به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما از وین, غریب آبادی نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین درگفتگوی اختصاصی محورهای گفتگوها در نشست شورای حکام سازمان انرژی اتمی را تشریح کرد:
نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنین گفت: درخواست از ایران برای اجرای یکجانبه برجام، غیرمسئولانه و غیر عملی است و تنها راه حفظ برجام، اجرای تعهدات همه طرف هاست.
کاظم غریب آبادی در نشست فصلی شورای حکام آژانس که عصر امروز به موضوع ایران پرداخت ؛ در بیانیه ای افزود: اروپا باید برای حفظ مهمترین دستاورد دیپلماسی ، هزینه بپردازد و اروپا به جای انتقاد از ایران، به نقش مخرب آمریکا به عنوان دلیل اصلی وضعیت موجود، بپردازد.
وی تاکید کرد : ادعاها مبنی بر ریسک اشاعه ای از سرگیری فعالیت های هسته ای ایران، بی اساس بوده و موجب توقف اعمال حقوق ایران طبق برنامه ملی اش نخواهد شد.
غریب آبادی گفت : ادعای آمریکا برای مذاکره، یک ژست سیاسی برای گریز از مسئولیت هایش در پایبندی به تعهدات بین المللی است. سلاح اتمی هیچ جایگاهی در سیاست ها و دکترین دفاعی و امنیتی ایران ندارد.
نماینده ایران تاکید کرد : اقدامات رژیم اسرائیل برای انحراف افکار عمومی و جامعه بین المللی از تهدید واقعی این رژیم برای صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی است و جامعه بین المللی انحراف عربستان از برنامه صلح آمیز هسته ای را تحمل نخواهد کرد.
کاظم غریب آبادی در نشست فصلی شورای حکام آژانس که عصر امروز به موضوع ایران پرداخت ؛ در بیانیه ای افزود: اروپا باید برای حفظ مهمترین دستاورد دیپلماسی ، هزینه بپردازد و اروپا به جای انتقاد از ایران، به نقش مخرب آمریکا به عنوان دلیل اصلی وضعیت موجود، بپردازد.
وی تاکید کرد : ادعاها مبنی بر ریسک اشاعه ای از سرگیری فعالیت های هسته ای ایران، بی اساس بوده و موجب توقف اعمال حقوق ایران طبق برنامه ملی اش نخواهد شد.
غریب آبادی گفت : ادعای آمریکا برای مذاکره، یک ژست سیاسی برای گریز از مسئولیت هایش در پایبندی به تعهدات بین المللی است. سلاح اتمی هیچ جایگاهی در سیاست ها و دکترین دفاعی و امنیتی ایران ندارد.
نماینده ایران تاکید کرد : اقدامات رژیم اسرائیل برای انحراف افکار عمومی و جامعه بین المللی از تهدید واقعی این رژیم برای صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی است و جامعه بین المللی انحراف عربستان از برنامه صلح آمیز هسته ای را تحمل نخواهد کرد.
متن کامل سخنرانی کاظم غریب آبادی درنشست شورای حکام
خانم رئیس.
آقای مدیر کل موقت.
عالیجنابان، خانم‌ها و آقایان.
خانم رئیس، از شما به خاطر هدایت این جلسه تشکر می‌کنم. از آنجا که این آخرین نشست عادی شورای حکام با حضور آقای فروتا، مدیرکل موقت به شمار می‌آید، اجازه می‌خواهم تا از ایشان به خاطر فعالیت حرفه‌ای در طول دوره تصدی مسئولیتشان تشکر کنم و آرزوی بهترین‌ها را برای فعالیت‌های آینده وی دارم. همچنین، مایلم تا به آقای رافائل گروسی به علت انتخاب وی از سوی شورای حکام به عنوان مدیرکل جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی، تبریک بگویم و ابراز امیدواری کنم که تحت رهبری ایشان، عملکرد آژانس بیشتر تقویت شود.
همکاران محترم.
ایران، حسن نیت خود را از از طریق اجرای همه تعهداتش ذیل توافق هسته‌ای نشان داده و همانگونه که جهان شاهد بود، آژانس دائما پایبندی کامل ایران به توافق را گزارش کرده است. جمهوری اسلامی ایران با یک رویکرد برد-برد برای همه طرف‌ها وارد این توافق شد. به هرحال، اگر قرار باشد که فقط ایران، تاکید می‌کنم فقط ایران، تنها طرفی باشد که باید فشار‌ها را تحمل کند و به طور یکجانبه توافق را اجراء کند، چنین اجرای غیر متعادلی به طور طبیعی زیاد دوام نخواهد آورد، و عقب نشینی تدریجی از اجرای تعهدات، نخستین گام ایران برای برگرداندن تعادل به این توافق می‌باشد.
حقیقت این است که همه طرف‌های این توافق معتقدند این توافق براساس اعتماد فرضی ایجاد نشده است؛ بلکه این توافق بر اساس عدم اطمینان به همراه یک رژیم راستی آزمایی قوی بنا شده است. اگر بخواهیم ایده آل نگاه کنیم، این به معنی راستی آزمایی تعهدات ایران، در برابر راستی آزمایی تعهدات دیگر طرف هاست.
همکاران محترم.
با خروج غیرقانونی و یکجانبه آمریکا از توافق و تحمیل مجدد تحریم‌های غیر انسانی علیه ایران، و نیز ناتوانی طرف‌های اروپایی در حفظ تعادل ذاتی این توافق، صحبت از حفظ یا ایجاد اطمینان سخت خواهد بود. در این وضعیت جدید، واضح است که اجرای مفاد پیوست دوم و بخشی از پیوست سوم توافق هسته ای، اعتبار خود را از دست داده است. همه این رفتار‌های بدخواهانه، منتج به جلوگیری کامل ایران از مزایایی شد که به حق، تحت برجام باید از آن منتفع می‌شد و پایه اصلی رضایت ایران برای محدود شدن ذیل برجام بود.
به هر حال، جمهوری اسلامی ایران امیدوار است که طرف‌های باقیمانده در برجام و نیز جامعه بین المللی این قطار از ریل خارج شده را به مسیر مناسب، بازگردانند؛ به طوریکه همه به مسیر اعتمادسازی برگردند و جهان بتواند شاهد اعتماد به چارچوب‌های چندجانبه باشد.
برای ایران، طرف‌های باقیمانده در برجام به ویژه سه عضو اروپایی آن، بایستی گام‌های عملی به سمت اعتمادسازی بردارند و حداقل سعی در بازگرداندن اعتماد به همان میزان که قبل از این وضعیت وجود داشت، نمایند.
اقدامات ایران در چهار سال گذشته بعد از اجرای برجام، گواهی واضح بر عزم آن برای ایجاد روابط سازنده با شرکای اروپایی و تمایل آن برای یافتن یک راه حل دیپلماتیک و منطقی برای این موضوع است.
متاسفانه با این وجود، آن‌ها گام عملی معتبری را برای اعاده اعتماد و بازگرداندن تعادل از دست رفته برجام برنداشته اند. ایران تلاش خواهد کرد تا از منافع ملی خود مطابق با قواعد و مقررات بین المللی و موافقت نامه‌های مذاکره شده حفاظت کند و حتی گام‌های اخیر ایران برای توقف اجرای برخی از تعهداتش ذیل برجام، نه تنها ادامه پایبندی کامل به مقررات توافق مطابق ماده ۳۶ آن است، بلکه نشان می‌دهد ایران هیچ یک از تعهدات بین المللی خود را نقض نکرده و همچنان در چارچوب برجام عمل می‌کند.
متاسفانه، به جای اقدامات عملی صادقانه، اروپایی‌ها از یک طرف صرفا به بیانیه‌های کلی در مورد تعهداتشان بسنده کرده و از طرف دیگر، در اشاره به توقف بخشی از تعهدات ایران، اغلب فراموش می‌کنند تا به نقش مخرب آمریکا به عنوان دلیل ریشه‌ای این وضعیت بواسطه رد کردن توافق، یا بی تحرکی خودشان بپردازند. کاملا واضح است که اتخاذ چنین رویکردی و بستن چشمان بر روی حقایق موجود، حاکی از آن است که آن‌ها هنوز آماده نیستند تا هزینه لازم برای حفظ مهمترین دستاورد دیپلماسی و همانگونه که خودشان می‌گویند، یکی از بنیان‌های معماری عدم اشاعه، را بپردازند.
برابر این پیش زمینه، رفتار ایران نبایستی در این خصوص مورد سوال واقع شود، چرا که بعد از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و از سرگیری تحریم‌های برداشته شده، ایران به مدت یک سال صبر استراتژیک از خود نشان داد و در همان حال، سعی کرد تا به دیگر طرف‌ها اجازه دهد تا راه‌های جبران آثار خروج آمریکا از برجام را پیدا کنند.
در طول این برهه زمانی، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی از ایران خواستند تا در برجام بماند و در عوض، تلاش می‌کنند تا طرح‌های جایگزینی را برای تضمین بهره مندی مزایا برای ایران، همانگونه که در توافق آمده، ارائه کنند.
براین اساس، ایران یک سال کامل را منتظر ماند، اما متاسفانه نتیجه عملی در این خصوص به دست نیامد. سرانجام در ۸ می ۲۰۱۹، ایران تصمیم به توسل به مفاد برجام گرفت و گام‌های اصلاحی تدریجی و شفافی را برای توقف اجرای تعهداتش ذیل برجام به طور گام به گام، هدفمند و قابل برگشت برداشت.
گام‌های برداشته شده توسط ایران، نه تدابیر تلافی جویانه و نه آنچه که برخی آن را رویکرد "کم‌تر در برابر کم تر" می‌نامند، بود؛ بلکه دقیقا مطابق با مکانیزم پیش بینی شده در بند ۳۶ توافق است.
در طول این مدت، فاصله ۶۰ روزه بین هر گام وجود داشت، به گونه‌ای که فرصت کافی برای دیپلماسی داده شود. دلیل مهم دیگر برای اتخاذ این رویکرد تدریجی و گام به گام، آمادگی واقعی ایران برای حفظ برجام و جلوگیری از شکست آن بود. اما از آنجا که هیچ راه حلی پیدا نشد و در همان زمان آمریکا رژیم تحریم‌های غیرقانونی یکجانبه خود را افزایش داد، هیچ انتخاب دیگری برای ایران جز ادامه اجرای حق خود ذیل توافق باقی نماند. به هرحال، ایران حسن نیت خود را در همه زمان‌ها نشان داده و انتظار دارد که چنین رویکردی، به نوبه خود با حسن نیت و اقدامات عملی مواجه شود.
خانم رئیس.
با این اوصاف، ایران همچنان در چارچوب توافق هسته‌ای رفتار می‌کند و آماده است تا اجرای کامل تعهدات خود را مشروط بر اینکه حقوق مشروعش همانگونه که در توافق آمده است، تضمین و محقق شود، از سر بگیرد.
واکنش‌های زیادی از سوی کشور‌های مختلف در برابر گام‌های تدریجی ایران مشاهده شد. اگر قرار است برجام به بقای خود ادامه دهد، تنها راه موجود اجرای تعهدات همه طرف ها، مطابق آنچه که در توافق و پیوست‌های آن آمده است، خواهد بود. در حالی که واضح است دیگر طرف‌های برجام قادر نیستند تا سهم خود را تحت توافق ایفاء کنند، غیر مسئولانه خواهد بود که انتظار داشته باشیم ایران از ابزار‌های جبرانی مندرج در توافق استفاده نکند!
خانم رئیس.
از آنجا که ادعا‌های بی پایه و غیر مرتبط از سوی چند عضو معدود مطرح شد، مایلم تا نکاتی را برای شفاف سازی به شرح ذیل مطرح کنم.
ایران، عضو ان. پی تی و آژانس بوده و در حال اجرای تعهداتش در یک چارچوب شفاف است. ایران، همزمان، حقوق مشخصی را ذیل همین ابزار‌ها دارد. بنابراین، هیچ بهانه، فشار، و یا حتی طرح ادعا‌های بی اساس مبنی بر ریسک اشاعه‌ای از سرگیری برخی فعالیت‌های هسته ای، موجب نخواهد شد تا ایران اعمال حقوق خویش بر طبق برنامه‌های ملی اش را متوقف یا محدود کند.
سیاست هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به طور شفاف از سوی مقامات آن در سطوح مختلف مطرح شده است. از منظر دینی، با فتوای مقام معظم رهبری، سلاح اتمی هیچ جایگاهی در سیاست‌ها و همچنین دکترین دفاعی و امنیتی ایران ندارد، بلکه تولید و بکارگیری آن‌ها حرام نیز می‌باشد.
نماینده آمریکا یک بار دیگر همان ادعاها درباره آمادگی کشورش برای مذاکره با ایران که به نظر می‌رسد بیشتر یک ژست سیاسی برای شانه خالی کردن از مسئولیت هایش درخصوص عدم پایبندی به تعهدات بین المللی اش باشد را تکرار کرد.
اگر آمریکا درباره ورود به مذاکرات جدی است، بایستی اولا همه تحریم‌های اعمالی را لغو کند، به طوریکه مسیر هموار گردد. فقط در آن صورت، مذاکرات می‌تواند ذیل چارچوب کمیسیون مشترک دنبال گردد. ادامه اعمال تحریم‌ها و دیگر اقدامات قهری یکجانبه، با ادعا‌های این کشور در مورد مذاکرات، منطبق و سازگار نیست.
صرف نظر از آنچه که در رابطه با برجام در حال اتفاق است، کاملا مشخص است که گزارشات مدیرکل و مدیرکل موقت در این رابطه، در ۴ سال گذشته حداقل یک نکته مهم را نشان داده و آن این که ایران در حال پایبندی به تعهداتش است.
بنابراین، ادعا‌های بی اساس مطرح شده توسط معدودی از اعضاء بویژه رژیم صهیونیستی در این نشست، صرفا بازی با سیاست‌های کثیف برای آسیب زدن به روند مثبت در همکاری‌های موجود بین ایران و آژانس است.
مایلم تاکید کنم که با سابقه طولانی چنین رژیمی در عدم الحاق و عدم پایبندی به هنجار‌ها و استاندارد‌های بین المللی در حوزه عدم اشاعه و خلع سلاح، نماینده این رژیم در جایگاهی نیست تا دیگران را در مورد موضوعی که خودشان به آن احترام نمی‌گذارند، موعظه کند.
کاملا واضح است که رژیم اسرائیل، اصلی‌ترین مخالف برجام از زمان آغاز آن بوده و از هیچ تلاشی برای تخریب آن فروگذار نکرده است. معتقدیم فشار اعمالی این رژیم به دیگر کشور‌ها تاکنون موثر نبوده و به این دلیل، تمرکز خود را از مدتی قبل بر آژانس قرار داده است.
جعل اسناد و ارائه اطلاعات انحرافی به آژانس و دولت‌های عضو توسط این رژیم، پدیده جدیدی نیست. تاسف بار است که این رژیم که در حال توسعه انواع مختلف سلاح‌های کشتار جمعی است، در حال توسل به هر ابزاری است تا افکار عمومی و جامه بین المللی را از تهدید واقعی صلح، امنیت و ثبات منطقه‌ای و بین المللی منحرف و برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران را به عنوان یک تهدید غیر واقعی و جعلی مطرح کند.
خانم رئیس.
اجازه دهید دوباره تاکید کنم که جمهوری اسلامی ایران خواهان بهترین رابطه در نوع خود با کشور‌های خلیج فارس است. همانگونه که هم اکنون با برخی از آنان داریم، و از پیشنهاد‌ها برای گفتگو و رسیدگی به اختلافات استقبال می‌کند. متاسفانه، باید تاکید کنم که این یک واقعیت ناامید کننده است که برای برخی کشور‌ها در منطقه غرب آسیا، به ویژه امارات متحده عربی و پادشاهی عربستان، ادامه جنگ و تنش به طور نزدیکی با بقای آن‌ها مرتبط شده است.
ما امیدوار و منتظر روزی هستیم که آن‌ها عاقلانه برخورد کنند. برنامه هسته‌ای امارات متحده عربی، یک برنامه کاملا وارداتی است و نه متکی به ظرفیت‌ها و دانش بومی، از اینرو ما درخصوص امنیت و ایمنی هسته‌ای این برنامه، نگرانی جدی داریم. همانگونه که مقررات آژانس نیز اذعان می‌دارند، مسئولیت در زمینه امنیت و ایمنی، بر عهده کشور‌ها است و نمی‌تواند از خارج تامین شود.
عربستان سعودی به عنوان کشوری با برنامه هسته‌ای غیرشفاف، در حالی که عضو ان. پی تی است، و دارای توافقنامه پادمان جامع لازم الاجرا با آژانس است، اما متاسفانه هنوز پروتکل "مقادیر کوچک" را اجراء می‌کند که این کشور را از تعهدات میزبانی بازرسان آژانس مستثنی می‌کند. با وجود درخواست‌های مکرر آژانس برای سالیان متمادی، پادشاهی عربستان تاکنون مدل به روز شده پروتکل مذکور را که صلاحیت دولت‌ها برای این پروتکل را محدود می‌کند، تصویب نکرده است.
متاسفانه، روشن شده است که چنین رفتار غیرمسئولانه عربستان، همچنین با تشویق از سوی دولت ترامپ تحت رویکرد سود محور سیاست خارجی رو به رو و ثابت شده که در چندین نوبت، دانش و فناوری هسته‌ای را به این کشور منتقل کرده است.
آژانس و دولت‌های عضو آن باید برای عربستان روشن کنند که جامعه بین المللی هیچ انحرافی را از برنامه‌های هسته‌ای صلح آمیز از سوی عربستان تحمل نخواهد کرد.
درباره موضوع مکان مورد نظر آژانس، از همان ابتدا و زمانی که آژانس ایران را مطلع نمود که چند سوال در مورد یک مکان دارد، ایران از خود همکاری و شفافیت نشان داد و ضمن اعطای دسترسی به آژانس، امکان نمونه برداری را نیز فراهم کرد. از بیانیه‌های آژانس مشخص می‌شود که همکاری در این خصوص ادامه دارد و به طور مشخص، ایران چندین بار به سوالات مطروحه جواب داده و مقامات ارشد آژانس نیز چند نوبت به ایران برای بحث در این خصوص، سفر کرده اند. بنابراین، ما معتقدیم که باید از هر نتیجه گیری زودهنگام، خودداری شود.
به علاوه، در حالیکه تعاملات بین ایران و آژانس در مورد این موضوع ادامه دارد، و زمانی که ایران در حال همکاری گسترده و سازنده با آژانس در مورد فعالیت‌های راستی آزمایی است، صحبت از هر بازه زمانی غیر واقعی و هرگونه تلاش برای بزرگ نمایی این مسئله عادی که برخی کشور‌های دیگر نیز با آن مواجه هستند، با هدف تحریف واقعیت‌ها برای اهداف سیاسی بوده و عواقب منفی بر همکاری‌ها خواهد داشت.
آقای مدیر کل موقت.
عالیجنابان، خانم‌ها و آقایان.
خانم رئیس، از شما به خاطر هدایت این جلسه تشکر می‌کنم. از آنجا که این آخرین نشست عادی شورای حکام با حضور آقای فروتا، مدیرکل موقت به شمار می‌آید، اجازه می‌خواهم تا از ایشان به خاطر فعالیت حرفه‌ای در طول دوره تصدی مسئولیتشان تشکر کنم و آرزوی بهترین‌ها را برای فعالیت‌های آینده وی دارم. همچنین، مایلم تا به آقای رافائل گروسی به علت انتخاب وی از سوی شورای حکام به عنوان مدیرکل جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی، تبریک بگویم و ابراز امیدواری کنم که تحت رهبری ایشان، عملکرد آژانس بیشتر تقویت شود.
همکاران محترم.
ایران، حسن نیت خود را از از طریق اجرای همه تعهداتش ذیل توافق هسته‌ای نشان داده و همانگونه که جهان شاهد بود، آژانس دائما پایبندی کامل ایران به توافق را گزارش کرده است. جمهوری اسلامی ایران با یک رویکرد برد-برد برای همه طرف‌ها وارد این توافق شد. به هرحال، اگر قرار باشد که فقط ایران، تاکید می‌کنم فقط ایران، تنها طرفی باشد که باید فشار‌ها را تحمل کند و به طور یکجانبه توافق را اجراء کند، چنین اجرای غیر متعادلی به طور طبیعی زیاد دوام نخواهد آورد، و عقب نشینی تدریجی از اجرای تعهدات، نخستین گام ایران برای برگرداندن تعادل به این توافق می‌باشد.
حقیقت این است که همه طرف‌های این توافق معتقدند این توافق براساس اعتماد فرضی ایجاد نشده است؛ بلکه این توافق بر اساس عدم اطمینان به همراه یک رژیم راستی آزمایی قوی بنا شده است. اگر بخواهیم ایده آل نگاه کنیم، این به معنی راستی آزمایی تعهدات ایران، در برابر راستی آزمایی تعهدات دیگر طرف هاست.
همکاران محترم.
با خروج غیرقانونی و یکجانبه آمریکا از توافق و تحمیل مجدد تحریم‌های غیر انسانی علیه ایران، و نیز ناتوانی طرف‌های اروپایی در حفظ تعادل ذاتی این توافق، صحبت از حفظ یا ایجاد اطمینان سخت خواهد بود. در این وضعیت جدید، واضح است که اجرای مفاد پیوست دوم و بخشی از پیوست سوم توافق هسته ای، اعتبار خود را از دست داده است. همه این رفتار‌های بدخواهانه، منتج به جلوگیری کامل ایران از مزایایی شد که به حق، تحت برجام باید از آن منتفع می‌شد و پایه اصلی رضایت ایران برای محدود شدن ذیل برجام بود.
به هر حال، جمهوری اسلامی ایران امیدوار است که طرف‌های باقیمانده در برجام و نیز جامعه بین المللی این قطار از ریل خارج شده را به مسیر مناسب، بازگردانند؛ به طوریکه همه به مسیر اعتمادسازی برگردند و جهان بتواند شاهد اعتماد به چارچوب‌های چندجانبه باشد.
برای ایران، طرف‌های باقیمانده در برجام به ویژه سه عضو اروپایی آن، بایستی گام‌های عملی به سمت اعتمادسازی بردارند و حداقل سعی در بازگرداندن اعتماد به همان میزان که قبل از این وضعیت وجود داشت، نمایند.
اقدامات ایران در چهار سال گذشته بعد از اجرای برجام، گواهی واضح بر عزم آن برای ایجاد روابط سازنده با شرکای اروپایی و تمایل آن برای یافتن یک راه حل دیپلماتیک و منطقی برای این موضوع است.
متاسفانه با این وجود، آن‌ها گام عملی معتبری را برای اعاده اعتماد و بازگرداندن تعادل از دست رفته برجام برنداشته اند. ایران تلاش خواهد کرد تا از منافع ملی خود مطابق با قواعد و مقررات بین المللی و موافقت نامه‌های مذاکره شده حفاظت کند و حتی گام‌های اخیر ایران برای توقف اجرای برخی از تعهداتش ذیل برجام، نه تنها ادامه پایبندی کامل به مقررات توافق مطابق ماده ۳۶ آن است، بلکه نشان می‌دهد ایران هیچ یک از تعهدات بین المللی خود را نقض نکرده و همچنان در چارچوب برجام عمل می‌کند.
متاسفانه، به جای اقدامات عملی صادقانه، اروپایی‌ها از یک طرف صرفا به بیانیه‌های کلی در مورد تعهداتشان بسنده کرده و از طرف دیگر، در اشاره به توقف بخشی از تعهدات ایران، اغلب فراموش می‌کنند تا به نقش مخرب آمریکا به عنوان دلیل ریشه‌ای این وضعیت بواسطه رد کردن توافق، یا بی تحرکی خودشان بپردازند. کاملا واضح است که اتخاذ چنین رویکردی و بستن چشمان بر روی حقایق موجود، حاکی از آن است که آن‌ها هنوز آماده نیستند تا هزینه لازم برای حفظ مهمترین دستاورد دیپلماسی و همانگونه که خودشان می‌گویند، یکی از بنیان‌های معماری عدم اشاعه، را بپردازند.
برابر این پیش زمینه، رفتار ایران نبایستی در این خصوص مورد سوال واقع شود، چرا که بعد از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و از سرگیری تحریم‌های برداشته شده، ایران به مدت یک سال صبر استراتژیک از خود نشان داد و در همان حال، سعی کرد تا به دیگر طرف‌ها اجازه دهد تا راه‌های جبران آثار خروج آمریکا از برجام را پیدا کنند.
در طول این برهه زمانی، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی از ایران خواستند تا در برجام بماند و در عوض، تلاش می‌کنند تا طرح‌های جایگزینی را برای تضمین بهره مندی مزایا برای ایران، همانگونه که در توافق آمده، ارائه کنند.
براین اساس، ایران یک سال کامل را منتظر ماند، اما متاسفانه نتیجه عملی در این خصوص به دست نیامد. سرانجام در ۸ می ۲۰۱۹، ایران تصمیم به توسل به مفاد برجام گرفت و گام‌های اصلاحی تدریجی و شفافی را برای توقف اجرای تعهداتش ذیل برجام به طور گام به گام، هدفمند و قابل برگشت برداشت.
گام‌های برداشته شده توسط ایران، نه تدابیر تلافی جویانه و نه آنچه که برخی آن را رویکرد "کم‌تر در برابر کم تر" می‌نامند، بود؛ بلکه دقیقا مطابق با مکانیزم پیش بینی شده در بند ۳۶ توافق است.
در طول این مدت، فاصله ۶۰ روزه بین هر گام وجود داشت، به گونه‌ای که فرصت کافی برای دیپلماسی داده شود. دلیل مهم دیگر برای اتخاذ این رویکرد تدریجی و گام به گام، آمادگی واقعی ایران برای حفظ برجام و جلوگیری از شکست آن بود. اما از آنجا که هیچ راه حلی پیدا نشد و در همان زمان آمریکا رژیم تحریم‌های غیرقانونی یکجانبه خود را افزایش داد، هیچ انتخاب دیگری برای ایران جز ادامه اجرای حق خود ذیل توافق باقی نماند. به هرحال، ایران حسن نیت خود را در همه زمان‌ها نشان داده و انتظار دارد که چنین رویکردی، به نوبه خود با حسن نیت و اقدامات عملی مواجه شود.
خانم رئیس.
با این اوصاف، ایران همچنان در چارچوب توافق هسته‌ای رفتار می‌کند و آماده است تا اجرای کامل تعهدات خود را مشروط بر اینکه حقوق مشروعش همانگونه که در توافق آمده است، تضمین و محقق شود، از سر بگیرد.
واکنش‌های زیادی از سوی کشور‌های مختلف در برابر گام‌های تدریجی ایران مشاهده شد. اگر قرار است برجام به بقای خود ادامه دهد، تنها راه موجود اجرای تعهدات همه طرف ها، مطابق آنچه که در توافق و پیوست‌های آن آمده است، خواهد بود. در حالی که واضح است دیگر طرف‌های برجام قادر نیستند تا سهم خود را تحت توافق ایفاء کنند، غیر مسئولانه خواهد بود که انتظار داشته باشیم ایران از ابزار‌های جبرانی مندرج در توافق استفاده نکند!
خانم رئیس.
از آنجا که ادعا‌های بی پایه و غیر مرتبط از سوی چند عضو معدود مطرح شد، مایلم تا نکاتی را برای شفاف سازی به شرح ذیل مطرح کنم.
ایران، عضو ان. پی تی و آژانس بوده و در حال اجرای تعهداتش در یک چارچوب شفاف است. ایران، همزمان، حقوق مشخصی را ذیل همین ابزار‌ها دارد. بنابراین، هیچ بهانه، فشار، و یا حتی طرح ادعا‌های بی اساس مبنی بر ریسک اشاعه‌ای از سرگیری برخی فعالیت‌های هسته ای، موجب نخواهد شد تا ایران اعمال حقوق خویش بر طبق برنامه‌های ملی اش را متوقف یا محدود کند.
سیاست هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به طور شفاف از سوی مقامات آن در سطوح مختلف مطرح شده است. از منظر دینی، با فتوای مقام معظم رهبری، سلاح اتمی هیچ جایگاهی در سیاست‌ها و همچنین دکترین دفاعی و امنیتی ایران ندارد، بلکه تولید و بکارگیری آن‌ها حرام نیز می‌باشد.
نماینده آمریکا یک بار دیگر همان ادعاها درباره آمادگی کشورش برای مذاکره با ایران که به نظر می‌رسد بیشتر یک ژست سیاسی برای شانه خالی کردن از مسئولیت هایش درخصوص عدم پایبندی به تعهدات بین المللی اش باشد را تکرار کرد.
اگر آمریکا درباره ورود به مذاکرات جدی است، بایستی اولا همه تحریم‌های اعمالی را لغو کند، به طوریکه مسیر هموار گردد. فقط در آن صورت، مذاکرات می‌تواند ذیل چارچوب کمیسیون مشترک دنبال گردد. ادامه اعمال تحریم‌ها و دیگر اقدامات قهری یکجانبه، با ادعا‌های این کشور در مورد مذاکرات، منطبق و سازگار نیست.
صرف نظر از آنچه که در رابطه با برجام در حال اتفاق است، کاملا مشخص است که گزارشات مدیرکل و مدیرکل موقت در این رابطه، در ۴ سال گذشته حداقل یک نکته مهم را نشان داده و آن این که ایران در حال پایبندی به تعهداتش است.
بنابراین، ادعا‌های بی اساس مطرح شده توسط معدودی از اعضاء بویژه رژیم صهیونیستی در این نشست، صرفا بازی با سیاست‌های کثیف برای آسیب زدن به روند مثبت در همکاری‌های موجود بین ایران و آژانس است.
مایلم تاکید کنم که با سابقه طولانی چنین رژیمی در عدم الحاق و عدم پایبندی به هنجار‌ها و استاندارد‌های بین المللی در حوزه عدم اشاعه و خلع سلاح، نماینده این رژیم در جایگاهی نیست تا دیگران را در مورد موضوعی که خودشان به آن احترام نمی‌گذارند، موعظه کند.
کاملا واضح است که رژیم اسرائیل، اصلی‌ترین مخالف برجام از زمان آغاز آن بوده و از هیچ تلاشی برای تخریب آن فروگذار نکرده است. معتقدیم فشار اعمالی این رژیم به دیگر کشور‌ها تاکنون موثر نبوده و به این دلیل، تمرکز خود را از مدتی قبل بر آژانس قرار داده است.
جعل اسناد و ارائه اطلاعات انحرافی به آژانس و دولت‌های عضو توسط این رژیم، پدیده جدیدی نیست. تاسف بار است که این رژیم که در حال توسعه انواع مختلف سلاح‌های کشتار جمعی است، در حال توسل به هر ابزاری است تا افکار عمومی و جامه بین المللی را از تهدید واقعی صلح، امنیت و ثبات منطقه‌ای و بین المللی منحرف و برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران را به عنوان یک تهدید غیر واقعی و جعلی مطرح کند.
خانم رئیس.
اجازه دهید دوباره تاکید کنم که جمهوری اسلامی ایران خواهان بهترین رابطه در نوع خود با کشور‌های خلیج فارس است. همانگونه که هم اکنون با برخی از آنان داریم، و از پیشنهاد‌ها برای گفتگو و رسیدگی به اختلافات استقبال می‌کند. متاسفانه، باید تاکید کنم که این یک واقعیت ناامید کننده است که برای برخی کشور‌ها در منطقه غرب آسیا، به ویژه امارات متحده عربی و پادشاهی عربستان، ادامه جنگ و تنش به طور نزدیکی با بقای آن‌ها مرتبط شده است.
ما امیدوار و منتظر روزی هستیم که آن‌ها عاقلانه برخورد کنند. برنامه هسته‌ای امارات متحده عربی، یک برنامه کاملا وارداتی است و نه متکی به ظرفیت‌ها و دانش بومی، از اینرو ما درخصوص امنیت و ایمنی هسته‌ای این برنامه، نگرانی جدی داریم. همانگونه که مقررات آژانس نیز اذعان می‌دارند، مسئولیت در زمینه امنیت و ایمنی، بر عهده کشور‌ها است و نمی‌تواند از خارج تامین شود.
عربستان سعودی به عنوان کشوری با برنامه هسته‌ای غیرشفاف، در حالی که عضو ان. پی تی است، و دارای توافقنامه پادمان جامع لازم الاجرا با آژانس است، اما متاسفانه هنوز پروتکل "مقادیر کوچک" را اجراء می‌کند که این کشور را از تعهدات میزبانی بازرسان آژانس مستثنی می‌کند. با وجود درخواست‌های مکرر آژانس برای سالیان متمادی، پادشاهی عربستان تاکنون مدل به روز شده پروتکل مذکور را که صلاحیت دولت‌ها برای این پروتکل را محدود می‌کند، تصویب نکرده است.
متاسفانه، روشن شده است که چنین رفتار غیرمسئولانه عربستان، همچنین با تشویق از سوی دولت ترامپ تحت رویکرد سود محور سیاست خارجی رو به رو و ثابت شده که در چندین نوبت، دانش و فناوری هسته‌ای را به این کشور منتقل کرده است.
آژانس و دولت‌های عضو آن باید برای عربستان روشن کنند که جامعه بین المللی هیچ انحرافی را از برنامه‌های هسته‌ای صلح آمیز از سوی عربستان تحمل نخواهد کرد.
درباره موضوع مکان مورد نظر آژانس، از همان ابتدا و زمانی که آژانس ایران را مطلع نمود که چند سوال در مورد یک مکان دارد، ایران از خود همکاری و شفافیت نشان داد و ضمن اعطای دسترسی به آژانس، امکان نمونه برداری را نیز فراهم کرد. از بیانیه‌های آژانس مشخص می‌شود که همکاری در این خصوص ادامه دارد و به طور مشخص، ایران چندین بار به سوالات مطروحه جواب داده و مقامات ارشد آژانس نیز چند نوبت به ایران برای بحث در این خصوص، سفر کرده اند. بنابراین، ما معتقدیم که باید از هر نتیجه گیری زودهنگام، خودداری شود.
به علاوه، در حالیکه تعاملات بین ایران و آژانس در مورد این موضوع ادامه دارد، و زمانی که ایران در حال همکاری گسترده و سازنده با آژانس در مورد فعالیت‌های راستی آزمایی است، صحبت از هر بازه زمانی غیر واقعی و هرگونه تلاش برای بزرگ نمایی این مسئله عادی که برخی کشور‌های دیگر نیز با آن مواجه هستند، با هدف تحریف واقعیت‌ها برای اهداف سیاسی بوده و عواقب منفی بر همکاری‌ها خواهد داشت.
نظر شما