ذره‌های‌های پیش‌خورشیدی (Presolar grains) مانند آنچه در شهاب سنگ "Murchison" یافت شده است، می‌توانند سابقه‌ای از زمان قبل از شکل‌گیری منظومه شمسی را فاش کند.
در سال ۱۹۶۹ آسمان شهر "مورکیسون" در استان ویکتوریای استرالیا میزبان یک شهاب سنگ بود. بخش‌هایی از این شهاب سنگ ۱۰۰ کیلوگرمی که به نام همین شهر نام‌گذاری شد در منطقه‌ای به وسعت بیش از ۱۳ کیلومتر مربع پیدا شد. این شهاب سنگ که متشکل از سنگ‌های فضایی عجیب و غریب بود، همواره به طور گسترده مورد مطالعه قرار می‌گیرد و نتایج جالب توجهی را به همراه دارد. به عنوان مثال سال گذشته مشخص شد که حاوی قند‌های فرازمینی است که وجود آن‌ها برای پیدایش حیات روی کره زمین ضروری است.
اکنون محققان موسسه فناوری زوریخ (ETH) دریافته‌اند که شهاب سنگ "مورکیسون" همچنین حاوی نمونه‌هایی از قدیمی‌ترین ماده‌ای است که تاکنون در زمین یافت شده است. حدود ۳۰ سال پیش مشخص شد که این شهاب سنگ دارای "ذرات پیش‌خوشیدی" است که به دانه‌های ریز سیلیکون کاربید گفته می‌شود که قدیمی‌تر از خورشید هستند، اما سن دقیق آن‌ها تاکنون مشخص نشده بود.
محققان برای درک این موضوع در مطالعه جدید خود اندازه گیری کردند که این دانه‌های پیش‌خورشیدی چه مدت در معرض اشعه‌های کیهانی قرار گرفته‌اند. این ذرات پر انرژی در اطراف فضا می‌چرخند و می‌توانند از مواد جامد عبور کنند و در اثر تعامل با آن‌ها عناصر جدیدی را در مواد معدنی موجود ایجاد کنند. این بدان معناست که دانشمندان می‌توانند مقدار این عناصر جدید موجود در این دانه‌ها را اندازه بگیرند تا مشخص کنند که چه مدت در فضا شناور بوده‌اند و در نهایت اینکه چند ساله هستند.
محققان با انجام این کار متوجه شدند که بیشتر این دانه‌ها بین ۴.۶ تا ۴.۹ میلیارد سال قدمت دارند. در حالی که خورشید ۴.۶ میلیارد سال سن دارد و زمین ۴.۵ میلیارد سال قبل شکل گرفته است.
اما قدمت قدیمی‌ترین ذرات بین این دانه‌ها به بیش از ۵.۵ میلیارد سال پیش می‌رسد که آن‌ها را به قدیمی‌ترین ماده شناخته شده روی زمین تبدیل می‌کند.
این گروه می‌گوید که تاریخچه این دانه‌ها را می‌توان در تاریخ ردیابی کرد و به ستارگانی که حدود ۷ میلیارد سال پیش متولد شده‌اند، برسیم. به گفته محققان، این یافته نشان می‌دهد که کهکشان ما طی آن زمان دوره‌ای سخت و پرفشار از تشکیل ستارگان را پشت سر گذاشته است.
دانه‌های پیش‌خورشیدی در شهاب سنگ‌های دیگر مانند "سنگ هیپاتیا" (Hypatia) و "LAP-۱۴۹" کشف شده بود، اما قدمت آن‌ها قابل تشخیص نیست.
این تحقیق در مجله PNAS منتشر شده است.
∎
در سال ۱۹۶۹ آسمان شهر "مورکیسون" در استان ویکتوریای استرالیا میزبان یک شهاب سنگ بود. بخش‌هایی از این شهاب سنگ ۱۰۰ کیلوگرمی که به نام همین شهر نام‌گذاری شد در منطقه‌ای به وسعت بیش از ۱۳ کیلومتر مربع پیدا شد. این شهاب سنگ که متشکل از سنگ‌های فضایی عجیب و غریب بود، همواره به طور گسترده مورد مطالعه قرار می‌گیرد و نتایج جالب توجهی را به همراه دارد. به عنوان مثال سال گذشته مشخص شد که حاوی قند‌های فرازمینی است که وجود آن‌ها برای پیدایش حیات روی کره زمین ضروری است.
اکنون محققان موسسه فناوری زوریخ (ETH) دریافته‌اند که شهاب سنگ "مورکیسون" همچنین حاوی نمونه‌هایی از قدیمی‌ترین ماده‌ای است که تاکنون در زمین یافت شده است. حدود ۳۰ سال پیش مشخص شد که این شهاب سنگ دارای "ذرات پیش‌خوشیدی" است که به دانه‌های ریز سیلیکون کاربید گفته می‌شود که قدیمی‌تر از خورشید هستند، اما سن دقیق آن‌ها تاکنون مشخص نشده بود.
محققان برای درک این موضوع در مطالعه جدید خود اندازه گیری کردند که این دانه‌های پیش‌خورشیدی چه مدت در معرض اشعه‌های کیهانی قرار گرفته‌اند. این ذرات پر انرژی در اطراف فضا می‌چرخند و می‌توانند از مواد جامد عبور کنند و در اثر تعامل با آن‌ها عناصر جدیدی را در مواد معدنی موجود ایجاد کنند. این بدان معناست که دانشمندان می‌توانند مقدار این عناصر جدید موجود در این دانه‌ها را اندازه بگیرند تا مشخص کنند که چه مدت در فضا شناور بوده‌اند و در نهایت اینکه چند ساله هستند.
محققان با انجام این کار متوجه شدند که بیشتر این دانه‌ها بین ۴.۶ تا ۴.۹ میلیارد سال قدمت دارند. در حالی که خورشید ۴.۶ میلیارد سال سن دارد و زمین ۴.۵ میلیارد سال قبل شکل گرفته است.
اما قدمت قدیمی‌ترین ذرات بین این دانه‌ها به بیش از ۵.۵ میلیارد سال پیش می‌رسد که آن‌ها را به قدیمی‌ترین ماده شناخته شده روی زمین تبدیل می‌کند.
این گروه می‌گوید که تاریخچه این دانه‌ها را می‌توان در تاریخ ردیابی کرد و به ستارگانی که حدود ۷ میلیارد سال پیش متولد شده‌اند، برسیم. به گفته محققان، این یافته نشان می‌دهد که کهکشان ما طی آن زمان دوره‌ای سخت و پرفشار از تشکیل ستارگان را پشت سر گذاشته است.
دانه‌های پیش‌خورشیدی در شهاب سنگ‌های دیگر مانند "سنگ هیپاتیا" (Hypatia) و "LAP-۱۴۹" کشف شده بود، اما قدمت آن‌ها قابل تشخیص نیست.
این تحقیق در مجله PNAS منتشر شده است.