به دنبال اعلام فوت دو بیمار مبتلا به ویروس کرونا (COVID-19) در قم، اخبار مرتبط با ورود کرونا به ایران وارد ابعاد تازه‌ای شد. در شرایطی که گزارش‌های تایید‌نشده از گسترش این بیماری در کشور خبر می‌دهند و مشخص نیست ایران تا چه اندازه تجهیزات و امکانات کنترل ویروس کرونا را در اختیار دارد، نهادهای رسمی در روز جاری، پنج‌شنبه یکم اسفند ابتلای دست کم سه نفر دیگر در قم و اراک و ثبت حداقل هشت مورد مشکوک به کرونا را در قم، بابل و تهران تایید کردند.

پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صبح پنج‌شنبه به نقل از کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت از سه مورد جدید ابتلا به ویروس کرونا (از جمله یک پزشک) در قم و اراک خبر داد. جهانپور در باره آخرین وضعیت شیوع این بیماری خوانده می‌شود گفت:

«تا صبح پنج‌شنبه آزمایشات از ابتلای دو مورد جدید در قم و یک مورد در اراک به کرووید۱۹ حکایت دارد، هر سه بیمار تابعیت ایرانی داشته و فرد مبتلا در اراک نیز ساکن قم و از همکاران پزشک ما است.با احتساب این موارد تعداد مبتلایان کرووید۱۹ تایید شده در کشور به پنج نفر می رسد».

جهانپور که ریاست «کمیته روابط عمومی قرارگاه مقابله با کروناویروس» را برعهده دارد، اعلام کرد:

«با دستور وزیر بهداشت، مرخصی تمامی روسا و معاونین دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی سراسر کشور تا اطلاع ثانوی لغو و پیشنهاد محدود کردن موقت رفت و آمد به حرم حضرت معصومه، مسجد جمکران و سایر اماکن زیارتی و محال تجمع در شهر قم، لغو اردوهای سیاحتی و زیارتی دانشجویی و دانش آموزی و همچنین لغو تمامی سمینارها و همایش ها در شهر قم تا اطلاع ثانوی به نهادهای ذیربط داده شده است».

تاکنون اما خبری منبی بر اجرای موارد فوق منتشر نشده است.

انتشار محدود اخبار درباره موارد مشکوک به کرونا در قم، تهران و بابل

همزمان محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت نیز اعلام کرد پنج فرد مشکوک دیگر از قم با آمبولانس به بیمارستان‌های تهران منتقل شده‌اند. محمدمهدی گویا اما از دادن اطلاعات بیشتر درباره بیماران و بیمارستان‌ها خودداری کرد.

 ساعاتی پیش از انتشار اظهارات گویا، یک پزشک متخصص از قم در مصاحبه با «زمانه» از انتقال  دو بیمار مشکوک به کرونا،‌ از جمله یک نوجوان ۱۳ ساله به تهران خبر داده بود. انتقال این افراد به تهران تا زمان مصاحبه از سوی مسئولان جمهوری اسلامی تکذیب شده‌ بود.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت ابتلای دو بیمار قمی دیگر به کرونا (covid-19) را نیز که پیشتر اعلام شده بود، تایید کرد و گفت:

«به جز دو بیمار مبتلا به ویروس کرونا که دیروز در قم جان خود را از دست دادند ابتلای دو بیمار دیگر به این ویروس در قم تایید شده و در بیمارستان بستری هستند، پنج فرد مشکوک دیگر نیز با آمبولانس به تهران منتقل شده‌اند و در بیمارستان‌های پایتخت بستری هستند. منتظر نتیجه آزمایش آنها هستیم و هنوز ابتلای آنها به این ویروس محرز نشده است».

گویا درباره دلیل ابتلای بیماران به ویروس کرونا گفت:

 «همه موارد ویروس کرونا ساکن قم بوده اند. این افراد هیچ ارتباطی با خارجیها یا چینیها نداشته اند. بنابراین منشا بیماری بر اساس اطلاعاتی که داریم از خارج کشور نیست، اما در حال بررسی منشا بیماری هستیم و هنوز بر این باور نیستیم که منشا بیماری زوار پاکستانی یا کشورهای دیگر بوده باشد اما به محض مشخص شدن، منشا بیماری را اعلام می‌کنیم».

طبق اظهارات او، وزارت بهداشت به‌رغم روند معمول در دیگر کشورها خانواده و اطرافیان دو بیمار فوت شده و دو بیمار مبتلا را در قرنطینه قرار نداده و تنها به دادن آموزش‌ها و توصیه‌های بهداشتی لازم به آنها کفایت کرده است.

عدم رعایت موازین و دستورالعمل‌های استاندارد برای پیشگیری از ابتلای افراد بیشتری به ویروس، یک نگرانی بزرگ در ایران به شمار می‌رود و می‌تواند کشور را وارد بحران کند.

مسئولان جمهوری اسلامی پیشتر نیز از اعمال سختگیری‌های لازم برای توقف پروازها به چین و قرنطینه مسافران خودداری کرده بودند.

در همین زمینه، شاهین صمدپور، خبرنگار مستقل پنج‌شنبه در صفحه اینستاگرام خود ویدیویی را منتشر کرد که نشان می‌دهد وضعیت در بیمارستان کامکار قم، محل فوت دو بیمار مبتلا به ویروس کرونا «عادی» ست و تمهیدات به‌کار گرفته شده برای مقابله با شیوع کرونا بسیار پایین‌تر از حد لازم است.

View this post on Instagram

. سلام عزیزای دلم . یک : خدا شاهده تو تمام شهر قم یدونه ماسک ساده پیدا نمی کنم تمام داروخونه ها کاغذ چسبوندن که هیچ گونه ماسکی نداریم . دو : بیمارستان کامکار همونجائیه که اون دو نفر مبتلا به کرونا فوت شدن وقتی وارد بیمارستان شدم دلم برای پرسنل بیمارستان سوخت اون نگهبانی که با لباس شخصی دم در نشسته و فقط یه ماسک غیر فیلتر دار زده پدر یه خانواده ست اون جوون هایی که به عنوان پزشک اونجا زحمت می کشن جوون های مردم هستن جونشون ارزشمنده ما سر آنفولانزا هم چندتا تلفات از پزشک ها داشتیم تجهیزات و امکانات مناسب براشون فراهم کنید ‌ سه : سه مورد جدید از ابتلا به کرونا توسط وزارت بهداشت تایید شد چهار : متاسفانه کرونا وارد اراک هم شد و وجود بیمار مبتلا به کرونا در اراک هم تایید شد #کرونا #ویروس_کرونا #ایران #قم #اراک

A post shared by Shahin Samad poor شاهین صمدپور (@shahinsamadpoor) on Feb 20, 2020 at 6:28am PST

به نظر می‌رسد اما برخی از مسئولان اقداماتی را برای کنترل وضعیت اتخاذ کرده‌اند که هنوز نتیجه آن‌ها مشخص نیست.

ممنوعیت استفاده از آمبولانس‌های خصوصی و «ضدعفونی کردن اتوبوس‌ها و مترو»

چهارشنبه‌‌شب ۳۰ بهمن ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی از انتقال یک بیمار مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا منتشر شده بود که  پیرحسین کولیوند،‌ رئیس سازمان اورژانس کشور را به واکنش وا داشت. او پنج‌شنبه یکم اسفند در نامه‌ای خطاب به روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی، انتقال بیماران مشکوک به کرونا با آمبولانس خصوصی را ممنوع اعلام کرد.

طبق گزارش خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا)،‌ کولیوند در این نامه نوشته است:

«با عنایت به بروز بیماری کرونا ویروس ۲۰۱۹، به آمبولانس‌های خصوصی تحت پوشش دانشگاه ابلاغ شود هرگونه انتقال بیماران مشکوک به این بیماری (شامل بیماران دارای علائم تنفسی) بدون هماهنگی با سازمان اورژانس کشور ممنوع است».

استانداری تهران هم پنج‌شنبه برای مقابله با شیوع کرونا جلسه اضطراری تشکیل داد.

شرکت متروی تهران نیز پس از ثبت یک مورد مشکوک به ویروس کرونا در یکی از ایستگاه‌ها، در نظر دارد با همکاری شهرداری تهران، مترو را ضد عفونی کند. فرنوش نوبخت مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران و حومه پنج‌شنبه ۱ اسفند در گفت‌و‌گو با «باشگاه خبرنگاران جوان»، وابسته به صداوسیمای حکومتی، از مشاهده یک مورد مشکوک ابتلا به ویروس کرونا در ایستگاه مترو شوش تهران خبر داد.

پیش از آن گزارش‌هایی از بسته‌شدن ایستگاه شوش به این دلیل منتشر شده بود. نوبخت در واکنش گفت:

 «این ایستگاه اکنون در دست بهره برداری است. همچنین یک مورد مشکوک در این ایستگاه مشاهده شد، که بلافاصله با مراجعه اورژانس مسافر به بیمارستان منتقل شد و نظافت ایستگاه نیز انجام شد، البته درباره مشکوک بودن به قطعیت نمی‌توان در این مورد اظهار نظر کرد.»

محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوس‌رانی هم پنج‌شنبه در گفت‌و‌گو با خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران (ایسنا) از ضدعفونی اتوبوس‌های تهران برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا (COVID-19) خبر داد و  به ایسنا گفت: « مقرر شد هر شب اتوبوس های شرکت واحد علاوه بر شستشو، ضدعفونی شوند.»

علاوه بر قم، و تهران، در بابل مصطفی جوانیان، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی این شهر نیز پنجشنبه ۱ اسفند از شناسایی «۲ فرد مشکوک به ویروس کرونا» در بابل خبر داد و گفت: این دو فرد هم اکنون در قرنطینه قرار دارند و نمونه گیری از آنها در حال انجام است.

سیاست تکذیب و  اطلاع‌رسانی قطره‌ای

با توجه به گزارش‌های فوق تاکنون دست کم ۵ نفر در ایران به کرونا مبتلا شده و حداقل هشت مورد بیماران مشکوک به کرونا قرنطینه شده‌اند. بسیاری کاربران شبکه‌های اجتماعی و برخی منابع آگاه شمار بیماران مبتلا به کرونا در ایران را بیشتر از آنچه که مقام‌های دولتی اعلام کردند، می‌دانند و معتقدند که دولت در این باره پنهانکاری می‌کند.

مقام‌های ایرانی تا کنون ورود کرونا به ایران را با قطعیت تکذیب کرده بودند. چند روز پیش تصویری از نامه قاسم جان بابایی، معاون درمان وزیر بهداشت خطاب به حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که تعداد مبتلایان به کرونا را ۴۵ نفر اعلام کرده بود. جان بابایی اما در واکنش به انتشار این اخبار نامه را جعلی خواند.

از سوی دیگر براساس اظهارات منبع آگاه «زمانه»، نمونه‌گیری از افراد مشکوک به کرونا در بسیاری از موارد به‌رغم ادعای مسئولان انجام نشده است. به گفته او مقام‌های مسئول پزشکان بیمارستان‌های ایران را انجام تست کرونا منع کرده و به بهانه «جلوگیری از ایجاد ترس عمومی» درباره به اطلاع‌رسانی به آن‌ها هشدار داده بودند.‎

این پزشک که نامش در نزد «زمانه» محفوظ است، ادعاهای پیشین مسئولان وزارت بهداشت درباره عدم مشاهده موارد ابتلا به کرونا در ایران را واقعی خواند چرا که به گفته او «اصلاً آزمایشی صورت نمی‌گرفت».

جمهوری اسلامی با مرگ دو تن خبر شیوع کرونا در ایران را تأیید کرد. این آمار ایران را پس از چین و در کنار هنگ‌کنگ دارای بیشترین شمار قربانیان کرونا کرده است. مردم ایران برگزاری یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی را در پیش رو دارند.

در همین زمینه:

یک پزشک از قم: شرایط بد است