بیکاری و آسیب‌های اقتصادی ـ اجتماعی ناشی از آن یکی از مهمترین چالش‌های دولت‌هاست. بر این اساس دولت همواره در سال‌های گذشته در فرآیند رسیدگی به بودجه سالیانه ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ در قالب تبصره ۱۸ به امر اشتغال و تامین منابع و تجهیز آن توجه لازم را داشته است.

یکی از ویژگی‌های لایحه بودجه ۱۳۹۹ نیز برنامه تولید و اشتغال است. همچنین در اهداف راهبردی پیش‌بینی شده در این لایحه کاهش بیکاری با ایجاد یک میلیون فرصت شغلی جدید و افزایش تولید با ایجاد رشد ۲ درصدی و خروج از رکود در نظر گرفته شده است.

بررسی جزئیات برنامه تولید اشتغال نشان می‌دهد که برنامه دقیقی برای این منظور در لایحه پیشنهادی دولت به مجلس شورای اسلامی وجود دارد. در این برنامه اعلام شده که هشت برنامه‌ای که در سال ۱۳۹۸ توسط دستگاه‌ها اجرا می‌شود استمرار یابد و و علاوه بر آن برنامه‌های جدید نیز در حوزه‌هایی که برنامه ندارند همچون آب، حمل و نقل، بهداشت و درمان تدوین شود.

بر اساس برنامه‌های ایجاد اشتغال در سال جاری که در سال‌های آینده نیز اجرا می‌شود، بافت فرسوده شهری، کشاورزی، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، شرکت‌های دانش بنیان، صنعت و معدن، فرهنگ و هنر، حمل و نقل ریلی برون شهری، سیاست‌های فعال بازار کار هشت بندی است که مورد توجه قرار گرفته است.

بنا بر برنامه‌های اعلام شده برای امسال پیش‌بینی شده بود که برای ۹۹۲ هزار نفر شغل ایجاد شود که سهم سیاست‌های فعال بازار کار ۳۲۸ هزار نفر، بافت‌های فرسوده شهری ۱۲۰ هزار نفر، کشاورزی ۶۰ هزار نفر، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ۱۲۲ هزار نفر، شرکت‌های دانش بنیان ۶۴ هزار نفر، صنعت و معدن ۲۷۰ هزار نفر، فرهنگ و هنر ۱۳ هزار نفر، حمل و نقل ریلی برون شهری پنج هزار نفر شغل ایجاد شود.

میزان اعتباری که برای ایجاد اشتغال در سال ۱۳۹۸ اعلام شده است از سه محل منابع داخلی بانکی، صندوق توسعه ملی و بودجه عمومی در مجموع ۵۳۵ هزار و ۴۸۷ میلیارد ریال است.

بررسی توزیع استانی برنامه‌های در دست اجرا نشان می‌دهد که بیشترین اشتغال‌ها به ترتیب در استان‌های تهران، اصفهان، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی و کرمان است.

در جدول برنامه‌های تولید و اشتغال برای سال ۱۳۹۹ نیز پیش‌بینی شده است که در هشت بند برنامه‌های ایجاد اشتغال در دست اجرا ، ۶۰ هزار نفر در بخش کشاورزی، ۴۵ هزار نفر در صنعت و معدن، ۳۲ هزار نفر در بافت فرسوده شهری،  ۳۱ هزار نفر در بخش سیاست‌های فعال بازار کار، یک هزار و ۴۳۰ نفر در حمل و نقل ریلی برون شهری فعالیت کنند.

همچنین بند برنامه‌های جدید نیز در لایحه بودجه سال آینده برای ایجاد ۸۵ هزار شغل پیش‌بینی شده است. سرانه تسهیلات به ازای هر فرصت شغلی جدید در این بند به طور متوسط برای هر نفر ۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.

در مجموع در لایحه بودجه ۱۳۹۹ ۲۵۴ هزار و ۸۵۴ میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته شده است. پیشنهاد شده از محل منابع داخلی بانکی ۱۱۷ هزار و ۵۶۹ میلیارد ریال، صندوق توسعه ملی ۸۷ هزار و ۲۸۵ میلیارد ریال و بودجه عمومی ۵۰ هزار میلیارد ریال اختصاص یابد.

در لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی شده که با توجه به پیشرفت عملکرد برنامه‌های در دست اجرا، به طور متوسط ۳۰ درصد این برنامه‌ها تا پایان سال آینده عملیاتی شوند. بنابراین با  احتساب عملیاتی شدن برنامه‌های در دست اجرا و ایجاد فرصت‌های شغلی ناشی از اجرای برنامه‌های سال ۱۳۹۹ در مجموع ۹۵۵ هزار فرصت شغلی سال آینده محقق خواهد شد.