مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان «تحلیل بخش حقیقی اقتصاد ایران ۱۳. عملکرد ۶ ماهه اول و برآورد رشد اقتصادی غیرنفتی سال ۱۳۹۸» اعلام کرد، هرچند به‌دلیل نرخ رشد منفی قابل توجه بخش نفت، رشد اقتصادی کشور در سال ۱۳۹۸ همچنان منفی خواهد بود، اما رشد اقتصادی بدون نفت در سال ۱۳۹۸ حدود ۱.۸ درصد برآورد میشود.
در بخش چکیده گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است، «با بازگشت بخش مهمی از تحریم‌های اقتصادی، اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۷ عملکرد ضعیفی داشت. ازجمله میزان کاهش تولید صنعت به‌خصوص صنایع بزرگ نظیر خودروسازی و نیز صادرات نفت و میعانات گازی قابل توجه بود. از طرف دیگر، افزایش سطح قیمت‌ها (مصرف‌کننده و تولیدکننده) درحالی که سطح اسمی برخی مخارج نظیر مخارج جاری و عمرانی دولت و نیز سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، افزایش چشمگیری نداشت، رشد حقیقی برخی بخش‌ها نظیر ساختمان و خدمات عمومی را با کاهش قابل ملاحظه مواجه کرد. با توجه به اینکه در سال ۱۳۹۸ نیز بسیاری از عوامل مذکور ازجمله کاهش صادرات نفت، محدودیت‌های واردات و صادرات، کسری بودجه و ... پابرجاست، انتظار اولیه بر آن بود که رشد اقتصاد غیرنفتی در سال ۱۳۹۸ نیز منفی باشد.
با این حال، برخی تحولات مثبت، شرایط را در بعضی بخش‌ها بهبود بخشیده است. توضیح آنکه اولا بارندگی‌های بیش از انتظار در سال آبی قبل، موجب شد که برآورد‌های مثبت قبلی از رشد این بخش بهبود یابد. ثانیاً تحولات بازار مسکن، حجم سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان را در نیمه اول سال ۱۳۹۸ افزایش داده است. به‌نظر می‌رسد عمده این تحول ناشی از افزایش نسبی قیمت مسکن در مقایسه با تورم کلی اقتصاد بوده است. رشد تولید ساختمان‌های مسکونی در نیمه اول سال ۱۳۹۸ به انداز‌های بوده است که رشد منفی تولید ساختمان‌های دولتی (ناشی از کاهش حقیقی طرح‌های عمرانی) را نیز پوشش داده و رشد کل بخش ساختمان را به‌طور نسبتاً قابل توجهی افزایش داده است. به‌نظر می‌رسد رشد بخش ساختمان نیز تأثیر مثبتی بر برخی بخش‌های صنعتی نظیر «لاستیک و پلاستیک»، «کاشی و سرامیک»، «سیمان» و «سایر کانی‌های غیرفلزی» داشته و رشد مثبت این بخش‌ها را نیز به دنبال داشته است.
آخرین وضعیت بخش مسکن
بررسی‌ها نشان میدهد بخش مسکن گوی سبقت را در رشد از سایر بخش‌های اقتصادی ربروده است. این چنین است که ردصد رشد تعداد پروانه‌های ساختمانی صادره واحد‌های مسکونی در سه سال اخیر مثبت بوده است.
در عین حال رشد نقطه به نقطه قیمت مسکن در مقایسه با تورم نقطه به نقطه به تفکیک ماهیانه در سه سال اخیر را نشان میدهد. همانطور که ملاحظه میشود از اواخر سال ۱۳۹۶ رشد نقطه به نقطه قیمت مسکن از تورم نقطه به نقطه پیشی گرفته است که میتواند به معنای به صرفه‌تر شدن سرمایه گذاری در ساختمان‌های مسکونی تفسیر شود.
رشد اقتصادی غیرنفتی امسال مثبت و رشد اقتصادی نفتی امسال منفی است
با در نظر گرفتن ملاحظات فوق، هرچند به‌دلیل نرخ رشد منفی قابل توجه بخش نفت، رشد اقتصادی کشور در سال ۱۳۹۸ همچنان منفی خواهد بود، اما رشد اقتصادی بدون نفت در سال ۱۳۹۸ حدود ۱.۸ درصد برآورد میشود. توضیح آنکه رشد بخش کشاورزی ۵.۵ درصد، رشد بخش صنعت ۱.۵ درصد، رشد آب، برق و گاز ۱۰ درصد، رشد بخش ساختمان ۱۴.۵ درصد و رشد بخش خدمات منفی ۱.۵ درصد برآورد میشود. در این گزارش تاکید شده است رشد منفی بخش خدمات عمدتاً به‌دلیل رشد منفی بخش امور عمومی درنتیجه کاهش حقیقی مخارج جاری دولت و نیز افت ارزش‌افزوده بخش واسطه‌گری‌های مالی و به‌خصوص بخش بانکی به قیمت‌های ثابت در این سال است».
∎
در بخش چکیده گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است، «با بازگشت بخش مهمی از تحریم‌های اقتصادی، اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۷ عملکرد ضعیفی داشت. ازجمله میزان کاهش تولید صنعت به‌خصوص صنایع بزرگ نظیر خودروسازی و نیز صادرات نفت و میعانات گازی قابل توجه بود. از طرف دیگر، افزایش سطح قیمت‌ها (مصرف‌کننده و تولیدکننده) درحالی که سطح اسمی برخی مخارج نظیر مخارج جاری و عمرانی دولت و نیز سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، افزایش چشمگیری نداشت، رشد حقیقی برخی بخش‌ها نظیر ساختمان و خدمات عمومی را با کاهش قابل ملاحظه مواجه کرد. با توجه به اینکه در سال ۱۳۹۸ نیز بسیاری از عوامل مذکور ازجمله کاهش صادرات نفت، محدودیت‌های واردات و صادرات، کسری بودجه و ... پابرجاست، انتظار اولیه بر آن بود که رشد اقتصاد غیرنفتی در سال ۱۳۹۸ نیز منفی باشد.
با این حال، برخی تحولات مثبت، شرایط را در بعضی بخش‌ها بهبود بخشیده است. توضیح آنکه اولا بارندگی‌های بیش از انتظار در سال آبی قبل، موجب شد که برآورد‌های مثبت قبلی از رشد این بخش بهبود یابد. ثانیاً تحولات بازار مسکن، حجم سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان را در نیمه اول سال ۱۳۹۸ افزایش داده است. به‌نظر می‌رسد عمده این تحول ناشی از افزایش نسبی قیمت مسکن در مقایسه با تورم کلی اقتصاد بوده است. رشد تولید ساختمان‌های مسکونی در نیمه اول سال ۱۳۹۸ به انداز‌های بوده است که رشد منفی تولید ساختمان‌های دولتی (ناشی از کاهش حقیقی طرح‌های عمرانی) را نیز پوشش داده و رشد کل بخش ساختمان را به‌طور نسبتاً قابل توجهی افزایش داده است. به‌نظر می‌رسد رشد بخش ساختمان نیز تأثیر مثبتی بر برخی بخش‌های صنعتی نظیر «لاستیک و پلاستیک»، «کاشی و سرامیک»، «سیمان» و «سایر کانی‌های غیرفلزی» داشته و رشد مثبت این بخش‌ها را نیز به دنبال داشته است.
آخرین وضعیت بخش مسکن
بررسی‌ها نشان میدهد بخش مسکن گوی سبقت را در رشد از سایر بخش‌های اقتصادی ربروده است. این چنین است که ردصد رشد تعداد پروانه‌های ساختمانی صادره واحد‌های مسکونی در سه سال اخیر مثبت بوده است.
در عین حال رشد نقطه به نقطه قیمت مسکن در مقایسه با تورم نقطه به نقطه به تفکیک ماهیانه در سه سال اخیر را نشان میدهد. همانطور که ملاحظه میشود از اواخر سال ۱۳۹۶ رشد نقطه به نقطه قیمت مسکن از تورم نقطه به نقطه پیشی گرفته است که میتواند به معنای به صرفه‌تر شدن سرمایه گذاری در ساختمان‌های مسکونی تفسیر شود.
رشد اقتصادی غیرنفتی امسال مثبت و رشد اقتصادی نفتی امسال منفی است
با در نظر گرفتن ملاحظات فوق، هرچند به‌دلیل نرخ رشد منفی قابل توجه بخش نفت، رشد اقتصادی کشور در سال ۱۳۹۸ همچنان منفی خواهد بود، اما رشد اقتصادی بدون نفت در سال ۱۳۹۸ حدود ۱.۸ درصد برآورد میشود. توضیح آنکه رشد بخش کشاورزی ۵.۵ درصد، رشد بخش صنعت ۱.۵ درصد، رشد آب، برق و گاز ۱۰ درصد، رشد بخش ساختمان ۱۴.۵ درصد و رشد بخش خدمات منفی ۱.۵ درصد برآورد میشود. در این گزارش تاکید شده است رشد منفی بخش خدمات عمدتاً به‌دلیل رشد منفی بخش امور عمومی درنتیجه کاهش حقیقی مخارج جاری دولت و نیز افت ارزش‌افزوده بخش واسطه‌گری‌های مالی و به‌خصوص بخش بانکی به قیمت‌های ثابت در این سال است».
نظر شما