گروه ایران زمین/ «جاده» سال هاست که پاشنه آشیل توسعه سیستان و بلوچستان بویژه مناطق جنوبی آن است و در این میان چابهار با وجود ظرفیتهای بالقوه توسعه وضعیت بدتری از نظر دسترسیهای ارتباطی دارد. در مسیرهای منتهی به بندر چابهار بزرگراه و آزادراه وجود ندارد. مسیرهای پرتردد این شهر بندری در محور نیکشهر، کنارک و سرباز کم عرض است و همین مسأله مخاطرات رانندگی در این محور را افزایش داده است. مسیر 30 کیلومتری و پر تردد کنارک به چابهار از پر تلفاتترین محورهای جادهای کشور است. با وجود اینکه سالهاست بر تکمیل کریدور ارتباطی شرق- غرب به موازات سواحل دریای عمان و خلیج فارس و کریدور ارتباطی شمال - جنوب با مبدأ چابهار تأکید شده است، با این حال هرچه در این مسیرها به چابهار نزدیک شوید، جاده باریک تر و راه ها پر خطرتر میشود. با این مقدمه و با چنین تصویری از وضعیت این منطقه میتوان مشکلات ارتباطی و دسترسی به حدود 500 روستا در شرایط سیل بیسابقه در سیستان و بلوچستان را بهتر درک کرد. اصولاً جادههای باریک با زیر سازیهای نامناسب و ارتفاع کم از سطح زمین ازویژگیهای راه های مواصلاتی در کویرها و دشتهای وسیع و خشک ایران است و همین جادهها اولین سازههایی است که در هنگام سیلابهای مقطعی و ویرانگر این مناطق آسیب میبینند.
اینکه در حال حاضر با وجود گذشت پنج روز از سیلاب درجنوب سیستان و بلوچستان راه ارتباطی به بیش از 350 روستا در جنوب سیستان و بلوچستان همچنان مسدود است و در راه های ارتباطی گشوده شده نیز تردد برای خودروهای عادی به سختی انجام میشود جای تعجب نیست. بهگفته عبدالغفور ایراننژاد نماینده مردم نیکشهر و کنارک در مجلس، بیش از سه هزار کیلومتر راه خاکی در چابهار، کنارک، نیکشهر و قصرقند وجود دارد که باید برای آسفالت آن اقدام شود، محور زرآباد- چاهان، تلنگ- قصرقند، نیکشهر- چانف، قصرقند- کاجو بیش از 10 سال است که بلاتکلیف و نیمه کاره رها شده، راه چابهار- گواتر پس از سالها پیگیری هنوز تکمیل نشده است و برای حدود 50 کیلومتر بزرگراه مسیر مرز ریمدان چابهار به جاده اصلی اعتباری وجود ندارد. سیل گسترده در جنوب سیستان و بلوچستان در حالی رخ داده است که همه این مشکلات وجود دارد و البته با وقوع سیل این مشکلات تشدید میشود.
«احمد علی موهبتی»، استاندار سیستان و بلوچستان میگوید اصولاً زیر ساختهای پایدار برای مهار و مدیریت سیل و بحران از چالشهای اصلی در این استان است و به منظور کنترل جریان سیلاب ایجاد زیرساختهای پایداری از جمله احداث و تکمیل سدها، ساماندهی رودخانهها، ایجاد و تکمیل سیل بندها و دیوارهای حفاظتی وهمچنین لایروبی مسیر حرکت آب ضرورت دارد.
او میافزاید: مقاومسازی بناها و منازل مسکونی و استحکام بخشی به مسیرهای شهری و مطالعه و اجرای طرح جمعآوری آب های سطحی از جمله نیازهای استان است. همچنین مطالعه و اجرای پلهای بزرگ در محورهای مواصلاتی بین مراکز جمعیتی، ایجاد پایگاههای منطقهای و مدیریت بحران برای تسریع در روند امدادرسانی از جمله ضرورتهای استان است. استاندار سیستان و بلوچستان خاطرنشان میکند: طی این چند روز بالگردهایی برای عملیات امدادرسانی و تقویت انبارهای اداری جمعیت هلال احمر از جمله چادر امدادی، وسایل گرمایشی و بستههای موادغذایی اختصاص یافته است. ناوگان ماشینآلات سنگین استان نیز جهت نگهداری، مرمت و بهسازی مسیرهای روستایی و مسدود شده پس از حوادث تقویت شده اما با توجه به شدت بارشها با وجود همه اقدامات انجام شده متأسفانه شاهد بروز خسارات و مشکلات زیادی برای مردم بودیم. استاندارسیستان و بلوچستان؛ قطع راههای ارتباطی ۵۰۰ روستا در استان، مسدود شدن ۲۶ راه مواصلاتی فرعی، قطع برق ۱۳۰ روستا، از مدار خارج شدن شبکه توزیع آب آشامیدنی ۳۰۰ روستا در مناطق مرکزی و جنوبی، آسیب شدید به بخش کشاورزی از جمله باغهای موز و مزارع در شهرستانهای کنارک، چابهار و دلگان، قطع شبکه ارتباط تلفن در شهرستانهای نیکشهر، فنوج، بخشهایی از دلگان، سرباز، کنارک، قصرقند و همچنین آبگرفتگی معابر و منازل مسکونی در مناطق شهری و روستایی را از جمله آسیبهای وارد آمده به مناطق سیل زده استان برشمرد.
راههای ارتباطی با روستاهای قصر قند 10 روز دیگر باز می شود!
با گذشت 5 روز از وقوع سیلاب در قصر قند همچنان تمام راههای ارتباطی روستاهای بالادست و پایین دست رودخانه کاجو با مرکز شهرستان قصرقند قطع است و تنها امید مردم برای یاریرسانی بالگردها است. هیچ کس از حال اهالی این روستاها خبری ندارد و آن طور که مسئولان میگویند خسارت به قدری گسترده است که تا یک هفته و شاید 10 روز آینده هم راههای دسترسی باز نشود. «رحیم بخش پاک اندیش» فرماندار قصرقند در گفتوگو با «ایران» بزرگترین معضل فعلی این شهرستان را قطع راههای ارتباطی عنوان میکند و میگوید: سعی ما بر این است هر چه زودتر راههای ارتباطی را بازگشایی کنیم تا کار امدادرسانی به مردم انجام شود. با همکاری نیروهای امدادی و از همه مهمتر مردم منطقه تا این لحظه توانستهایم فقط راههای دسترسی مرکز شهرستان را بازگشایی کنیم و مابقی راهها همچنان بسته است. در حال حاضر راههای ارتباطی 32 روستای بالادست و 10 روستای پایین دست منطقه کاجو از بخش مرکزی قطع است و هیچ گونه ارتباطی با آنها ممکن نیست. وی با بیان اینکه بیشترین نگرانی مربوط به روستاهای منطقه «پلنگ» است، میگوید: ارتباط کامل روستاهای این منطقه با مرکز شهرستان قطع است و اهالی آنجا در شرایط سختی زندگی میکنند. البته با تلاشهای انجام شده توانستهایم برق روستاهای شهرستان قصرقند را وصل کنیم و تنها روستای زیر 20 خانوار «کلک» همچنان برق ندارد.
باید بگویم با امکانات موجود در یک هفته تا 10 روز آینده راه ارتباطی به روستاهای گرفتار در سیلاب باز خواهد شد. توان ما محدود است و اگر یاری خود مردم نبود همین راه اصلی هم باز نشده بود.
فرماندار قصرقند قطع تلفن را مشکل بزرگی در این شهرستان دانسته و میگوید: از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درخواست داریم برای تأمین و خرید باتری برای دکلهای تلفن همراه اقدام کندتا با قطع برق شاهد قطع تلفن در مناطق روستایی نباشیم. وی در خصوص میزان خسارتهای وارده، میگوید: پس از پایان بارندگی و با فروکش کردن سیلاب گروههای ارزیاب در منطقه برای برآورد خسارات اعزام خواهند شد اما شواهد اولیه نشان میدهد تمامی زیر ساختهای کشاورزی در حریم رودخانه کاجو صددرصد تخریب شده و همچنین شاهد تخریب صددرصدی زیرساختهای کشاورزی بخش تلنک هستیم. این در حالی است که 70 درصد قنوات قصرقند نیز تخریب شده که این مسأله نیز تأثیر مستقیمی بر کشاورزی منطقه خواهد داشت. پاک اندیش خواستار ارسال کمکهای دولتی و مردمی به قصرقند شد.
خسارت سیل به 176 هزار واحد مسکونی
«سید خلیل منبتی» مدیر کل بنیاد مسکن سیستان وبلوچستان نیز در گفتوگو با «ایران» میگوید:
716 روستا تحت تأثیر سیل قرار دارند که هنوز راه بیشترروستاها مسدود است ولی در روستاهایی که ارزیابان ما توانستهاند تاکنون بروند بیش از 176 هزار واحد روستایی تخریب شده داشتهایم که البته از 10 تا 100 درصد خسارت دیدهاند. اما شک نکنید که با بازگشایی راههای روستایی تعداد این واحدها افزایش خواهد یافت.
آنطور که این مقام مسئول میگوید: بیشترین خسارت مربوط به واحدهای گلی و کپری میشود که اقدامی برای مقاومسازی آنها صورت نگرفته بوده است. منبتی میافزاید: سیستان و بلوچستان در مجموع 4 هزار روستا دارد که270هزار واحدهای مسکونی را در خود جای دادهاند.
هر چند از این تعداد تاکنون 95 هزار واحد مسکونی روستایی در سیستان وبلوچستان نوسازی و مقاومسازی شده است اما به نظر میرسد روستاییان این استان که هراز گاهی هم در معرض بلایای طبیعی مانند سیل و طوفان قرار دارند مانند دیگر مناطق کشور باید بیشتر با فواید نوسازی واحدهایشان آشنا شوند .
خسارت 6هزار میلیارد ریالی سیلاب به کشاورزی استان
بهگفته «حیدر زورقی»، رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان بارشهای سنگین و سیلابی اخیر در استان خصوصاً منطقه بلوچستان، که با طغیان رودخانههای محلی و وقوع سیلاب همراه بود، حجم بالای خسارت به مزارع، باغها، قنوات، جادههای دسترسی به مزارع، تأسیسات آبی و خاکی، دام و دامپروری، انهار سنتی و کانالهای آبیاری، بندهای آبخیزداری و استخرهای پرورش ماهی و تأسیسات شیلاتی را در پی داشت.
برش
سپاه به کمک سیل زدگان آمد
سه فروند بالگرد نیروی زمینی سپاه در مناطق سیلزده سیستان و بلوچستان در حال امدادرسانی هستند و بزودی بالگردهای نیروی دریایی سپاه نیز به آنها میپیوندند.
فرمانده کل سپاه پاسداران که برای بازدید از مناطق سیل زده جنوب و تسریع در روند امدادرسانی به سیستان وبلوچستان سفرکرده بود با اعلام این مطلب به ایرنا گفت: سپاه تمام امکانات خود را برای امدادرسانی به سیلزدگان جنوب این استان به کار میگیرد. همچنین نیروی دریایی سپاه پاسداران نیز در حال انتقال امکانات خود به مناطق سیلزده سیستان و بلوچستان است.
سردار حسین سلامی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بیان کرد: پنج گروه مهندسی سپاه با ۵۰ دستگاه ماشینآلات در حال بازگشایی مسیرها و راههای بسته شده ناشی از سیلاب در جنوب سیستان و بلوچستان هستند. این ماشینآلات علاوه بر بازگشایی مسیرها جلوی پیشروی سیل را در مناطقی که تحت محاصره سیلاب قرار دارند میگیرند.
نظر شما