زهرا طهرانی: در این روزها گویی به جای ویروس کرونا، ویروس پول هم گرفته‌ایم! تا قبل از اینکه این ویروس سمج که البته بدتر از بیماری آنفلوآنزا و سارس هم نیست وارد ایران شود
بازار ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده در آرامش به سر می‌برد اما در این چند روز مشخص نیست چه اتفاقی رخ داده که برخی شهرها به ویژه تهران با کمبود این تجهیزات پزشکی مواجه است به نحوی که داروخانه‌ها با عنوان «ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده و الکل نداریم» از مردم استقبال می‌کنند. آنهایی هم که دارند نرخ را چند برابر بالا برده‌اند که باز هم از این آب گل‌آلود ماهی بگیرند. کمیاب شدن ماسک و ژل ضدعفونی و الکل و... دیگر اقلامی که مرتبط با سلامت شهروندان است، حاصل ثروت اندوزان سودجویی است که هر روز اخبار را برای رسیدن به مطامع مادی رصد می‌کنند و از محل مشکلات مردم بر ثروتشان می‌افزایند. جمله جالبی در فضای مجازی منتشر شده که اشاره به آن خالی از لطف نیست: « حال ما خوب می‌شود اگر انصاف دوباره سکه رایج کشور شود.»
هرچند با انتشار اخبار شیوع کروناویروس جدید در چین و سایر کشورها، بازار ماسک و ژل ضدعفونی دست در ایران نیز دچار التهاب شد و برخی از کمبود این اقلام در داروخانه‌ها صحبت کردند، اما اداره‌کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو اعلام کرد که به هیچ عنوان در کشور کمبود ماسک وجود ندارد و با گران‌فروشان ماسک هم برخورد قضایی انجام خواهد شد. چندی پیش هم در همین راستا، مهندس مودت همایی-سرپرست اداره نظارت و بازرسی اداره‌کل تجهیزات و ملزومات پزشکی در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: درحال‌حاضر هیچ‌گونه کمبودی در حوزه ماسک وجود ندارد و به اندازه کافی ماسک داریم. جلساتی با تولیدکنندگان ماسک در کشور برگزار شد و آنها توجیه شدند. از آنها خواستیم که با تمام ظرفیت شان نسبت به تولید ماسک، اقدام کنند که مشکلی ایجاد نشود. وی تاکید کرد: در عین حال تا اطلاع ثانوی خروج و صادرات ماسک از کشور، بدون مجوز وزارت بهداشت ممنوع است.
اما در این میان برخی می‌گویند وقتی هرچه ماسک بود را به چین صادر کردند معلوم است که داروخانه‌ها چیزی برای عرضه ندارند.
در این باره رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی با بیان اینکه حدود ۱۵ کارخانه تولید ماسک داریم، اظهار کرد: اینکه چرا ماسک در تهران و برخی دیگر از شهرها کمیاب شده را نمی‌دانم. عباس مه در گفت‌وگو با صمت تصریح کرد: کارخانه‌های تولید ماسک البته تا حدودی با مشکل مواد اولیه مواجه هستند اما بعید است کمبودی در تولید داشته باشیم. وی در واکنش به اینکه ماسک را به چین صادر می‌کنیم، تاکید کرد: چین خودش صادرکننده ماسک است و بعید به نظر می‌رسد که دلیل کمیاب بودن ماسک، صادرات به چین باشد. اگر هم پیش از این ماسک از ایران به چین صادر می‌شد حالا جلوی این اتفاق گرفته شده است. ضمن اینکه کمبود دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد اما صادرات دلیل آن نیست چون مازاد تولید صادر خواهد شد.
باز هم سودجویی؟
تمام داروخانه‌ها مملو از افرادی است که به دنبال ماسک فیلتردار، ژل ضدعفونی‌کننده و الکل می‌گردند. دیروز برخی داروخانه می‌گفتند که عصر محموله جدید می‌آید. ایرنا دراین باره نوشته است: دو میز کوچک در کنار هم و چند قفسه، داروخانه‌ای کوچک را در خیابان حافظ ساخته است. داخل داروخانه، به زحمت سه نفر کنار هم جا می‌شوند و در مقابل در آن، چند نفری منتظر ایستاده‌اند. آدم‌ها با چهره‌های نگران داخل می‌روند، سوال کوتاهی می‌پرسند و در ۳۰ ثانیه بیرون می‌آیند. پاسخ مردی که پشت صندوق ایستاده به درخواست همه یکی است: «نداریم.» ماسک فیلتردار و ژل ضدعفونی کننده، در داروخانه‌های شهر پیدا نمی‌شود.
مردی که پشت دخل داروخانه‌ای در خیابان حافظ ایستاده، می‌گوید: «قرار بود صبح امروز(شنبه) برایمان بیاورند، فعلا که به دست‌مان نرسیده است.»
در داروخانه کوچکی دیگر در خیابان فاطمی، دو مرد و یک زن به دنبال ماسک و ژل ضد عفونی‌کننده می‌گردند. دختری که با دستکش پلاستیکی و ماسک فیلتردار پشت دخل داروخانه است، می‌گوید: «از عصر پنج‌شنبه تمام موجودی‌مان تمام شد. فیلتردار که هیچ، ماسک معمولی نخی هم نداریم.»
او ادامه می‌دهد: «گفته بودند که تا ساعت ۱۲ ظهر شنبه، به دست‌مان می‌رسانند. فعلا که هیچ خبری نیست.»
در داروخانه‌ای بزرگ در میدان ولیعصر، در کمتر از یک دقیقه ۵ نفر به دنبال خرید ماسک فیلتردار می‌آیند. کارمندان داروخانه، کالاهای جایگزین را پیشنهاد می‌کنند. مردی که پشت یکی از میزها با دستکش پلاستیکی ایستاده، می‌گوید: «ماسک نخی معمولی داریم، هر بسته سه تایی آن ۴۵۰۰ تومان است. اگر می‌خواهید، همین را ببرید.»
زنی دیگر از پشت میز نیز می‌گوید: «به‌جای ژل ضد عفونی‌کننده هم می‌توانید دستمال مرطوب آنتی‌باکتریال بخرید. بسته ۱۲ تایی آن، ۵ هزار تومان و بسته ۷۰ تایی ۲۵ هزار تومان است. ۷۰ تایی به صرفه‌تر است. باید مدام استفاده کنید، زود تمام می‌شود.»
کارمندان داروخانه‌ها نیز خبر ندارند که ماسک و ژل ضدعفونی‌کننده چه زمانی توزیع می‌شود. شاید از هر سه تا داروخانه، در یکی از آنها به زحمت ماسک نخی پیدا شود اما ماسک فیلتردار یا ژل ضدعفونی‌کننده حداقل در مناطق مرکزی شهر تهران، در هیچ‌جا موجود نیست. ماسک‌های نخی نیز بر اساس اعلام سازمان غذا و دارو، نرخ هر عدد آن، ۴۱۰ تومان است. اما در داروخانه‌ها در صورت موجودی، به نرخ حداقل ۱۵۰۰ تومان فروخته می‌شود.
کارمند داروخانه‌ای در خیابان میرزای شیرازی می‌گوید: «از تولیدی‌ها خبر نداریم اما از روز پنج‌شنبه با شرکت‌های توزیع‌کننده تماس گرفته‌ایم، آنها هم جواب روشنی ندارند که چه زمانی می‌توانند ماسک و ژل ضدعفونی توزیع کنند.»
در تقاطع خیابان طالقانی، داروخانه مرکزی سازمان هلال احمر قرار گرفته است. حتی این داروخانه نیز که فقط تجهیزات پزشکی می‌فروشد، ماسک فیلتردار ندارد و کارمندان آن ماسک نخی معمولی به صورت‌شان بسته‌اند. در دو دقیقه، ۴ نفر برای خرید ماسک و ژل ضدعفونی‌کننده مراجعه می‌کنند و پاسخ کارمندان به همه آنها «نداریم» است.
مردی که پشت یکی از باجه‌های داروخانه هلال‌احمر ایستاده، می‌گوید: «امروز ساعت سه و نیم برایمان می‌فرستند.» یکی از مشتری‌ها می‌پرسد: «مطمئن هستید؟ عصر بیایم حتما دارید؟»
مرد پشت باجه می‌گوید: «راستش چه بگویم، ما هم مثل شما منتظریم که بیاورند. امیدواریم برسد. از پنج‌شنبه گفتند که امروز صبح می‌رسد، هنوز که نرسیده. زنگ زدیم و گفتند که عصر می‌آورند.»
ماسک چند؟
گزارش‌های مردمی و پیگیری ایسنا از داروخانه‌ها نیز حاکی از این است که نه‌تنها ماسک، بلکه ژل ضدعفونی‌کننده دست هم در برخی داروخانه‌ها نایاب شده و اگر هم پیدا شود، باید آن را به قیمتی گزاف تهیه کرد؛ به طوری که ماسکی که پیش از این ۵۰۰۰ تومان عرضه می‌شده، حالا در برخی مراکز حتی تا ۳۵۰۰۰ تومان عرضه می‌شود.
البته اداره کل تجهیزات پزشکی سازمان غذا ودارو در اطلاعیه‌ای در این زمینه ضمن تاکید بر پیگیری تخلفات از طریق بازرسی‌ها، اعلام کرد که احتکار و گرانفروشی ماسک اخلال در نظام اقتصادی و سلامت کشور بوده و طبق قانون مجازات اخلال‌گران در نظام اقتصادی کشور پیگیرد قانونی دارد.
در عین حال وزارت بهداشت از مردم خواسته تا در صورت مشاهده این تخلفات با سامانه ۱۹۰ وزارت بهداشت تماس گرفته و تخلف را گزارش دهند تا مورد پیگیری قرار گیرد.
برخورد با گران‌فروشان و احتکارکنندگان
در این شرایط حساس که برخی از هموطنان مانند دشمن بر سلامتی مردم چنبره زده‌اند، نظارت و بازرسی‌ها باید بیش از پیش گسترده شود و قدرت جلو برود.
بهنام نیک‌منش سرپرست معاونت بازرسی و نظارت اتاق اصناف ایران در این باره به صمت گفت: به بازرسی‌های اصناف سراسر کشور نامه زدیم که نسبت به بازرسی از فروش تجهیزات پزشکی مانند ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده و... که در حیطه وظایفشان است اقدامات لازم را اجرایی کنند.
وی ادامه داد: تجهیزات پزشکی در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد و به همین دلیل درباره بازرسی‌ها و اقدام‌هایی برای جلوگیری از تخلفات باید از وزارت بهداشت پیگری داشته باشید. چراکه اصناف خیلی دخیل نیست مگر اینکه تجهیزات پزشکی که در واحدهای صنفی به فروش می‌روند.
نیک‌منش تصریح کرد: به اتحادیه‌های مرتبط در استان‌هایی مانند تهران که تجهیزات پزشکی در رسته‌های صنفی تلقی می‌شوند و نسبت به عرضه ان اقدام می‌کند، نامه زدیم که بازرسی را تشدید کند. تا کنون نیز با مورد احتکار برخورد نکرده‌ایم، هرچند درباره عملکرد شرکت‌ها و احتکار در انبارها باید سازمان حمایت اظهار نظر کند.
اطلاعیه سازمان حمایت
در همین باره، روابط عمومی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اعلام کرد: با توجه به افزایش تقاضا برای انواع ماسک‌های پزشکی و به‌دنبال آن سوءاستفاده‌های احتمالی برخی از عرضه‌کنندگان و عوامل توزیع در عرضه نشدن مکفی و فروش اقلام مذکور به قیمت‌های غیرمتعارف، حسب هماهنگی‌های به‌عمل آمده با سازمان غذا و دارو حداکثر نرخ فروش انواع ماسک سه لایه جراحی به تفکیک نرخ فروش کارخانه، فروش به مراکز درمانی از سوی عوامل توزیع و مصرف‌کننده نهایی پس از تصویب در کمیسیون نرخ‌گذاری مربوط به تمامی واحدهای تولیدی ابلاغ شد. واحدهای مذکور مکلف به رعایت سقف قیمت‌های مصوب تعیین شده و درج نرخ روی بسته‌بندی محصولات خود هستند. درحال‌حاضر حداکثر نرخ فروش به مصرف‌کننده نهایی هر عدد ماسک سه لایه، مطابق مصوبه کمیسیون نرخ‌گذاری مربوط ۴۱۰۰ ریال است و تمامی داروخانه‌ها و مراکز عرضه مکلف به رعایت سقف نرخ تعیین شده در فروش انواع ماسک سه لایه هستند. تاکید می‌شود برای ظرفیت امکان تامین اقلام مذکور در داخل کشور از سوی تولیدکنندگان، درحال‌حاضر مشکلی برای تامین اقلام مذکور وجود نداشته و تولیدکنندگان با حداکثر ظرفیت خود در حال فعالیت هستند، بنابراین از هموطنان عزیز تقاضا می‌شود از خریدهای غیرضروری و بیش از نیاز خودداری کنند. این سازمان، درباره گرانفروشی انواع ماسک‌های پزشکی اعلام می‌دارد ؛ آماده رسیدگی و برخورد با متخلفان است و شهروندان می‌توانند شکایات خود در این زمینه را به شماره ۱۲۴ اعلام کنند؛ و با توجه به اینکه شیوع بیماری کرونا باعث لزوم استفاده از ماسک و دستکش یکبار مصرف برای پیشگیری از ابتلا شده، با آن دسته از توزیع‌کنندگان و عرضه‌کنندگانی که با سوءاستفاده از این شرایط نسبت به عرضه نکردن و احتکار اقدام می‌کنند به عنوان اخلال در نظام توزیع، بدون چشم‌پوشی و برابر قانون برخورد قاطع می‌کند.
این در حالی‌است که برای جلوگیری از بروز هرگونه اخلال در تأمین و فرآیند توزیع و همچنین احتکار انواع ماسک‌های تولید داخل، رصد و پایش مستمر میزان توزیع و عرضه تمامی تولیدکنندگان از سوی سازمان غذا و دارو انجام پذیرفته و فروش تامین‌کنندگان فقط باید از طریق عوامل توزیع دارای مجوز انجام پذیرد، علاوه بر این با هدف جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی در عرضه ماسک‌های تقلبی در بازار، تمامی داروخانه‌ها و عرضه‌کنندگان مکلف شده‌اند از شبکه مجاز تعیین شده خرید خود را انجام دهند.
گشت‌های تعزیرات در داروخانه‌ها
معاون رئیس سازمان تعزیرات از اعزام گشت‌های این سازمان به داروخانه‌ها خبر داد. محمدعلی اسفنانی در گفت‌وگو با مهر در پاسخ به این پرسش که شاهد افزایش چند برابری ماسک و دستکش‌های یکبار مصرف و در برخی مناطق کمبود این لوازم بودیم، تعزیرات تا کنون چه اقداماتی در این‌باره انجام داده است، گفت: در این رابطه ارتباط ما با دانشگاه‌های علوم پزشکی بسیار نزدیک است و همکاری تنگاتنگی در این راستا داریم. ماسک و ژل‌های ضد عفونی‌کننده جزو تجهیزات پزشکی و سلامت محور محسوب می‌شوند که مربوط به دانشگاه‌های علوم پزشکی است. وی افزود: در این راستا بازرسان دانشگاه‌های علوم پزشکی باید نظارت‌های لازم را به عمل آورده و در صورت تخلف گزارشات را به تعزیرات ارسال کنند و پس از آن ما به بحث تخلفات ورود می‌کنیم.
مدیر کل تعزیرات استان تهران ادامه داد: گشت‌های مشترک‌مان با محوریت داروخانه‌ها و مراکز عرضه و توزیع ماسک بازرسی‌ها را انجام خواهند داد و ان‌شاالله شرایطی داشته باشیم که کالای مورد نیاز مردم تأمین شود. با مباحث مربوط به سلامت مردم تحت هیچ شرایطی تعارف نداشته باشیم و قول قطعی به مردم می‌دهم که هر کس که با سلامت مردم بخواهد بازی کند با اشد مجازات با او برخورد خواهیم کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در تهران گزارشی از احتکار ماسک داشتیم، گفت: تا کنون گزارشی از احتکار نداشتیم، البته تخلفاتی که در این زمینه ممکن است باشد بحث گران فروشی، عرضه کالای تقلبی و عرضه نشدن کالا است.
اسفنانی تصریح کرد: صبح امروز گزارش گرانفروشی در رابطه با این کالا به تعزیرات گزارش شده است و بر همین اساس گشت‌های ما مأموریت‌های خود را انجام خواهند داد.
توزیع رایگان ماسک و محلول‌های شوینده
رئیس هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران گفت: هیات امنا اقدام به خرید تمام تولیدات ماسک‌های شرکت‌های ایرانی می‌کند و آن را برای توزیع رایگان در بین خانواده‌ها در سراسر کشور در اختیار معاونت بهداشت وزارت بهداشت قرار می‌دهد. مهدی یوسفی اظهار کرد: با توزیع رایگان ماسک در کشور، علاوه بر ایجاد آرامش روانی در جامعه، بحث سوداگری و اختلال در نظم اجتماعی و اقتصادی کشور از بین می‌رود. با هماهنگی اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو، دستورالعمل ممنوعیت خرید و فروش ماسک در داروخانه‌ها به زودی ابلاغ می‌شود.
وی تاکید کرد: ماسک‌های خریداری شده و وارداتی به همراه بسته آموزشی و محلول شوینده از طریق خانه‌های بهداشت، مراکز جامع خدمات سلامت، پایگاه‌های سلامت و واحدهای بهداشتی در کشور در بین مردم به صورت رایگان توزیع خواهد شد. ماسک‌ها و بسته‌های آموزشی وزارت بهداشت با اولویت استان‌هایی که در آنها موارد مثبت کووید۱۹ گزارش شده و به‌طور همزمان در سایر استانها توزیع می‌شود.
توزیع ۴ میلیون ماسک در سراسر کشور
همچنین در این راستا، مشاور وزیر بهداشت از توزیع ۴ میلیون ماسک در سراسر کشور خبر داد. علیرضا وهاب‌زاده مشاور وزیر بهداشت در توییتی اعلام کرد: از امروز شبکه توزیع ماسک در سراسر کشور تغییر می‌کند. تمامی شرکت‌های تولیدکننده ماسک موظف هستند ۱۰۰درصد تولیدات خود را در اختیار وزارت بهداشت قرار دهند و مستقیم و بدون واسطه از طریق شبکه‌های بهداشت و مراکز درمانی در سطح کشور توزیع خواهد شد. همچنین وهاب‌زاده درباره رایگان بودن این ماسک‌ها به خبرنگار مهر گفت: قرار است چندین محموله از این ماسک‌ها به‌طور رایگان توزیع شود. وی افزود: این ماسک‌ها در خانه‌های بهداشت و مراکز درمانی توزیع می‌شود.
چه خبر از شهرهای ایران؟
قم- ایسنا: توزیع ۱۶۸ هزار ماسک در داروخانه‌های شبانه‌روزی قم به منظور ایمن‌سازی بیشتر مردم در مواجهه با کرونا انجام شد. ۱۶۸ هزار ماسک سه لایه در ۳۲ داروخانه شبانه‌روزی استان توزیع شده و مراکز داروخانه‌ای موظف هستند با نرخ ۵۰۰ تومان ماسک‌ها را در اختیار همشهریان قرار دهند. محموله بزرگ توزیع ماسک دیگر نیز در سطح استان، در روزهای آینده توزیع می‌شود.
اردبیل- ایرنا: سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی از پلمب دو داروخانه به دلیل گرانفروشی، عرضه نکردن ماسک و حضور نداشتن مسئول فنی، در استان اردبیل خبر داد. سیدیاسر رایگانی افزود: با گزارش مردمی در مورد گرانفروشی و عدم عرضه ماسک توسط برخی داروخانه‌ها پس از انتشار خبر ویروس کرونا، تیم گشت مشترک متشکل از نمایندگان تعزیرات حکومتی، دادستانی، نیروی انتظامی و دانشگاه علوم پزشکی از داروخانه‌های سطح شهر اردبیل بازدید کردند. در جریان این بازدیدها ۵ پرونده تخلف تشکیل و ۲ داروخانه به اتهام گرانفروشی ماسک و دستکش یکبار مصرف و همچنین حضور نداشتن مسئول فنی ضمن هماهنگی با دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان پلمب و از ادامه فعالیت تا تعیین تکلیف پرونده جلوگیری شد.
تبریز- ایسنا: رئیس انجمن تکنسین‌های دارویی آذربایجان شرقی با تایید کمیاب شدن ماسک و محلول‌های ضد عفونی‌کننده دست در داروخانه‌های تبریز به دنبال شیوع ویروس کرونا می‌گوید: متاسفانه عده‌ای سودجو که می‌دانستند این اتفاق دیر یا زود خواهد افتاد، ماسک‌ها را از داروخانه‌ها جمع آوری کرده‌اند. حسین یوسفی علوی ادامه می‌دهد: داروخانه‌ها محصولات موجود را فروخته‌اند، اما شرکت‌ها ماسک‌های جدید را با افزایش نرخ ارائه می‌دهند، ماسک‌های فیلتردار قبلا به نرخ ۴۵۰۰ تومان به فروش می‌رسید که الان به ۱۰ هزار تومان رسیده و چند داروخانه هم به این دلیل بسته شده است.
قزوین- ایسنا: هوشنگ محمدی، مدیرکل تعزیرات حکومتی استان قزوین گفت: با توجه به گزارش‌های دریافتی در خصوص گرانفروشی و عرضه نشدن ماسک و اقلام دارویی، بهداشتی توسط تعدادی از داروخانه‌ها و مراکز عرضه تجهیزات پزشکی و محصولات بهداشتی، در هماهنگی‌های به‌عمل‌آمده با دستگاه‌های نظارتی ازجمله دانشگاه علوم پزشکی و سازمان صنعت، معدن و تجارت مقرر شد گشت‌های مشترک متشکل از بازرسان دستگاه‌های مسئول از امروز بازرسی از همه داروخانه‌های استان را آغاز کرده و اگر تخلفی از داروخانه‌ها درزمینه گرانفروشی یا عرضه نکردن اقلام دارویی و بهداشتی سر بزند به آنها تذکر داده‌شده و در صورت تکرار تخلف اشد مجازات برای واحد متخلف در نظر گرفته خواهد شد.