صاحب‌خبر - لایحه اصلاح مالیات‌های مستقیم با سه محور ساماندهی معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی، اجرای سیستم مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی و برقراری مالیات بر دارایی برای بررسی و تصویب به دولت ارسال شده که یکی از پایه‌های مالیاتی جدید در آن مالیات بر عایدی املاک است و این نوع مالیات عبارت از مابه‌التفاوت ارزش روز زمان واگذاری املاک و حق واگذاری محل نسبت به ارزش زمان تملک یا قیمت تمام شده آن است. نرخ‌های مالیاتی درنظر گرفته شده طبق مدت تملک برای این نوع مالیات شامل، یک سال و کمتر معادل ۲۵ درصد، بیش از یک تا شش سال به ازای هر سال معادل ۲.۵ واحد درصد نرخ مذکرو کاهش می‌یابد و مدت تملک هفت سال و بیشتر معادل ۱۰ درصد است. معافیت مسکن اولی‌ها و خانه های نوساز از مالیات بر عایدی معاون اقتصادی وزیر اقتصاد در خصوص طرح پیشنهادی وزارت اقتصاد برای مالیات بر عایدی مسکن گفت: «مسکن اولی‌ها و خانه های نوساز در این لایحه از مالیات معاف هستند.» محمدعلی دهقان گفت: «این قانون برای همه دوره‌ها نوشته می‌شود نه برای یک دوره خاص که در آن یک جهش بزرگ در قیمت مسکن وجود داشته است، ضمن اینکه در هر صورت بخشی از این افزایش قیمت مسکن متناسب با رشد تورمی بوده که در جامعه اتفاق افتاده است؛ بنابراین ما نمی‌توانیم از تورم مالیات بگیریم.» دهقان ادامه داد: «لذا مبلغی که در نظر گرفته شده و قیدهایی که همراه آن وجود دارد، از جمله آنکه به منظور حمایت از تولید مسکن، مسکنی که تولید می‌شود، مشمول مالیات نشود. این بدین معناست خانه‌های نوساز از پرداخت مالیات عایدی بر سرمایه معاف می‌شوند و اصلا شامل این مالیات نمی‌شوند و علاوه بر تولید مسکن، مسکن اول افراد نیز شامل مالیات بر عایدی نمی‌شود.» وی تصریح کرد: «مالیات بر عایدی سرمایه در واقع فقط برای آن بخش از فعالین اقتصادی است که در این بازار فعالیت دارند و در این کسب و کار هستند، همچون همه صنوف و تولید کننده‌های دیگر که مالیات می‌دهند. پیشنهاد مالیات بر عایدی مسکن نیز در واقع مالیات بر درآمد این طبقه از افراد است.» معاون اقتصادی وزیر اقتصاد گفت: «حتی به خاطر وجود تورم ما این مالیات را به صورت پلکانی به سمت پایین پیشنهاد داده‌ایم، یعنی در لایحه پیشنهادی که تقدیم دولت شده است، در واقع هر سال 2.5 درصد از این درصد مالیات اولیه که در نظر گرفته شده است کم می‌شود و به حداقل 15 یا 10 درصد می‌رسد، چرا که بخشی از رشد قیمت مسکن ناشی از تورم است.» وی با بیان اینکه ما از تولید کنندگان مسکن و خانه اولی‌ها مالیات نمی‌گیریم، تاکید کرد : «بر اساس این پیش نویس قانون تنها از کسانی می‌گیریم که به عنوان یک فعالیت اقتصادی در حال معامله در بازار مسکن هستند و قانون مالیات بر عآیدی مسکن، برای یکسال نبوده و برای همه ادوار پیشنهاد شده است.» تاثیر ورود واحدهای خالی از سکنه به بازار مسکن علی بخشی، کارشناس اقتصادی نیز طرح اخذ مالیات از عائدی مسکن را اقدام بسیار درست در جهت ارتقا و به روز کردن نظام مالیاتی کشور عنوان کرد و گفت: «تصویب این طرح در کشور ما می‌تواند سد بزرگی در مقابل نرخ تورمی باشد.» وی افزود: «حضور خریداران برای انجام بازی‌های سفته بازانه در بازار مسکن، باعث می‌شد تا خریداران واقعی مسکن قادر به خرید مسکن در اثر افزایش قیمت نباشند. حال در صورت تصویب مالیات بر عایدی املاک می‌تواند مانعی بر حضور دلالان و اقدامات سفته‌بازانه در بازار مسکن شود.» وی با بیان اینکه این نوع مالیات می‌تواند سودهای باد آورده را در بخش املاک و مستغلات را حذف کند و اظهار کرد: «این نوع مالیات در بازار مسکن قطعا می‌تواند اثر کاهشی در قیمت مسکن داشته باشد و کسانی وارد بازار مسکن ‌شوند که نیازمند واقعی مسکن باشند. در نتیجه، در اثر عملیاتی شدن این نوع مالیات، اینکه ملکی خریده شود و در یک زمان دیگر آن دو برابر فروخته شود، دیده نخواهد شد که این امر به نفع قشری است که خانه را برای استفاده شخصی می‌خواهد، نه برای سفته بازی و اقدامات سودجویانه.» این اقتصاددان افزود: «مالیات بر عایدی املاک می‌تواند اثر بسیار مثبتی بر درآمدهای مالیاتی داشته باشد. با این نوع مالیات، درآمدهای مالیاتی دولت که در بخش املاک صفر بوده افزایش پیدا می‌کند. درآمدهای حاصل از املاک یکی از مسیرهای فرار مالیاتی بوده که با این نوع مالیات، فرار مالیاتی در این بخش بسیار محدودتر می‌شود.» از سویی دیگر با رونمایی از سامانه املاک در روزهای اخیر موضوع اخذ مالیات مسکن مورد توجه قرار گرفته است. ابوالقاسم رحیمی انارکی، مدیر عامل بانک مسکن در خصوص راه اندازی سامانه املاک و تاثیر آن بر بازار مسکن گفت: «با رونمایی از سامانه املاک واحدهای خالی از سکنه شناسایی و مالیات بر آنها اعمال می شود بنابراین اگر 2،5 تا 3 میلیون مسکن خالی از سکنه شناسایی و وارد بازار مسکن شود تأثیر قابل توجهی در بازار مسکن چه در خرید و چه در بخش اجاره خواهیم داشت.» وی با بیان اینکه امیدوار هستیم با برنامه‌هایی که در بخش مسکن در حال انجام است مثل ورود واحدهای خالی از سکنه به بازار مسکن شاهد مناسب تر شدن بازار مسکن باشیم گفت: «امیدوار هستیم این سیگنال‌های مثبت موجب تثبیت قیمت مسکن و هم کاهش قیمت مسکن خواهد شد.» قیمت مسکن در یکسال گذشته بیش از 40 درصد رشد داشته است که به گفته بسیاری از کارشناسان افزایش عرضه و اخذ مالیات از مسکن می تواند در تعدیل قیمت ها تاثیرگذار باشد.∎​