به گزارش آژانس رويدادهاي مهم نفت و انرژي " نفت ما " ، در حال حاضر بنزين در کشورهاي همسايه ايران با چند برابر نرخ بنزين ايران خريد و فروش مي‌شود؛ با اين حال بسياري از مسوولان نفتي و کارشناسان حوزه انرژي بر سر لزوم اصلاح قيمت اين فرآورده نفتي اتفاق نظر دارند.طبق قانون هدفمندي يارانه‌ها مصوب سال 1389 بايد قيمت فروش داخلي بنزين، نفت گاز، نفت کوره، نفت سفيد و گاز مايع و ساير مشتقات نفت، با لحاظ کيفيت حامل‌ها و با احتساب هزينه‌هاي مترتب (شامل حمل ونقل، توزيع، ماليات و عوارض قانوني) به تدريج تا پايان برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران کمتر از 90 درصد قيمت تحويل روي کشتي (فوب) درخليج فارس نباشد.

اما طي سال‌هايي که اين قانون اجرا شد، در محدود دفعاتي دولت دست به اصلاح قيمت سوخت از جمله بنزين زد که بار آخر به سال 1393 بازمي‌گردد و بعد از آن هيچ تغييري در قيمت سوخت ايجاد نشد و به تبع آن قيمت سوخت در ايران به 90 درصد قيمت فوب خليج‌فارس نرسيد و البته دولت و مجلس دلايل و ملاحظات خاص خود از جمله کنترل تورم و آثار رواني ناشي از افزايش قيمت سوخت و کالاها و نهايتا زندگي مردم را داشتند.

از سوي ديگر، 15 درصد يارانه‌اي که در دنيا و در حوزه انرژي پرداخت مي‌شود، متعلق به ايران است. يعني 10 درصد درآمد ناخالص داخلي را به يارانه اختصاص مي‌دهيم و 50 درصد يارانه انرژي به سه دهک ثروتمند جامعه اختصاص مي‌يابد، اين در حالي است که کم‌تر از سه درصد هزينه اين دهک‌ها، به سوخت مربوط است.اما بررسي و مرور درآمد و هزينه در کشورهاي مختلف و ايران نشان مي‌دهد که متوسط مصرف داخلي بنزين در سال 1395 معادل 73.4 ميليون ليتر در روز بوده که نسبت به سال قبل 5.2 درصد رشد داشته و اين در حالي است که متوسط مصرف داخلي بنزين در سال 1396 و 1397 به ترتيب 77.4 و 88.4 ميليون ليتر در روز بوده که نسبت به سال‌هاي قبل 7.9 و 14.2 درصد افزايش داشته است. در نتيجه به نظر مي رسد که پايين بودن قيمت نسبي بنزين منجر به افزايش مصرف آن شده است.

مقايســه قيمت بنزين در کشورها، نسبت به درآمد ســرانه نشان مي‌دهد که قدرت خريد مردم براي بنزين چقدر است؛ هرچند در برخي کشورها مردم قيمت بالايي براي خريد بنزين پرداخت مي کنند اما در عوض اين قيمت با توجه به درآمد ســرانه ايشــان رقم معقولي به نظر مي‌آيد، و در نتيجه قيمت صرف نمي‌تواند ملاک مناسبي براي ارزاني يا گراني بنزين در نظر گرفته شود.

با تمام اين اوصاف، وقتي بحث گراني بنزين در ساير کشورها در مقايسه با قيمت آن در ايران مطرح مي‌شود، اين موضوع از سوي افکار عمومي عنوان مي‌شود که قيمت‌ها را بايد نسبت به درآمد سرانه آن کشورها در نظر گرفت و سپس مقايسه کرد که آيا قيمت بنزين در ايران ارزان‌تر است يا خير؟ اين در حالي است که به اعتقاد کارشناسان، بايد توجه داشت که درآمد سرانه گرچه مي‌تواند نشانگر ميزان ثروت يک کشور نسبت به ديگران باشد، اما نمي‌تواند تصوير دقيقي از وضعيت اقتصادي کشورها نسبت به سايرين ارائه دهد.

به عنوان مثال اگر درآمد سرانه ايران برابر با 4000 دلار باشد و درآمد سرانه آلمان 6500 دلار باشد، نمي‌توان بر اين اساس تعيين کرد که کدام يک از کشورها وضعيت اقتصادي بهتري دارند؛ چراکه هزينه‌هاي جاري در دو کشور بسيار متفاوت است.

با اين حال آمار مربوط به درآمد سرانه در ايران نسبت به کشورهاي همسايه که قيمت بنزين آن‌ها با ايران مقايسه شده، حاکي از آن است که در ترکيه قيمت بنزين 16 هزار و 660 تومان ( 1.23 دلار) و قيمت گازوئيل 15 هزار و 120 تومان ( 1.12 دلار) است. يعني بر اساس بررسي‌ها، گران‌ترين بنزين در ميان کشورهاي اطراف ايران، در ترکيه و ارمنستان به فروش مي رسد. نرخ هر ليتر بنزين در ترکيه برابر با يک دلار و 23 سنت و در ارمنستان برابر با يک دلار و 18 سنت است. يعني در ارمنستان قيمت بنزين 15 هزار و 930 تومان و قيمت گازوئيل 14 هزار و 715 تومان (1.09 دلار) برآورد شده است.

قيمت بنزين در ايران ارزان‌ترازکشورهاي همسايه است

از سوي ديگر بررسي‌ها نشان مي دهد قيمت بنزين در ايران حداقل فاصله‌اي 4800 توماني با ارزان‌ترين کشور همسايه دارد و ترکمنستان ارزان‌ترين بنزين پس از ايران را در ميان همسايگان عرضه مي‌کند. قيمت بنزين در اين کشور 5805 تومان (0.43 دلار) و قيمت گازوئيل 5265 تومان (0.39 دلار) است.

سومين بنزين گران در ميان همسايگان اطراف در افغانستان به فروش مي رسد. نرخ هر ليتر بنزين در اين کشور به 75 سنت مي رسد و قيمت گازوئيل 9585 تومان (0.71 دلار) است. قيمت بنزين در عراق، 8505 تومان (0.63 دلار) و قيمت گازوئيل 9450 تومان (0.7 دلار) برآورد شده است.

اما در پاکستان، ديگر کشور همسايه ايران، قيمت بنزين 9450 تومان (0.7 دلار) و قيمت گازوئيل 10 هزار و 800 تومان (0.8 دلار) برآورد شده است. همچنين در آذربايجان قيمت بنزين 6345 تومان (0.47 دلار) و قيمت گازوئيل 4725 تومان (0.35 دلار) اعلام شده است.

اين در حالي است که درآمد سرانه ترکيه در سال 2017 برابر 27 هزار 520 دلار بود. يا در ترکمنستان اين رقم 17 هزار 280 دلار، آذربايجان 16 هزار 770 دلار و در پاکستان 5540 دلار اعلام شده است. اما درآمد سرانه در کشوري مانند عراق، 17 هزار و 220 دلار و در افغانستان، 19 هزار و 40، ارمنستان 100 هزار و 10 دلار و ايران 21 هزار 50 دلار بوده است.