خبرگزاری شبستان-آرزو یوسفی؛ نُهُم رَبیع‌ُالاول، روز آغاز امامت امام زمان(عج)، این روز نه تنها نخستین روز امامت امام عصر، بلکه آغاز دوره ای حیاتی و مهم در تاریخ شیعه است. مهم ترین شاخص قیام امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، ریشه کن ساختن ستم و فراگیر کردن عدل و قسط در سراسر گیتی است، به گونه ای که می توان ادعا کرد، جمله «یمْلَأُ الْأَرْضََ قِسْطاً وَ عَدْلاً کمٰا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً» که در بیشتر احادیث ذکر شده، تواتر لفظی دارد. پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: «قیامت بر پا نمی شود، مگر اینکه مردی از اهل بیت من که اسمش شبیه اسم من است، حاکم شود و زمین را پر از عدل و قسط کند، همان گونه که پر از ظلم و جور شده بود»
*سیری در زندگی امام زمان(عج)
معتمد عباسی، امام حسن عسکری(ع) را در هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ ه. ق، به شهادت رساند و امامت مهدی موعود که رهبری و ولایتش را پیامبر اکرم(ص) و معصومین پس از ایشان وعده داده بودند، آغاز شد. امامت حضرت مهدی(عج) در شرایطی روی داد که امام یازدهم نیز مانند دیگر ائمه، زمینه ولایت را برای فرزند خود آماده کرده بودند.
شب پیش از شهادت، ایشان به‌دور از چشم مأموران خلیفه، نامه‌های بسیاری درباره این مسأله مهم به شهرهای گوناگون فرستاد، حکومت عباسی از مدت‌ها پیش، بر اساس سخن رسول خدا(ص) و امامان معصوم(ع) مبنی بر اینکه مهدی فرزند امام حسن عسکری(ع) است، امام یازدهم شیعیان را زیر نظر داشتند و مراقب بودند فرزندی از ایشان باقی نماند.
با تولد حضرت مهدی(عج) در ۱۵ شعبان سال ۲۵۵ ه ق در سامرا، امام حسن عسکری(ع) با پنهان نگاه داشتن خبر ولادت فرزند خویش، این نقشه را باطل کرد. پس از شهادت امام حسن عسکری(ع)، خبر شهادت ایشان در سراسر سامرا پیچید و مردم در سوگ آن امام همام، عزاداری کردند و حضرت مهدی(عج) بر پیکر مطهر پدر بزرگوارشان نماز خواندند.
پس از شهادت امام، حضرت حجت(عج) که در آن زمان ۵ سال داشتند، به امامت رسید و کم‌کم خبر وجود فرزندی از سلاله پاک امامت پخش شد که تلاش خلیفه عباسی برای یافتن ایشان بی‌فایده بود. امامت حضرت حجت(عج) در این دوران را غیبت صغری می‌خواندند.
این غیبت از زمان شهادت پدر بزرگوارشان در سال ۲۶۰ ه ق، شروع و تا سال ۳۲۹ ه ق به طول انجامید. چهار نایب خاص، امر وساطت میان امام(عج) و شیعیان را به‌عهده داشتند و احکام دین را از ایشان دریافت و در اختیار شیعیان قرار می‌دادند.
این چهار نفر، عثمان‌بن سعید، محمدبن عثمان، حسین‌بن روح و علی‌بن محمد سمری بودند. این غیبت، ۶۹ سال به طول انجامید و پس از غیبت صغری، غیبت کبری آغاز شد.
*حقیقت و حکمت های غيبت امام زمان(عج)
امام صادق(ع) فرمود: "موضوع غيبت سرّي است از اسرار خداوند و غيبي است از غيوب الهي، چون خدا را حکيم مي دانيم بايد اعتراف کنيم که کارهايش از روي حکمت صادر مي شود؛ گرچه تفصيلش براي ما مجهول باشد."از اين حديث به خوبي آشکار مي شود که علت و فلسفه اصلي غيبت، جزء اسرار الهي است و جز ائمه اطهار(ع) کسي نمي داند؛ آنها هم مأذون به بازگو کردن آن نبودند.
*آزمايش و غربال انسان هاي صالح
گروهي که ايمان محکمي ندارند باطنشان ظاهر مي شود و کسانيکه ايمان در اعماق دلشان ريشه کرده به واسطه انتظار فرج، صبر بر شدائد و ايمان به غيبت، ارزششان معلوم مي گردد. امام موسي بن جعفر(ع) مي فرمايد: "براي صاحب الامر ناچار غيبتي خواهد بود، به طوري که گروهي از مومنين از عقيده برمي گردند. خدا به وسيله غيبت، بندگانش را امتحان مي کند."
اساساً مساله غيبت در گفتار معصومين(ع) به عنوان يک سنت الهي مطرح شده است که در ميان انبياء پيشين و اوصياي آنها معمول بوده است. بنابر روايات، صالح پيامبر در سن پيري از ميان قومش غايب شد و غيبت او مدتي به طول انجاميد به طوريکه چون به ميان قومش بازگشت وي را نشناختند.
*آمادگي پذيرش جهاني
براي ظهور امام مهدي(عج) به عنوان خاتم الاوصيا و منجي بشريت و تحقق يک انقلاب همه جانبه در سطح جهان، علاوه بر وجود رهبري شايسته، قطعاً زمينه و آمادگي جهاني نيز لازم است؛ بنابراين مي توان فقدان آمادگي جهان را يکي از فلسفه ها و حکمتهاي غيبت امام مهدي(عج) برشمرد.
*حفظ جان امام مهدي (عج(
پيغمبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) بارها به مردم گوشزد کرده بودند که دستگاه ظلم و ستم عاقبت به دست مهدي موعود(عج) برچيده مي شود و کاخهاي بيدادگري را واژگون خواهد کرد.
وجود مقدس امام زمان(عج) همواره مورد توجه دو گروه قرار مي گرفت، يکي مظلومان و ستمديدگان که متاسفانه هميشه عده آنان زياد بوده و هست، آنان به قصد تظلم و اميد حمايت و دفاع، دور وجود امام زمان(عج) جمع شده تقاضاي نهضت و دفاع مي کردند و هميشه عده زيادي اطراف امام(ع) را احاطه کرده و انقلاب و غوغايي برپا بود.
گروه دوم زورگويان و ستمکاران خونخوار که بر ملت محروم تسلط يافته و در راه رسيدن به منافع شخصي و حفظ مقام خويش از هيچ عمل زشتي پروا ندارند و حاضرند تمام ملت را فداي مقام خود کنند. اين گروه چون وجود مقدس امام مهدي(عج) را سد راه منافع و مقاصد شوم خود مي ديدند ناچار بودند وجود مقدس آن جناب را از ميان بردارند و خودشان را از اين خطر بزرگ برهانند. در اين تصميم اساسي با هم متحد شده تا قطع ريشه عدالت و دادخواهي هرگز از پاي نمي نشستند و خداوند حكيم به وسيله غيبت امام دوازدهم(عج) جانش را از شر دشمنان حفظ نموده است.
*وظیفه منتظران حضرت مهدی
بر اساس تعالیم اسلامى یكى از وظایف مهم هر مسلمان، انتظار ظهور حضرت قائم(عج) است؛ انتظار تحقق وعده الهى بر حاكمیت صالحان و تشكیل دولت اهل بیت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) است.
*شناخت امام
اهمیت شناخت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف به گونه ای است که در برخی روایات، کسب نکردن معرفت لازم درباره امام، مساوی با کفر و بی ایمانی است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این زمینه می فرماید: «کسی که بمیرد و امام زمان خودش را نشناسد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است».
*پیروی از نائب امام
در این باره وقتی از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف سؤال کردند، در دوران غیبت کبرا که به شما دسترسی نداریم، پاسخ احکام و مسائلی را که با آنها مواجه می شویم، چگونه به دست آوریم؟ حضرت فرمود: «در پیش آمدها و حوادثی که رخ می دهد، به آشنایان با احادیث ما (مجتهدان جامع الشرایط که متخصصان متون دینی و احادیث اهل بیت علیهم السلام هستند) مراجعه کنید. آنها حجت من برای شما و من حجت خدا بر آنان هستم».
*خودسازی
بنابراین، یکی از وظایف منتظران، تلاش در راه خودسازی و تهذیب نفس است. بر این اساس، امام صادق علیه السلام می فرماید: «هر کس دوست دارد از یاران حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف باشد، باید در انتظار ظهور آن حضرت باشد و در این حال، به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار کند».
حتی در توقیعی که امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف آن را برای شیخ مفید نوشته، چنین آمده است که اعمال ناشایست و گناهانی که از شیعیان سر می زند، یکی از عوامل طولانی شدن دوره غیبت و محرومیت آنها از دیدار امام است.
*جامعه سازی
یکی از شرایط مهم رشد ارزش های الهی، مبارزه با نارسایی های اجتماعی از طریق امر به معروف و نهی از منکر است، به گونه ای که در روایات اهل بیت علیهم السلام آمده که تا آمادگی های لازم فکری و فرهنگی در جامعه برای پذیرش و یاری امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف پدید نیاید، ظهور حضرت محقق نخواهد شد.
از سوی دیگر، آمادگی های لازم نیازمند بسترسازی است که افراد به دست آوردن مهارت ها و کمالات لازم، در پاک سازی فضای عمومی جامعه بیشتر بکوشند تا شرایط لازم برای ظهور آن حضرت فراهم شود.
* دعا برای تعجیل فرج
با توجه به نقش و جایگاه مهمی که دعا در تفکر اسلامی دارد، اگر دعا با شرایط لازم انجام گیرد، همچون دیگر علل و عوامل مؤثر در نظام هستی، می تواند امور تکوینی را تغییر دهد. در بخشی از روایات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام سفارش شده است که برای فرج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف زیاد دعا کنید.
∎