پرفشاری خون اولین عامل خطر منجر به مرگ در تمام جهان است و یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مزمن و دامن‌گیر در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه است که مردم زیادی برای رفع آن از انواع داروهای شیمیایی استفاده می‌کنند. اما تحقیقات نشان می‌دهد که این معضل را می‌توان با رایحه گل محمدی نیز تا حد زیادی رفع کرد.
این بیماری، عارضه‌ای است که در آن فشارخون به‌طور مزمن بالاتر از 14 روی 9 سانتی‌متر جیوه باشد. شیوع بالای فشارخون در سراسر جهان و ایجاد عوارض جدی و خطرناک بر ارگان‌های بدن، این بیماری را به یک مشکل عمده بهداشتی در کلیه جوامع تبدیل کرده است.
شیوع جهانی پرفشاری خون حدود یک میلیارد نفر است و حدوداً 7 میلیون مرگ سالانه را می‌توان به این بیماری نسبت داد. در کشور ما ایران نیز ازآنجاکه در مرحله گذر تغذیه‌ای قرار دارد، مانند بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه، بیماری‌های غیر واگیر نظیر پرفشاری خون از عوامل اصلی مرگ‌ومیر به‌حساب می‌آیند.
آن‌گونه که متخصصان می‌گویند پرفشاری خون دارای پیامدهای مهمی در بهداشت عمومی و حتی اقتصاد است. این بیماری بر عملکرد جنسی بیمار، حرفه او، نقش‌های اجتماعی و بسیاری دیگر از زوایای زندگی بیمار از قبیل توان او در حفظ زندگی خانوادگی و انجام کارهای روزمره تأثیر گذاشته و زندگی وی را دچار تحولات نامطلوبی می‌کند. اما اصلاح شیوه زندگی درکنار اصلاحات و راهبردهای دارویی می‌تواند باعث کنترل این بیماری شود. بااین‌حال و باوجود در دسترس بودن بیش از صد نوع داروی متفاوت برای فشارخون که کارایی همگی به اثبات رسیده است، میزان‌های گزارش‌شده برای کنترل فشارخون ناامیدکننده است. ازاین‌رو پزشکان در تلاش هستند تا از درمان‌های مکملی نظیر «رایحه‌درمانی» نیز برای کنترل این بیماری بهره ببرند.
در همین خصوص، محققانی از دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان به انجام مطالعه‌ای علمی پژوهشی پرداخته‌اند که در آن، تأثیر رایحه‌درمانی یا اصطلاحاً آروماتراپی با استفاده از اسانس گل محمدی بر فشارخون بیماران مورد بررسی قرار گرفته است.
این پژوهش، روی 62 نفر از بیماران مبتلابه پرفشاری خون در شهر بهرمان از مناطق شهرستان رفسنجان واقع در استان کرمان انجام شده است و در آن، بیماران طی دو هفته، دو بار در روز و به مدت دو دقیقه به‌وسیله استنشاق سه قطره از اسانس گل محمدی روی پنبه تحت رایحه‌درمانی قرار گرفتند و وضعیت فشارخون آن‌ها قبل از این کار و در روزهای دوم، پنجم، نهم، چهاردهم و شانزدهم بعدازآن، مورد سنجش واقع شد.
نتایج حاصل از این بررسی‌ها نشان داد که استفاده از رایحه‌درمانی به کمک اسانس گل محمدی می‌تواند به‌عنوان یک درمان مکمل عالی در مبتلایان به پرفشاری خون استفاده شود. بر اساس این نتایج، رایحه‌درمانی با عطر گل محمدی، روی فشارخون سیستولیک اثرات زودتری بر جای می‌گذارد.
در این رابطه، طیبه میرزایی، پژوهشگر و دانشیار گروه پرستاری داخلی و جراحی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان که با سه همکار دیگرش، اجرای این پژوهش را به عهده داشته‌اند، می‌گویند: «رایحه‌درمانی یا آروماتراپی، یک روش آسان، غیر تهاجمی، سریع و بی‌خطر است که توسط بیماران به‌خوبی پذیرش می‌شود و عوارض جانبی خاصی نیز برای آن گزارش نشده است. نتایج این مطالعه نیز نشان داد که آروماتراپی با اسانس گل محمدی می‌تواند به‌عنوان یک روش درمانی مکمل در کاهش فشارخون بیماران مبتلابه پرفشاری خون استفاده شود. بر همین اساس می‌توان از این روش بدون بر جا گذاشتن عارضه، توسط خود فرد و به‌طور کم‌هزینه، اثربخش و آسانی استفاده کرد».
این محققان معتقدند: «مطالعات تجربی زیادی نشان داده‌اند رایحه‌ها می‌توانند بر خلق‌وخو، شناخت، فیزیولوژی، رفتار و عملکرد افراد تأثیر بگذارند که البته این تأثیر می‌تواند بنا به فرهنگ، تجربه، جنس افراد و شخصیت آن‌ها متفاوت باشد و هر فردی به‌گونه‌ای به رایحه واکنش نشان دهد. اما مقایسه یافته‌های این مطالعه با سایر مطالعاتی که روی جوامع و فرهنگ‌های مختلف انجام شده است نتایج یکسانی را روی کنترل فشارخون و نبض نشان می‌دهد».
این یافته‌ها در فصل‌نامه گیاهان دارویی متعلق به پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی منتشر شده‌اند.
∎