به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، نشست فوق‌العاده اتحادیه عرب شنبه یکم فوریه به میزبانی عراق در سطح وزرای امور خارجه به منظور بررسی طرح موسوم به «معامله قرن» برگزار شد. در این نشست محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان گفت یگر حرف آمریکایی‌ها را باور نمی‌کنیم، چراکه آنها می‌خواهند روستای کوچک ابودیس پایتخت کشور فلسطین باشد!
نبیه بری رئیس پارلمان لبنان هم در ادامه نشست فوق‌العاده اتحادیه عرب تاکید کرد که معامله قرن دعوت آشکار به از بین بردن مسئله فلسطین است و مقاومت تنها گزینه برای آزاد کردن این کشور و حفظ باقیمانده کرامت عربی است.
نشست کشورهای اتحادیه عرب در سطح وزرای خارجه در راستای رونمایی از معامله قرن برگزار شد؛ دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در روز ۲۹ ژانویه مصادف با ۸ بهمن ماه طی یک کنفرانس خبری مشترک با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی، با حضور تعداد کمی از سفرای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس طرح موسوم به معامله قرن را رونمایی کرد. اقدامی که با عکس العمل جدی سایر دولت ها روبه‌رو شد.
علیرغم حمایت بوریس جانسون نخست وزیر انگلستان و تعدادی از کشورهای غربی با معامله قرن، شاهد مخالفت دول اسلامی غرب آسیا، آفریقا و تعداد دیگری از کشورها با این طرح بودیم.
از تشکیلات خود گردان فلسطین و حماس به عنوان نمایندگان سیاسی مردم فلسطین گرفته تا حزب الله لبنان و انصارالله یمن یا کشور‌هایی مانند ایران، ترکیه، سوریه و سران جریان‌های سیاسی عراق از جمله عمار حکیم و مقتدی صدر با این طرح یک سویه ترامپ به صورت علنی مخالفت کردند؛ در همین راستا هم روسیه، مصر و اتحادیه عرب بر ایفای حقوق فلسطینیان تاکید ویژه کردند.
مقابله با طرح معامله قرن تا حدی برای فلسطینی ها اهمیت دارد که شاهد تماس تلفنی بی سابقه محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان و اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس بودیم. به باور برخی از کارشناسان این مکالمه می تواند پایانی بر اختلافات این دو جریان مهم فلسطینی باشد. در این تماس تلفنی دو طرف ضمن تاکید بر پایان دادن به اختلافات، بر آرمان تشکیل کشور فلسطین تاکید و با طرح موسوم به معامله قرن مخالفت کردند.
معامله قرن؛ ترامپ از کیسه خلیفه می‌فروشد!
ترامپ طی یک کنفرانس مطبوعاتی در کاخ سفید وقتی فقط یکی از طرفین به اصطلاح معامله قرن در کنار او بود و علیرغم عدم حضور حتی یک نماینده از طرف مردم فلسطین، طرح ده‌ها صفحه‌ای خود که اجرایی شدن آن چند ماه به تعویق افتاده بود را رونمایی کرد.
با وجود اینکه در قطعنامه ۱۸۱ مجمع عمومی سازمان ملل که اداره شهر بیت المقدس (اورشلیم) را بین المللی اعلام کرده بود، واشنگتن بار دیگر و پس از آنکه سفارت کشور متبوع خود را از تل آویو به آنجا منتقل کرده بود، این بار نیز در طرح مذکور، این شهر را پایتخت «بلامنازع» رژیم صهیونیستی خوانده و علاوه براین اشغالگری‌های اسرائیل در بلندی‌های جولان را هم به رسمیت شناختند.
یک نکته حائز اهمیت در این طرح تحمیلی که از همان ابتدای رونمایی، مورد مخالفت جدی گروه‌های فلسطینی قرار گرفت این بود که فلسطین از خاک خود سهمی کمتر از پانزده درصد کل اراضی را خواهد داشت و مرزهای شرقی کرانه باختری با اردن به شکل کامل منقطع می شود. در حقیقت هدف نهایی از این طرح محاصره کامل کرانه باختری توسط اشغال گران است.
همچنین در طرح ترامپ، بر خلع سلاح حماس تاکید شده و بنابر برخی گمانه زنی‌ها، فلسطین از داشتن یک ارتش مستقل منع شده؛ این در حالی است که اشغالگران صهیونیستی به انواع سلاح‌های سبک و سنگین، مدرن و پیشرفته مجهز بوده و دارای کلاهک هسته‌ای نیز هستند.
البته ترامپ سخن از کمک پنجاه میلیارد دلاری به میان آورد که با توجه به ارائه طرح ایجاد اتوبانی میان کرانه باختری و باریکه غزه، می‌توان پیش بینی کرد که بخش قابل توجهی از این پول صرف ساخت پروژه مذکور خواهد شد.
اما و اگر‌های طرح صلح ترامپ با توجه به مخالفت‌های صورت گرفته
میان مخالفت‌های جدی صورت گرفته با این طرح، دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران ابتکار عمل جالبی به خرج داد.
سید عباس موسوی سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان طی پیامی توییتری که زبان‌های فارسی و عربی که پس از رونمایی ترامپ از معامله قرن منتشر کرد، گفت: «با توجه به فوریت و اهمیت مسئله فلسطین و توطئه عظیمی که پشت سر معامله به اصطلاح معامله قرن نهفته است، ایران آمادگی دارد تا صرف نظر از اختلافات خود با برخی از کشورهای منطقه، برای وحدت جهان اسلام به منظور مقابله با توطئه بزرگی که کیان امت اسلامی را به خطر افکنده است، در هر سطحی همکاری کند.»
پس از این محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز ضمن رد طرح صلح ترامپ، آن را بزرگراهی به سوی جهنم توصیف کرد؛ ظریف همچنین با تاکید بر لزوم بیداری مسلمانان، نوشت: «آمریکا هیچ گاه کوچک‌ترین شباهتی به یک کارگزار صادق نداشته و نمی‌تواند هم چنین باشد.»
در میان دیگر کشورهای اسلامی، مخالفت پاکستان، مصر، اردن و ترکیه نیز حائز اهمیت فراوان است؛ کشورهای مذکور هر کدام در دوره‌هایی و حتی در حال حاضر از هم پیمانان آمریکا محسوب می‌شوند و یکی از بزرگ ترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه «اینجرلیک» واقع در ترکیه است.
مصر خصوصا در دوره ریاست جمهوری ژنرال عبدالفتاح السیسی و بویژه در دوره ریاست جمهوری ترامپ، از حامیان سیاست خارجی آمریکا محسوب می‌شود.
اما با این حال کشورهای مذکور مخالفت خود را با معامله قرن به صراحت و در همان ساعات ابتدایی رونمایی ابراز کردند؛ تاکید این کشورها بر نادیده گرفتن حق فلسطینیان بر اراضی خود است.
«طاهر النونو» از رهبران جنبش مقاومت اسلامی فلسطین با اشاره به سفر هیئتی از حماس به روسیه گفت: موضع روسیه در قبال فلسطین مخالفت با یکجانبه گرایی آمریکا و دیکته راه کار‌های واشنگتن بر ملت فلسطین است که با توافقات بین المللی همخوانی ندارد.
او البته بر این مسئله نیز افزود که موضع روسیه تکیه بر مواضع بین المللی است و بر حل موضوع فلسطین بر اساس اصل تشکیل دو کشور دلالت دارد.
خروج اتحادیه عرب از انفعال مقابل فلسطین/ اتحاد کلید پیروزی اعراب مقابل اسرائیل
شنبه یکم فوریه اتحادیه عرب نشستی را در سطح وزرای امور خارجه با محوریت مقابله با معامله قرن و موضوع فلسطین برگزار کرد. در این نشست که به ریاست وزیر امور خارجه عراق برگزار شد که وزیر امور خارجه عراق و رئیس تشکیلات خود گردان فلسطین در آن سخرانی کردند. محمد علی الحکیم در این نشست تاکید کرد که «خواستار حمایت از حق ملت فلسطین برای تشکیل کشوری مستقل به پایتختی قدس هستند.»
محمود عباس نیز در سخنرانی خود هشدار داد که «این طرح به اسرائیل اجازه خواهد داد که بر سراسر غرب نهر اردن از نظر امنیتی، تسلط یابد. در این طرح، منطقه «مثلث عربی» برای رهایی یافتن اسرائیل از ساکنان عرب این منطقه، به ما داده می‌شود؛ ما مطلقا این راه حل را نخواهیم پذیرفت و من هرگز در کارنامه خود این امر که قدس را فروخته‌ام، درج نخواهم کرد.»
حال این سوال پیش می‌آید که آیا اساسا اتحادیه عرب قدرت مقابله با خواسته آمریکا و معامله قرن را دارد؟
صلاح الزواوی شیخ السفیر تشکیلات خود گردان فلسطین در تهران در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد هیچ دولتی جای دولت دیگر نمی‌جنگد، ما نمی‌توانیم از کسی انتظار داشته باشیم و باید آنها را درک کنیم! البته او همچنین اظهار کرد که آمریکا و رژیم صهیونیستی مانع اتحاد جهان عرب و اسلام هستند.
البته با وجود اعلام آمادگی مقابله اتحادیه عرب با معامله قرن، به عقیده برخی کارشناسان و تحلیلگران جهان عرب، این کشورها از انسجام لازم برای مقابله با این طرح برخوردار نیستند و برخی از این تحلیلگران مانند عبدالباری عطوان، معتقدند تا زمانی که کشورهای عربی رابطه «زیر میزی» با ایالات متحده دارند، محکوم کردن معامله قرن هیچ دردی را دوا نمی‌کند!
به هر حال اگر دقیق تر نگاه کنیم، در سال های گذشته کشورهای عربی غیر از محکوم کردن رژیم صهیونیستی، هیچ اقدام اثر گذاری در راستای حمایت از فلسطین و بازداری از پیشروی های رژیم اشعالگر قدس انجام نداده‌اند؛ اکنون هم علیرغم اینکه نشست اتحادیه عرب را می توان یک گام مثبت پس از سال ها انفعال این کشورها دانست، اما باید توجه داشته باشیم که این اقدام کافی نیست و به تنهایی توانایی محدود کردن اقدامات صهیونیست‌ها را ندارد.
ایران در این سال ها در تمام نشست های بین المللی موضوع فلسطین را مطرح کرده و نسبت به آن در حضور کشورها اعم از شرقی یا غربی، هشدار داده بود، شاید بهتر بود کشورهای عربی هم به جای اینکه امروز و پس از گذشت این همه مدت و قدرت گرفتن رژیم صهیونیستی به تکاپو بیفتند، کمی زودتر به فکر می‌افتادند!
در هر صورت اکثر کارشناسان کلید پیروزی فلسطین و جبهه عرب علیه رژیم اشغالگر قدس را اتحاد این کشورها می دانند.
کیش اسرائیل و آمریکا در شطرنج غرب آسیا
با توجه به آنچه تا کنون گفته شد، ترامپ در همان روز‌های ابتدایی پس از رونمایی طرح معامله قرن که خود آن را بی نظیر می‌خواند، با مخالفت عمومی کشورهای غرب آسیا مواجه شد. همچنین در داخل فلسطین و در میان گروه‌های مبارز پس از چندین سال جدایی، وحدت رویه‌ای شکل گرفته که انتظار می‌رود در نفی معامله قرن تا حصول نتیجه از پا نشینند.
در این میان کشورهای غرب آسیا از مواضع گروه‌های فلسطینی حمایت کرده اند و روسیه نیز بنابر حساسیتی که نسبت به مسئله سوریه دارد به مخالفت با این طرح پرداخته؛ چرا که ترامپ در این طرح صلح بخشی از خاک سوریه را ضمیمه رژیم صهیونیستی کرده و مرز اسرائیل را تا لبنان از شمال و اردن از شرق گسترش داده است.
به گفته برخی از تحلیلگران، ایران نقش قابل توجهی در روند جاری خاورمیانه دارد. به باور آنها به واسطه افزایش قدرت تهران در منطقه گرایش‌هایی مانند جنبش غیر تعهد هم پر رنگ تر شده است.
در این راستا محمد ساجدی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، تاکید کرد که ایران به عنوان یکی از کشورهای تاثیر گذار در غرب آسیا توانست روحیه مورد نظر جنبش غیر متحدها را ایجاد کرده و در خاورمیانه هم تلاش‌های زیادی کرد تا مانع از سرکوب صدای فلسطین‌ها شود.
در مقابل این سیاست، روز گذشته عبدالله بن زاید در صفحه شخصی خود در توئیتر مقالهای با این عنوان از روزنامه نیویورک تایمز بازنشر کرد: «هر گاه فلسطینیها نه گفتند، باختند.»
این اقدام وزیر خارجه امارات علیه فلسطینی ها با واکنش شدید کاربران فضای مجازی روبرو شد، آنها تاکید کردند که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به فلسطینی ها خیانت کردند و به همین دلیل هم حق دخالت در مسائل مربوط به آنها را ندارند.
کاربران فضای مجازی به پاسخ مثبت فلسطینیان به توافق اسلو اشاره کردند که طی آن رژیم صهیونیستی با وجود موافقت، به آن توافق پایبند نماند. فلسطینیها سال ۲۰۰۲ هم به طرح ملک عبدالله پاسخ مثبت دادند، اما اسرائیل به هیچ قرارداد عربی یا بین المللی پایبند نماند و به اشغال اراضی بیشتری ادامه داد تا اینکه سرزمین فلسطین با طرح ترامپ از ۲۲ درصد به ۱۵ درصد کاهش یافت.
گزارش از رهادخت رستگار
انتهای پیام/
نظر شما