می توان گفت شاید حمله ترکیه به شمال سوریه ، استقرار مجدد نیروهای امریکایی برای سرقت نفت سوریه یا عدم پایبندی ترکیه به تعهدات امضا شده در نشست های پیشین آستانه یا کنفرانس سوچی نمی تواند آخرین موانع پیش رو پرونده سوریه باشد. چهاردهمین نشست آستانه به پایان رسید و یک روز و نیم نشست، نتوانست این پرونده را مختومه کند.
هنوز مین گذاری های سیاسی امریکا توسط ترکیه وجود دارد که خطری واقعی برای وحدت و حفاظت از اراضی این کشوربه شمار می رود، این نشست نیز با فراز و نشیب های زیادی آغاز شد و نتائج آن نیز به دستاوردهای هیات ترکیه، پس از نشست های چند روز پیش اردوغان با فرمانده ناتو در لندن بستگی دارد.
دیدار رئیس جمهوری ترکیه با ترامپ نیز ، تاثیر آشکاری برفرایند آن داشت به گونه ای که این نشست را بیشتر به تور ماجراجویی شبیه کرده بود و بیانیه پایانی آن نیزتاکید داشت که این نشست بیشتر برای نفس تازه کردن و زمینه سازی برای اولویت بندی گزینه ها برای نشست های آتی بوده است .
بیانیه پایانی که شبیه به توافق ترکیه و روسیه درباره منطقه الجزیره سوریه معروف به توافق سوچی بود از توافق آدنا نیز کمک گرفته بود تا مبنایی قانونی برای موضوع مرزهای دو کشور باشد .
سوریه نیز آشکارا اصرار داشت برقراری حاکمیت مجدد این کشور بر همه مناطقی که گروههای مسلح وابسته به ترکیه و ارتش ترکیه بدان وارد شده اند؛نتیجه ی قطعی این نشست باشد پیش از اینکه درباره جزئیات بحث جدیدی آغاز شود.
این در حالی است که بررسی پرونده ادلب و مبارزه با تروریسم متکی بر اجرای تعهدات پیشین آنکارا درباره مبارزه با تروریسم در ادلب است به گونه ای که تعهدات پیشین ترکیه درباره خارج کردن جبهه النصره و گروه های وابسته بدان از مناطقی از ادلب و گشودن مسیر بین المللی حد فاصل حلب و دمشق، همه این جزئیات در نشست پایتخت قزاقستان بررسی شد.
طبعا پس از بیانیه پایانی، همه براساس تجارب پیشین معتقدند، ترکیه براساس عادت خود به تعهدات خود درباره تروریست های ادلب ومساله شرق فرات پایبند نخواهد بود و به وقت کشی ادامه خواهد بود به همین دلیل، ایران و روسیه برای اجبار ترکیه به انجام تعهداتش به ویژه برای حفظ حاکمیت و استقلال و وحدت اراضی سوریه ، این کشور را تحت فشار قرار دادند.
ناظران سیاسی معتقدند ترکیه حامی واقعی تروریسم باقی خواهد ماند و خارج کردن مساله گروه های مسلح به ویژه ادلب از دستان ترکیه ، مساله مهمی برای آغاز پرقدرتی برای پیمودن مسیر سیاسی است. بدین ترتیب تحرکات سیاسی آغاز می شود و هرگونه پیشروی سیاسی فقط منوط به پایان حضور تروریست ها در سوریه و خروج آخرین نیروهای آمریکا و ترکیه از مناطقی است که بدان وارد شده اند.
بر کسی پوشیده نیست، پیشرفت کشورهای ضامن در چندین پرونده ، بازتاب مثبتی بر همه پرونده های آتی درباره مساله سوریه خواهد داشت زیرا نشست کمیته قانون اساسی شاهد سایه توافق کشورهای ضامن در چهاردهمین نشست آستانه خواهد بود اما مساله مهم این است که اولویت دولت سوریه در مبارزه با تروریسم است و نمی توان در برابر وقت کشی های بی وقفه ترکیه سکوت کرد زیرا ارتش سوریه آماده اجرای ماموریت های قانونی خود در پایان دادن به حضور تروریست ها به دوراز میز مذاکرات است.
انتظار می رود پس از چهاردهمین نشست آستانه، یخ بندان پایتخت قزاقستان در برخورد با پرونده های اصلی به اتمام برسد تا فعالیت های سیاسیِ منتهی به پایان جنگ تحمیلی سوریه نیز آغاز شود.
حسام زیدان