازگو مکن بلکه همه آنچه را که می دانی را نیز مگو.
اسلام به صمت و کم گوئی، متین و استوار گوئی – حق گوئی – پرهیز از اضافه گوئی و هرزه گوئی توصیه و تاکید کرده است و به فرموده امام صادق(ع): «المؤمن ملجم؛ انسان با ایمان در سخن گفتن، محدود و زبان او بسته است.»
* شایعه خبر بی اساسی است که گوینده آن را برای ترور شخصیت انسان برجسته و آبرومند و یاهر موضوع دلخواه – فردی یا اجتماعی – در جامعه نشر می دهد.
* شایعه دارای پشتوانه است، یعنی فرد یا افرادی در نشر آن دست اندرکارند و بار تهمت هاو غیبت ها و… را بر دوش دارند.
* شایعه مرز ناشناس است و تیر آن به سوی هر کسی نشانه می رود.
* شایعه عمر کوتاهی دارد و پس از چندی از شدت آن کاسته می شود و شیرینی و لذت آن برای بانیان آن به تلخی بدل می شود زیرا همیشه آفتاب پشت ابر نمی ماند.
* شایعه، افراد ساده و بیمار دل را می فریبد.
* آدم های مغرض، حسود، معیوب و کج فهم به بیماری شایعه سازی و شایعه پراکنی مبتلامی شوند.
قرآن کریم شایعه سازان را مستحق عذاب الیم دانسته و می فرماید:
«ان الذین یحبون ان تشیع الفاحشه فی الذین آمنوا لهم عذاب الیم فی الدنیا والآخره والله یعلم و انتم لا تعلمون؛ آنان که دوست دارند در جامعه اسلامی، کار منکری را اشاعه (شهرت) دهند، در دنیا و آخرت به عذاب دردناک دچار خواهند شد و خدا از عاقبت سخت آنان باخبر است و شما از آن خبر ندارید.»
∎