به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ خانم دکتر مریم حضرتی در نشست خبری که به مناسبت دهه فجر برگزار شد، ضمن ارائه گزارشی از اقدامات معاونت پرستاری، گفت: سال ۲۰۲۰ توسط سازمان جهانی بهداشت، سال پرستاری و مامایی نامگذاری شده است، این نامگذاری با هدف پوشش همگانی سلامت، تقویت سلامت جامعه، کاهش نابرابری و تبعیض در خدمات سلامت و در نهایت تامین آسایش مردم صورت گرفته و یکی از دلایل عمده آن ایجاد تغییراتی در جهان است. چراکه با جهانی شدن مساله سالمندی روبرو هستیم و تمام کشور‌ها به سمت پیش می‌رود.

*هرماه یک میلیون نفر به سن بالای ۶۰ سال می‌رسند
وی با اشاره به معضل سالمند شدن جمعیت، با بیان اینکه در دنیا، هرماه یک میلیون نفر به سن بالای ۶۰ سال می‌رسند، گفت: در سال ۲۰۰۰ حدود ۶۰۰ میلیون نفر فرد ۶۰ ساله در دنیا وجود داشت و این تعداد تا سال ۲۰۲۵، به حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر خواهد رسید و این روند تا سال ۲۰۵۰ به سمتی می‌رود که برای نخستین بار در این سال در جهان، جمعیت سالمندان از کودکان بیشتر خواهد شد.
وی در خصوص رشد سالمندی در ایران، افزود: از سال ۴۵ تا سال۹۰ جمعیت سالمندی در ایران ۴ برابر شد؛ به شکلی که اکنون جمعیت سالمندی ایران ۹ و ۲ دهم درصد است و تا ۳۰ سال آینده، جمعیت سالمندی به ۲۵ درصد خواهد رسید؛ یعنی از هر ۴ نفر یک نفر بالای ۶۰ سال خواهد بود.
خانم دکتر حضرتی افزود: سالمند بیمار نیست که در بیمارستان بستری شود، اما نیاز به مراقبت فراوان دارد. رشد سالمندی و بروز بیماری‌های غیر واگیر مانند سرطان‌ها و سکته‌های قلبی و مغزی، باعث شده بیشترین درصد اشغال تخت‌ها مربوط به بیماری‌های مزمن است که اهمیت تقویت پرستاری در منزل و مراکز مراقبت طولانی در منزل را نشان می‌دهد.

*حوزه پرستاری رتبه دوم تولید علم در جهان را دارد
وی با بیان اینکه طی ۱۰ سال آینده پرستاری جزو پنج شغل برتر دنیا خواهد بود، افزود: به همین دلیل اقبال از رشته پرستاری اقزایش یافته است. در ۴۰ سال گذشته، ۷۵ درصد نیرو‌های ما بهیار بودند، اما اکنون بیش از ۷۵ درصد نیرو‌های پرستاری ما کارشناس پرستاری هستند. اکنون ۱۹۴ دانشکده پرستاری، ۲ هزار عضو هیأت علمی، ۴۴ هزار دانشجوی پرستاری، ۱۱هزار دانش آموخته رشته پرستاری در سال داریم و رتبه دوم منطقه در تولید علم را داریم؛ تا جایی که ۲۵ درصد تولید علم کشور توسط پرستاران صورت می‌گیرد.
وی افزود: اکنون ۱۶ مرکز تحقیقات در حوزه پرستاری فعالیت دارد که توسط شبکه ملی تحقیقات پرستاری به هم متصل شده اند. همچنین، حدود ۱۵۰ هزار پرستار و بیش از ۱۵ هزار مدیر پرستاری در سطوح مختلف داریم. پرستاران ایران در طول ۸ سال جنگ دفاع مقدس، نقش بی بدیلی ایفا کردند و همواره در مصائب و مشکلات مختلف مانند زلزله و سیل، از وظایف خود کوتاهی نکرده و معوقات و مطالباتشان باعث نشد لحظه‌ای در کارشان وقفه ایجاد شود.
وی با بیان اینکه رسانه‌ها در انعکاس اخبار حوزه پرستاری نیمه پر لیوان را هم ببینند و تنها به نیمه خالی بسنده نکنند، گفت: بازتاب اخبار منفی منجر به دلسردی پرستاران می‌شود، از این رو ابعاد مثبت را هم بازگو کنید.
معاون پرستاری وزرات بهداشت درمان و آموزش پزشکی درخصوص چالش‌های حوزه پرستاری بیان کرد: با دید مثبت و خردورزی مسوولان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، امیدواریم به کمک مسوولان ستادی و مقام عالی وزارت بهداشت، چالش‌های پرستاران را حل کنیم. یکی از مسائل مهم پرستاران، کمبود نیروی پرستاری است. در حوزه پرستاری کمبود نیرو شدید است. امسال ۴ هزار و ۵۰۰ نفر جذب شدند و ۴ هزار و ۵۰۰ نفر نیروی دیگر نیز با قول مساعد وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی نیز در اسفند جذب خواهد شد. اگر سالانه ۱۰ هزار نیروی پرستاری جذب کنیم، تا سال ۱۴۰۴، می‌توانیم به کف استاندارد نیروی پرستاری برسیم. با توجه به افتتاح مراکز درمانی جدید، و بازنشستگی پرستاران، نیرو‌ها باید جایگزین شوند.
وی گفت: مرکز ICN بیان می‌کند که به ازای کاهش هر ۱۰ درصد نیروی پرستار استاندارد، میزان مرگ و میر، ۱۲ درصد افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل بر موضوع افزایش نیروی پرستاری حساسیت زیادی وجود دراد. اما این کمبود نیروی پرستاری در کشور‌های دیگر نیز اتفاق افتاده است.
خانم دکتر حضرتی گفت: در یک سال گذشته مدت زمان تأخیر در پرداخت اضافه کاری پرستاران از ۱۴ ماه به ۷ ماه و مدت زمان تأخیر در پرداخت کارانه پرستاران از ۱۸ ماه به ۱۲ ماه کاهش یافته است.
وی افزود: هنوز در برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی کارانه و اضافه کار پرستاران به صورت درهم و غیر مجزا پرداخت می‌شود. جدا شدن منبع و پرداخت اضافه کاری و کارانه یکی از خواسته‌های پرستاران است و گرچه در بیشتر استان‌ها این مشکل حل شده، اما این تخلف یا سوء مدیریت هنوز در برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی مشاهده می‌شود که اگر ادامه یابد با اخطار و اعلام نام دانشگاه همراه می‌شود.
وی ادامه داد: در یک سال گذشته مدت زمان تاخیر در پرداخت اضافه کاری پرستاران از ۱۴ ماه به هفت ماه و مدت زمان تاخیر در پرداخت کارانه پرستاران از ۱۸ ماه به ۱۲ ماه کاهش یافته و حداکثر زمان تاخیر قابل قبول سه ماه است.
خانم دکتر حضرتی گفت: با دستور وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی در تلاشیم که تا آخر اسفند مدت زمان تاخیر در پرداخت کارانه و اضافه کاری پرستاران را به حداکثر سه ماه کاهش دهیم یا به روز کنیم و تا آخر اسفند همه دانشگاه علوم پزشکی موظف به جداسازی منبع پرداخت کارانه و اضافه کاری پرستاران هستند.
وی بیان کرد: با توجه به قول وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی برای حذف طرح قاصدک در پرداخت کارانه و اضافه کاری پرستاران کارگروه اصلاح نظام پرداخت با همکاری معاونت پرستاری، معاونت درمان و معاونت توسعه وزارت بهداشت تشکیل شده و امیدواریم بتوانیم تا پایان امسال نظام پرداخت جدید را جایگزین طرح و نرم افزار قاصدک کنیم.
وی گفت: اکنون میانگین تأخیر در پرداخت کارانه پرستاران در کشور ۱۲ ماه است، اما برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی به روز هستند و برخی ۱۸ ماه عقب هستند.
خانم دکتر حضرتی درباره اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری گفت: قبول داریم که در اجرای این قاتون عقب هستیم، اما اگر نظام پرداخت اصلاح و پرداخت به پرستاران در قالب بسته‌های ارائه خدمت تبدیل شود، همان قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری اجرا شده است.
وی در ادامه سخنان خود در این نشست خبری، درخصوص بیماری کروناویروس در چین و تعدادی از کشور‌های دیگر، با تأکید بر این نکته که تاکنون حتی یک مورد ابتلا به این بیماری در ایران گزارش نشده است، گفت: البته این موضوع حاکی از این نیست که از ابتلا به ویروس مصون هستیم، بلکه باید آماده باش باشیم. در این راستا پس از جلسه با معاونت درمان، دستورالعملی به کلیه دانشگاه‌های علوم پزشکی ارسال شد تا پرستاران و به ویژه پرستاران کنترل عفونت‌ها در جریان آن باشند.
وی در خصوص مصرف ماسک برای جلوگیری از انتقال بیماری کروناویروس، گفت: نباید وحشت زایی کنیم و تنها کسانی باید از ماسک n۹۵ استفاده کنند که در معرض قطرات تنفسی بیماری باشند که خوشبختانه تاکنون نیز موردی از ابتلا به کروناویروس نداشتیم.
وی با اشاره به اهمیت جذب و نگاهداشت پرستاران در مناطق محروم گفت: یکی از این راه‌ها پانسیون‌های پرستاری است که، چون در مناطق محروم وجود ندارد، اکنون بیمارستان‌هایی وجود دارد که پزشک، تجهیزات و سایر وسایل لازم را دارد، اما پرستاری در آن وجود ندارد.
وی دیگر اقدام معاونت پرستاری را تهیه و تدوین استاندارد خدماتی و راهنمایی بالینی معرفی کرد و گفت: تاکنون فقط خدمات پرستاران در بیمارستان‌ها تعریف شده بود، اما از این به بعد پرستار تنها نباید در بیمارستان‌ها خدمت کند، بلکه باید به دنبال جامعه محور کردن خدمات پرستاری نیز باشیم. خوشبختانه از ۴۰ سال گذشته اقداماتی برای تربیت پرستاران جامعه محور انجام دادیم و در این خصوص به مشکلی برنخواهیم خورد. در همین زمینه می‌توانیم از این نیرو‌ها در طرح هر خانه یک پایگاه سلامت استفاده کنیم.

*مراقبت در منزل برای شش بیماری مزمن
معاون پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، همچنین به اهمیت استفاده از پرستاران در مراکز مراقبت در منزل برای شش بیماری مزمن اشاره کرد و افزود: از آنجایی که بیشترین ضریب اشغال تخت‌های بیمارستانی توسط بیماران مزمن اتفاق می‌افتد، استاندارد‌های پرستاری در منزل را تدوین کرده و آن را به شورای عالی بیمه ارسال کرده ایم تا این موضوع از آن مبادی پیگیری شود.
معاون پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در ادامه سخنان خود به تصویب آیین نامه مراقبت‌های طولانی مدت اشاره کرد و گفت: برخی از بیماران هستند که نمی‌توانیم در منزل از آن‌ها مراقبت کنیم و در بیمارستان‌ها در همین راستا مراکزی تحت عنوان مرکز مراقبت طولانی مدت ایجاد می‌شود که آیین‌نامه آن در معاونت ما نوشته شده و به زودی ابلاغ خواهد شد.

*برگزاری آزمون صلاحیت حرفه‌ای پرستاران
وی به برگزاری آزمون صلاحیت حرفه‌ای پرستاران در سال ۹۸ اشاره کرد و گفت: امسال برای نخستین بار در تاریخ پرستاری ایران این آزمون برگزار خواهد شد. تاکنون بیش از ۳۰ هزار نفر از پرستاران دارای پروانه صلاحیت حرفه‌ای هستند. طبق آیین‌نامه صلاحیت حرفه‌ای این آزمون برای دانش آموختگان پس از سال ۹۶ در تاریخ ۲۳ اسفند امسال اجرا می‌شود که در پی آن بیش از ۱۰ هزار نفر با همکاری سازمان سنجش آزمون خواهند داد.
خانم دکتر حضرتی در خصوص توانمندسازی پرستاران در زمینه مدیریت بحران و بلایا گفت: حدود ۱۰۰ پرستار از سطح کشور انتخاب شده و طی سه دوره آموزش پودمانی، آموزش دیدند تا هنگام بروز بحران بتواند فعالیت کنند.
وی افزود: از دیگر اقدامات ما اجرای دوره‌های آموزشی برای بخش‌های ویژه، سوختگی و ... در مناطق محروم بود که با همکاری سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی صورت گرفت. در این راستا ۱۸ دوره تخصصی و مهارتی برای آموزش مداوم پرستاران انجام شد که به زودی ابلاغ خواهد شد.

*فعالیت ۸۵۰ مرکز مراقبت در منزل در کشور
معاون پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی افزود: اکنون ۸۵۰ مرکز فعال مراقبت در منزل داریم و ۵۵۰ مرکز دیگر هم موافقت کرده‌اند تا به این مراکز اضافه شوند.
وی ضمن تبریک مجدد ایام دهه فجر، گفت: در این ایام ۵۰ مرکز مشاوره پرستاری، ۲۰ مرکز پرستاری آموزش به بیماران، ۲ مرکز مراقبت تسکینی برای بیماران مبتلا به سرطان و یک مرکز جامع مراقبت از بیماران ام اس اختصاص خواهد شد.

* طرح پرستار پیگیر در بیمارستان‌ها
وی همچنین، به طرح پرستار پیگیر در بیمارستان‌ها اشاره کرد و گفت: تاکنون نیز برخی از پرستاران بیماران مزمن را آموزش داده و جویای احوال آن‌ها بودند، اما در این طرح که به صورت پایلوت در دو دانشگاه اجرا می‌شود، قصد داریم تا یک واحد پرستاری در بیمارستان‌ها پیگیر بیماران مزمن ترخیص شده باشند.

*نقشه راه پرستاری کشور در افق ۱۴۰۴
معاون پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در ادامه به نقشه راه پرستاری کشور در افق ۱۴۰۴ اشاره کرد و افزود: این نقشه راه ظرف مدت دو سال تدوین شد و هفته گذشته توسط وزیر بهداشت از آن رونمایی شد تا به عنوان یک سند بالادستی جزو دستور کار قرار گیرد. همچنین توانستیم در عرض دو سال اولین کتاب پرستاری ایران در یک نگاه را که اشاره‌ای به تاریخ مدون پرستاری در ایران دارد، تدوین کنیم.
خنم دکتر حضرتی بر لزوم استانداردسازی ثبت گزارش‌های پرستاری تأکید کرد و گفت: در راستای الکترونیک شدن خدمات در نظام سلامت باید موضوع گزارش نویسی پرستاران نیز به شکل الکترونیک پیگیری شود تا پرستار مجبور نشود برای ارائه گزارش از بالین بیمار فاصله بگیرد.
وی در ادامه در رابطه با حذف سامانه قاصدک گفت: امیدواریم تا پایان اسفند این سامانه حذف شود، اما دقت کنید پس از حذف آن نیاز به مدل محاسباتی جایگزین داریم که باید برای آن نیز فکری شود.
معاون پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در خصوص موضوع سختی کار پرستاران گفت: پرستاری شغلی سخت و زیان آور است، اما تا زمانی که کمبود نیرو وجود دارد نمی‌توانیم به شکلی کامل قانون سختی کار پرستاران را اجرا کنیم؛ البته امیدواریم اگر ضریب جذب نیرو به همین شکل طی شود این مشکل نیز به زودی برطرف شود.