استفاده از محلول آب نمک برای شستشوی بینی یکی از روشهای بسیار قدیمی است که علاوه بر تمیز کردن مجرای بینی و سینوسها از ذرات آلوده و بیماری زا، پوشش مخاطی بینی را هم تقویت میکند.
مزایای شست و شوی بینی
شستشوی بینی با آب نمک و یا سرم شستشوی ۰.۹ درصد (به شکل آماده در داروخانهها میفروشند) به شما کمک کند تا از دست عوامل آلوده و بیماری زا که به داخل بینی راه یافته اند خلاص شوید.
مسیر بینی موهای ریزی دارد که برای گرفتن گرد و خاک، باکتری ها، ویروس ها، و دیگر مواد مزاحم به جلو و عقب حرکت میکنند. مخاط (موکوس یا ترشحات) بینی مانند نوعی کاغذ فیلتر عمل میکند و ذرات تنفسی را میگیرد. این ذرات به پشت گلو میروند، بلعیده شده و توسط اسید معده نابود میشوند. غلظت موکوس بینی همراه با مشکلات سینوسی (سینوزیت) تغییر میکند و غلیظتر میشود. شستشوی بینی باعث میشود تا ترشحات نرم و رقیق شود و به موهای ریز بینی برای از بین بردن بهتر باکتریها و دیگر مواد محرک از سینوسها و مجرای بینی کمک میکند. شستشوی بینی با آب نمک برای تمیز کردن سینوسهای پر شده و رفع علایم سینوزیت مفید است
لذا شستشوی بینی یک راه موثر برای از بین بردن علائم سینوزیت است که میتواند به تنهایی و یا همراه با سایر درمانهای سینوزیت مانند مصرف آنتی بیوتیکها و اسپریهای بینی مورد استفاده قرار بگیرد. البته باید گفت: بخور دادن منظم روی یک ظرف آبجوش نیز یکی از موثرترین درمانهای سینوزیت میباشد.
آب نمک موثرتر از اسپری بینی
محققان دانشگاه اورگان طی یک مطالعه دریافتند که برای رفع سینوزیت، شستشوی بینی با آب نمک میتواند بسیار موثرتر از اسپریهای بینی باشد. در یک مطالعه حدود ۲۰۰ نفر از افرادی که دچار سینوزیت مزمن بودند انتخاب شدند. در گروه اول ۱۰۰ نفر به مدت هشت هفته از روش شستشوی بینی با آب نمک و در گروه دوم هم ۱۰۰ نفر از روش اسپری بینی استفاده نمودند.
پس از طی این دوره، در گروه اول پس از دو هفته بهبود آشکار علائم گرفتگی بینی و سینوزیت دیده شد و پس از اتمام دوره تقریباً ۶۰ درصد آنها فاقد علائم بیماری بودند، در حالی که در گروه دوم فقط در ۴۰ درصد بهبودی علائم مشخص گردید؛ لذا با استفاده از روش ساده و ارزان شستشوی بینی با آب نمک میتوان اثربخشی بالایی به همراه درمانهای لازم در درمان سینوزیت مزمن مشاهده کرد. محققان توصیه میکنند که بیماران مبتلا به سینوزیت مزمن از روش مذکور برای کاهش یا از بین بردن علائم خویش استفاده کنند. شستشوی بینی با محلول نمکی مفید است، ولی نباید برای مدت زمان طولانی پشت سر هم این کار را انجام داد.
شست و شوی روزانه بینی از بیماریهای زیر جلوگیری میکند:
سرماخوردگی، سرفه، التهاب چشم و بینی و گلو، التهاب سینوسهای پیشانی، سردرد، خستگی، بیخوابی.
معایب شست و شوی بینی
شستشوی بینی برای تمیز کردن سینوسهای پر شده و رفع علایم سینوزیت مفید است، اما یک مطالعه در کالج آلرژی آمریکا، آسم و ایمونولوژی در سال ۲۰۰۹ نشان داد که استفاده طولانی مدت از آب نمک برای شستن بینی ممکن است نتیجه معکوس دهد. این مطالعه نشان داد بیمارانی که از آب نمک برای شستشوی بینی برای یک سال استفاده میکردند و سپس استفاده از آن را به مدت یک سال متوقف کردند، بروز سینوزیت در طی سالی که آب نمک استفاده نشده بود، ۶۲ درصد کاهش یافت؛ لذا میتوان نتیجه گرفت که ترشحات بینی کارکرد مفید هم دارند و آن هم کمک به حفاظت از بدن در برابر عفونت هاست. ترشحات بینی حاوی عناصر ایمنی (ضدمیکروبی) بسیار مهم هستند که در خط اول دفاع در برابر عفونتهای تنفسی قرار دارند.
همانطور که آب نمک به حذف موکوس مضر بینی کمک میکند، ممکن است این عوامل ضدمیکروبی را نیز رقیق کند و یا بشوید؛ لذا از آب نمک برای شستن بینی باید در حد اعتدال استفاده کرد. بهتر است به جای درست کردن آب نمک در خانه، از محلول سرم شستشوی آماده که در داروخانهها میفروشند، برای شستن بینی خود استفاده کنید. افرادی که به طور مداوم بینی خود را با آب نمک یا سرم نمکی میشویند، تصور میکنند که این کار مفید است، در حالیکه این کار مشکل را بدتر میکند؛ لذا توصیه میشود از سرم نمکی برای شست و شوی بینی بیش از ۱ تا ۳ هفته پشت سر هم استفاده نشود.
اگر نشانههای بیماری شما در این زمان بهبود پیدا نکرد، به پزشک مراجعه کنید. او میتواند مشکل زمینهای شما را تشخیص داده و درمان مناسب را به شما ارائه دهد.
نحوه شستن بینی با ظرف نتی
برای شستشوی بینی میتوان از ظرف مخصوص کوچکی به نام ظروف نتی (neti pot) استفاده کرد (هر دو تصویر بالا). این ظرف دارای جنسهای مختلف سرامیکی، پلاستیکی و ... است و در داروخانهها به فروش میرسد. برای شستن بینی با ظرف نتی، ابتدا سرتان را به یک طرف بچرخانید و به آرامی لوله قوری نتی را به بخش بالایی بینی ببرید، طوری که به راحتی در حفره بینی قرار بگیرد. لوله را به بخش میانی (تیغه) بینی فشار ندهید. محلول آب نمک به داخل بخش بالایی بینی شما ریخته میشود. مطمئن شوید که از راه دهان میتوانید به راحتی نفش بکشید.
از آب شیر برای شستشوی بینی استفاده نکنید. باید از آب مقطر و یا آب جوشیده ولرم برای درست کردن آب نمک استفاده کنید. این محلول بلافاصله از سوراخ دیگر بینی بیرون میریزد (همانند شکل).
وقتی که ظرف خالی شد، برای خارج کردن آب نمک اضافی و خلطها از بینی، به آرامی روی یک دستمال تمیز فین کنید. سپس عمل شستشو را برای سوراخ دیگر بینی تکرار کنید. اگر دچار علائم بیماری سینوزیت هستید، شستشوی بینی را به صورت یک بار در روز شروع کنید. اگر احساس بهتری پیدا کردید، ممکن است بخواهید این کار را دو بار در روز انجام دهید. ولی یادتان باشد نباید برای مدت زمان طولانی این کار را انجام دهید، چون ضرر دارد.
توصیههای لازم
- به طور کلی شستشوی بینی با محلول نمکی مفید است و خطری ندارد، ولی نباید برای مدت زمان طولانی پشت سر هم این کار را انجام داد.
- بهتر است به جای درست کردن آب نمک در خانه، از محلول سرم شستشوی آماده که در داروخانهها میفروشند، برای شستن بینی خود استفاده کنید، زیرا هم آب آن استریل است و هم مقدار نمکش در حد مجاز و استاندارد.
- بهتر است از ظروف مخصوص شستشوی بینی مانند ظروف نتی برای این کار استفاده کرد تا سینوسها کاملا تمیز شوند. فقط طبق دستورالعمل بالا باید از آنها استفاده کرد.
کسی که مستعد خون دماغ است، باید از شستشوی بینی خودداری کند
- افرادی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، باید قبل از شستشوی بینی با پزشک مشورت کنند، زیرا آنها در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت قرار دارند.
- از آب شیر برای شستشوی بینی استفاده نکنید. باید از آب مقطر و یا آب جوشیده ولرم برای درست کردن آب نمک استفاده کنید.
- کسی که مستعد خون دماغ شدن است و مکانیسم بلع خوبی ندارد، باید از شست و شوی بینی خودداری کند.
- پس از هر بار استفاده از ظرف شستشو مانند قوری نتی یا سرنگ، آن را بشویید و در معرض هوا قرار دهید تا خشک شود.
- وسیلهی شستشوی بینی خود را تمیز نگه دارید تا پناهگاه باکتریهای بیماری زا نشود. البته همانطور که شما مسواک خود را هر چند ماه یک بار عوض میکنید، ظرف نتی یا سرنگ خود را دور انداخته و یکی جدید بخرید.
∎
مزایای شست و شوی بینی
شستشوی بینی با آب نمک و یا سرم شستشوی ۰.۹ درصد (به شکل آماده در داروخانهها میفروشند) به شما کمک کند تا از دست عوامل آلوده و بیماری زا که به داخل بینی راه یافته اند خلاص شوید.
مسیر بینی موهای ریزی دارد که برای گرفتن گرد و خاک، باکتری ها، ویروس ها، و دیگر مواد مزاحم به جلو و عقب حرکت میکنند. مخاط (موکوس یا ترشحات) بینی مانند نوعی کاغذ فیلتر عمل میکند و ذرات تنفسی را میگیرد. این ذرات به پشت گلو میروند، بلعیده شده و توسط اسید معده نابود میشوند. غلظت موکوس بینی همراه با مشکلات سینوسی (سینوزیت) تغییر میکند و غلیظتر میشود. شستشوی بینی باعث میشود تا ترشحات نرم و رقیق شود و به موهای ریز بینی برای از بین بردن بهتر باکتریها و دیگر مواد محرک از سینوسها و مجرای بینی کمک میکند. شستشوی بینی با آب نمک برای تمیز کردن سینوسهای پر شده و رفع علایم سینوزیت مفید است
لذا شستشوی بینی یک راه موثر برای از بین بردن علائم سینوزیت است که میتواند به تنهایی و یا همراه با سایر درمانهای سینوزیت مانند مصرف آنتی بیوتیکها و اسپریهای بینی مورد استفاده قرار بگیرد. البته باید گفت: بخور دادن منظم روی یک ظرف آبجوش نیز یکی از موثرترین درمانهای سینوزیت میباشد.
آب نمک موثرتر از اسپری بینی
محققان دانشگاه اورگان طی یک مطالعه دریافتند که برای رفع سینوزیت، شستشوی بینی با آب نمک میتواند بسیار موثرتر از اسپریهای بینی باشد. در یک مطالعه حدود ۲۰۰ نفر از افرادی که دچار سینوزیت مزمن بودند انتخاب شدند. در گروه اول ۱۰۰ نفر به مدت هشت هفته از روش شستشوی بینی با آب نمک و در گروه دوم هم ۱۰۰ نفر از روش اسپری بینی استفاده نمودند.
پس از طی این دوره، در گروه اول پس از دو هفته بهبود آشکار علائم گرفتگی بینی و سینوزیت دیده شد و پس از اتمام دوره تقریباً ۶۰ درصد آنها فاقد علائم بیماری بودند، در حالی که در گروه دوم فقط در ۴۰ درصد بهبودی علائم مشخص گردید؛ لذا با استفاده از روش ساده و ارزان شستشوی بینی با آب نمک میتوان اثربخشی بالایی به همراه درمانهای لازم در درمان سینوزیت مزمن مشاهده کرد. محققان توصیه میکنند که بیماران مبتلا به سینوزیت مزمن از روش مذکور برای کاهش یا از بین بردن علائم خویش استفاده کنند. شستشوی بینی با محلول نمکی مفید است، ولی نباید برای مدت زمان طولانی پشت سر هم این کار را انجام داد.
شست و شوی روزانه بینی از بیماریهای زیر جلوگیری میکند:
سرماخوردگی، سرفه، التهاب چشم و بینی و گلو، التهاب سینوسهای پیشانی، سردرد، خستگی، بیخوابی.
معایب شست و شوی بینی
شستشوی بینی برای تمیز کردن سینوسهای پر شده و رفع علایم سینوزیت مفید است، اما یک مطالعه در کالج آلرژی آمریکا، آسم و ایمونولوژی در سال ۲۰۰۹ نشان داد که استفاده طولانی مدت از آب نمک برای شستن بینی ممکن است نتیجه معکوس دهد. این مطالعه نشان داد بیمارانی که از آب نمک برای شستشوی بینی برای یک سال استفاده میکردند و سپس استفاده از آن را به مدت یک سال متوقف کردند، بروز سینوزیت در طی سالی که آب نمک استفاده نشده بود، ۶۲ درصد کاهش یافت؛ لذا میتوان نتیجه گرفت که ترشحات بینی کارکرد مفید هم دارند و آن هم کمک به حفاظت از بدن در برابر عفونت هاست. ترشحات بینی حاوی عناصر ایمنی (ضدمیکروبی) بسیار مهم هستند که در خط اول دفاع در برابر عفونتهای تنفسی قرار دارند.
همانطور که آب نمک به حذف موکوس مضر بینی کمک میکند، ممکن است این عوامل ضدمیکروبی را نیز رقیق کند و یا بشوید؛ لذا از آب نمک برای شستن بینی باید در حد اعتدال استفاده کرد. بهتر است به جای درست کردن آب نمک در خانه، از محلول سرم شستشوی آماده که در داروخانهها میفروشند، برای شستن بینی خود استفاده کنید. افرادی که به طور مداوم بینی خود را با آب نمک یا سرم نمکی میشویند، تصور میکنند که این کار مفید است، در حالیکه این کار مشکل را بدتر میکند؛ لذا توصیه میشود از سرم نمکی برای شست و شوی بینی بیش از ۱ تا ۳ هفته پشت سر هم استفاده نشود.
اگر نشانههای بیماری شما در این زمان بهبود پیدا نکرد، به پزشک مراجعه کنید. او میتواند مشکل زمینهای شما را تشخیص داده و درمان مناسب را به شما ارائه دهد.
نحوه شستن بینی با ظرف نتی
برای شستشوی بینی میتوان از ظرف مخصوص کوچکی به نام ظروف نتی (neti pot) استفاده کرد (هر دو تصویر بالا). این ظرف دارای جنسهای مختلف سرامیکی، پلاستیکی و ... است و در داروخانهها به فروش میرسد. برای شستن بینی با ظرف نتی، ابتدا سرتان را به یک طرف بچرخانید و به آرامی لوله قوری نتی را به بخش بالایی بینی ببرید، طوری که به راحتی در حفره بینی قرار بگیرد. لوله را به بخش میانی (تیغه) بینی فشار ندهید. محلول آب نمک به داخل بخش بالایی بینی شما ریخته میشود. مطمئن شوید که از راه دهان میتوانید به راحتی نفش بکشید.
از آب شیر برای شستشوی بینی استفاده نکنید. باید از آب مقطر و یا آب جوشیده ولرم برای درست کردن آب نمک استفاده کنید. این محلول بلافاصله از سوراخ دیگر بینی بیرون میریزد (همانند شکل).
وقتی که ظرف خالی شد، برای خارج کردن آب نمک اضافی و خلطها از بینی، به آرامی روی یک دستمال تمیز فین کنید. سپس عمل شستشو را برای سوراخ دیگر بینی تکرار کنید. اگر دچار علائم بیماری سینوزیت هستید، شستشوی بینی را به صورت یک بار در روز شروع کنید. اگر احساس بهتری پیدا کردید، ممکن است بخواهید این کار را دو بار در روز انجام دهید. ولی یادتان باشد نباید برای مدت زمان طولانی این کار را انجام دهید، چون ضرر دارد.
توصیههای لازم
- به طور کلی شستشوی بینی با محلول نمکی مفید است و خطری ندارد، ولی نباید برای مدت زمان طولانی پشت سر هم این کار را انجام داد.
- بهتر است به جای درست کردن آب نمک در خانه، از محلول سرم شستشوی آماده که در داروخانهها میفروشند، برای شستن بینی خود استفاده کنید، زیرا هم آب آن استریل است و هم مقدار نمکش در حد مجاز و استاندارد.
- بهتر است از ظروف مخصوص شستشوی بینی مانند ظروف نتی برای این کار استفاده کرد تا سینوسها کاملا تمیز شوند. فقط طبق دستورالعمل بالا باید از آنها استفاده کرد.
کسی که مستعد خون دماغ است، باید از شستشوی بینی خودداری کند
- افرادی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، باید قبل از شستشوی بینی با پزشک مشورت کنند، زیرا آنها در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت قرار دارند.
- از آب شیر برای شستشوی بینی استفاده نکنید. باید از آب مقطر و یا آب جوشیده ولرم برای درست کردن آب نمک استفاده کنید.
- کسی که مستعد خون دماغ شدن است و مکانیسم بلع خوبی ندارد، باید از شست و شوی بینی خودداری کند.
- پس از هر بار استفاده از ظرف شستشو مانند قوری نتی یا سرنگ، آن را بشویید و در معرض هوا قرار دهید تا خشک شود.
- وسیلهی شستشوی بینی خود را تمیز نگه دارید تا پناهگاه باکتریهای بیماری زا نشود. البته همانطور که شما مسواک خود را هر چند ماه یک بار عوض میکنید، ظرف نتی یا سرنگ خود را دور انداخته و یکی جدید بخرید.
نظر شما