ترامپ با رای  مثبت مجلس نمایندگان آمریکا به سومین رئیس جمهور در تاریخ آمریکا تبدیل شد که استیضاح می شود. اکنون باید دید گام بعدی در روند استیضاح چیست؟

روند استیضاح ترامپ با فاش شدن مکالمه تلفنی او با «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور آمریکا آغاز شد و «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا ۲ مهر (۲۴ سپتامبر) تحقیقاتی را برای بررسی اتهامات ترامپ آغاز کرد.  اتهام ترامپ گفت وگو با یک مقام خارجی به منظور جلب کمک از او برای ضربه زدن به رقیب سیاسی است.

درسه ماه متعاقب اعلام آغاز تحقیقات، مجلس نمایندگان آمریکا تحقیقاتی را با فراخواندن شاهدان برای بررسی احتمال سوء استفاده ترامپ از قدرت ریاست جمهوری از طریق تبانی اوکراین در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ انجام داد.

در نهایت، دموکرات های کنگره دو بند از قطعنامه استیضاح ترامپ را تصویب کردند که شامل سوء استفاده از قدرت و مانع تراشی در روند تحقیقات کنگره بود. انتظار می رود سنای آمریکا جلسات شبیه محاکمه را در سال جاری میلادی برگزار کند.

با تصویب استیضاح ترامپ در مجلس نمایندگان آمریکا این روند با اقدامات زیر ادامه خواهد یافت.

انتخاب مدیران استیضاح

پلوسی برای باز کردن پرونده ترامپ در جلسه محاکمه ماه آینده میلادی، باید تیمی را تشکیل دهد که به تیم «مدیران استیضاح» شناخته می شود. نامزدهای اصلی این تیم را افرادی همچون «آدام شیف» رئیس کمیته اطلاعات، «جری ندلر» رئیس کمیته قضایی تشکیل می دهند. «جاستین اماش» نماینده مستقلی که به دلیل انتقادهایش از ترامپ از حزب جمهوری خواه جدا شد یکی دیگر از اسامی است که نام او منتشر شده است. حضور او به اقامه دعوی دموکرات ها اعتبار می دهد.

ارجاع به سنا

انتظار می رود ارجاع استیضاح ازمجلس نمایندگان آمریکا به سنا با یک دستور کوتاه انجام شود. اما برخی از منتقدان ترامپ مصررانه از پلوسی خواسته اند از ارجاع فوری آن به سنا خودداری کند. درسنا «میچ مک کانل» رهبر اکثریت علنا گفته که بدون احضار شاهدان، پرونده را رد می کند. با وجود این با توجه به این که دموکرات ها عمدتا چنین استدلال می کنند که موضوع استیضاح «فوری» است توجیه هر گونه وقفه در عملیات انتقال می تواند دشوار باشد.

محاکمه سنا و تبرئه احتمالی

مک کانل گفته که سنا میزبان محاکمه در ماه ژانویه (دی) خواهد بود تا درباره قانع شدن و کنارگذاشتن ترامپ از قدرت بر اساس آنچه که در قانون اساسی آمریکا آمده است، تصمیم گیری کند. اما او و «چاک شومر» دیگر رهبر اکثریت سنا مخالفت خود را با شروط محاکمه از جمله دعوت از شاهدان و ارائه مدارک مخالفت کرده است. مجموعه ای از مقررات حداقلی بر روند استیضاح حاکم است اما بیشتر آنها قابل مذاکره است.  «جان رابرتس» رئیس دادگاه عالی آمریکا قرار است ریاست محاکمه را برعهده داشته باشد و اما ممکن است در برخی مسائل مانع تراشی کند.

برای این که ترامپ از قدرت برکنار شود به رای دو سوم اکثریت سنا نیاز هست که بعید به نظر می رسد آرای کافی بدست آید به ویژه با توجه به این که  جمهوری خواهان که ۵۳ کرسی را در اختیار دارند و برخی از مقامات ارشد حزب جمهوری خواه قصد دارند ترامپ را تبرئه کنند.

چگونه شانس روسای جمهور برای استیضاح افزایش می یابد؟

سی ان ان در گزارشی در این زمینه نوشت: هیچ رئیس جمهوری در آمریکا  تاکنون از قدرت خلع نشده وترامپ هم از این قاعده مستثنی نیست. خبر خوب برای ترامپ این است که هر رئیس جمهور دیگری که با استیضاح مواجه بوده با مجلس نمایندگان و سنایی مواجه بوده که دو حزب اصلی مخالف اکثریت را  در آنها در اختیار داشته اند.

ترامپ اکثریت را در سنا دارد و این امر او را نجات می دهد. «آندرو جانسون» هفدهمین رئیس جمهور آمریکا از حزب دموکرات با وجودی که در دولتش، کرسی های بسیار معدودی در  اختیار دموکرات ها در کنگره بود توانست محکومیت استیضاح را شکست بدهد.

خبر بد برای ترامپ این است که حزب هر رئیس جمهوری که با استیضاح مواجه بوده در انتخابات بعدی ریاست جمهوری شکست خورده است.

مجلس نمایندگان آمریکا که در دولت جانسون در اختیار جمهوری خواهان بود ۱۱ بند از استیضاح را علیه او که رئیس جمهوری دموکرات بود تصویب کرد. بندهای استیضاح جانسون اکثر به قانون سوء استفاده از قدرت مربوط می شد.

 نتیجه این شد که ۷ نفر ازجمهوری خواهان ازحزب خود جدا شدند و سنا جانسون را تنها با اختلاف یک رای درباره هر سه بند استیضاح تبرئه کرد. جمهوری خواهان موضوع محاکمه را فراموش کردند و جانسون در قدرت باقی ماند. اما دوران ریاست جمهوری اش تمام شد و او با رای دموکرات ها در سال ۱۹۶۸ از استیضاح جان سالم  بدر برد و بعدها به سنای آمریکا بازگشت. حزب جانسون در انتخابات کاخ سفید در سال ۱۸۶۸ میلادی برخی از کرسی های مجلس نمایندگان آمریکا را بدست آورد اما در انتخابات ریاست جمهوری شکست خورد.

در  دولت «ریچارد نیکسون» رئیس جمهور جمهوری خواه آمریکا، کمیته  قضایی مجلس نمایندگان آمریکا در اختیار دموکرات ها بود که سه بند از استیضاح علیه او شامل مانع تراشی در مقابل عدالت، سوء استفاده از قدرت و مانع تراشی در  تحقیقات کنگره مطرح بود. همه این موارد به رسوایی واترگیت و استفاده نیکسون از قدرت ریاست جمهوری در انتخابات سال ۱۹۷۲ مربوط می شد.

بعد از این که سناتورهای جمهوری به نیکسون گفتند که اعتماد خود را به او از دست داده اند، نیکسون استعفا داد و فرصتی برای استیضاح او در مجلس نمایندگان آمریکا باقی نماند. حزب نیکسون در انتخابات سال ۱۹۷۴ کرسی های مجلس نمایندگان را از دست داد و انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۷۶ را به «جیمی کارتر» نامزد دموکرات ها باخت.

در دولت «بیل کلینتون» رئیس جمهور دموکرات آمریکا مجلس نمایندگان دو بند استیضاح شامل سوگند دروغ در مقابل هیات منصفه و مانع تراشی در روند شکایت را تصویب کرد. بعد از چند بار دفاع، جمهوری خواهان نتوانستند رای اکثریت را در سنا کسب کنند وآرای آنها کمتر از دو سوم مورد نیاز بود. حزب کلینتون کرسی های کمی را در انتخابات بعدی که کمی قبل از استیضاح او برگزار شد  به دست آورد اما در انتخابات ریاست جمهوری برای ورود دوباره به کاخ سفید در سال ۲۰۰۰ شکست خورد.

بر خلاف تلاش های گذشته برای استیضاح روسای جمهوری آمریکا حزب ترامپ (جمهوریخواه) اکثریت را در سنا در اختیار دارد. انتظار می رود ترامپ در محاکمه سنا تبرئه شود و احتمالا همه اتهامات او رد شوند. اما با توجه به سابقه استیضاح در آمریکا او احتمالا شانس کمتری در پیروزی در انتخابات آتی ریاست  جمهوری در کشورش خواهد داشت.

پنجاه و نهمین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا روز ۳ نوامبر ۲۰۲۰ مطابق با ۱۳ آبان ۱۳۹۹ برگزار می‌شود.