صاحب‌خبر - فصل نخست این دستورالعمل مربوط به تشکیلات و وظایف است و بر اساس ماده یک آن به‌منظور ارزیابی و تنقیح قوانین و مقررات قضایی، اداره کل تنقیح قوانین و مقررات در معاونت حقوقی قوه‌قضاییه که ازاین‌پس اداره کل نامیده می‌شود تشکیل می‌شود و این اداره وظیفه آسیب‌شناسی و ارزیابی مستمر قوانین و مقررات موضوع این دستورالعمل و اقدام لازم در خصوص تنقیح آن‌ها را عهده‌دار است. همچنین تهیه درختواره قوانین و مقررات، تبیین تعداد و دامنه موضوعات (کدهای) تنقیحی و تعیین اصول، ضوابط و فنون ناظر بر تنقیح شکلی و ماهوی قوانین و مقررات و تدوین قانون جامع، ضمن همکاری مشترک با بخش‌های مرتبط در معاونت قوانین مجلس شورای اسلامی و معاونت حقوقی ریاست جمهوری، تهیه ضوابط مربوط به تهیه و انتشار مجموعه قوانین و مقررات با هماهنگی بخش‌های مرتبط در قوای دیگر و روزنامه رسمی کشور، تهیه پیش‌نویس لوایح و مواد تنقیحی. شناسایی موارد نیازمند وضع قوانین و مقررات یا بازنگری آن و اعلام به مراجع مرتبط، تنقیح آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها و سایر مصوبات مربوط به قوه‌قضاییه و ارائه گزارش ادواری و موردی تنقیح قوانین و مقررات به معاون حقوقی قوه‌قضاییه از دیگر وظایف اداره کل است. بر اساس ماده 2 این دستورالعمل نیز تشکیلات اداره کل با پیشنهاد معاونت حقوقی و تأیید معاونت راهبردی تهیه می‌شود و به تصویب رئیس قوه‌قضاییه می‌رسد. گفتنی است اداره کل همچنین موظف است با نظارت و ارزیابی مستمر قوانین و مقررات قضایی، نسبت به تنقیح قوانین و مقررات مرتبط با جرایم و مجازات‌ها، قوانین و مقررات مربوط به آیین دادرسی مراجع قضایی، تمامی آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها و سایر مصوبات مربوط به قوه‌قضاییه، سایر قوانین و مقررات که در اجرای تفاهم‌نامه بین قوای سه‌گانه، قوه‌قضاییه عهده‌دار انجام آن می‌شود را بر عهده گیرد. همچنین بر اساس ماده 4 این دستورالعمل اداره کل می‌تواند به‌منظور دسترسی قضات و عموم جامعه به متن صحیح و منقح قوانین و مقررات معتبر و آرای وحدت رویه، نسبت به تهیه مجموعه‌های تنقیح شده موضوعی به‌صورت مکتوب یا الکترونیکی به همراه پیشینه تقنینی و اطلاعات مربوط به شناسنامه قانون، قوانین و مقررات مرتبط، آرای قضایی و نظرات تفسیری و مشورتی مرتبط با هر ماده و جدول تاریخی آرا و نظرات مشورتی اقدام کند. لازم به ذکر است به‌منظور بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در امر تنقیح و کسب نظرات و پیشنهاد‌های صاحب‌نظران در این زمینه، مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه‌قضاییه مکلف است با همکاری اداره کل نسبت به طراحی و راه‌اندازی سامانه الکترونیکی تنقیح اقدام کند. بر اساس فصل دوم این دستورالعمل جهت بهره‌گیری از نظرات کارشناسی، کمیسیون‌های تنقیح در محل اداره کل تشکیل می‌شود که تعداد کمیسیون‌ها و مهلت اقدام آن‌ها به‌تناسب میزان و نوع کار با پیشنهاد مدیرکل و تصویب معاونت حقوقی قوه‌قضاییه است. همچنین شیوه انتخاب اعضا، ترکیب آنان، آیین کار، نحوه پرداخت حق‌الزحمه، همان است که در آیین‌نامه کارگروه‌های مشورتی اداره کل حقوقی آمده است و چنانچه در تهیه لوایح تنقیحی، در مواردی نیاز به همکاری قوای دیگر باشد، با ایجاد کمیسیون‌های مشترک، نسبت به تنقیح و تهیه پیش‌نویس لایحه موردنیاز اقدام می‌شود. ماده 8 این دستورالعمل مقرر می‌کند که دبیر هر کمیسیون از قضات یا کارشناسان مجرب اداره کل توسط مدیرکل انتخاب شود و انجام امور دبیرخانه‌ای هر کمیسیون از قبیل ارسال دعوت‌نامه و مستندات، تهیه صورت‌جلسات، ثبت و ضبط گزارش‌ها و مستندات و گزارش وضعیت حضور اعضا به مدیرکل را بر عهده گیرد. همچنین در مواردی که دستور کار کمیسیون‌های تنقیح قوانین و مقررات مرتبط با یکی از سازمان‌ها، مراکز یا واحد‌های قوه‌قضاییه باشد، نماینده آن دعوت می‌شود و با حق رأی در جلسات حضور می‌یابد. اداره کل نیز می‌تواند با تشخیص معاون حقوقی و با رعایت قوانین و مقررات مربوط، نسبت به تنقیح قوانین و مقررات از طریق انعقاد قرارداد با بخش خصوصی اقدام کند. بر اساس این دستورالعمل تنقیح از طریق گردآوری و پالایش قوانین و مقررات و پیشنهاد اصلاح آن‌ها به‌منظور رفع ابهام، اجمال، تعارض، تداخل، تکرار و تورم قوانین صورت می‌پذیرد. در تهیه پیش‌نویس لوایح و مقررات نیز باید ضوابط تنقیحی مربوط به‌عنوان، موضوع، شیوه نگارش، تنظیم فصول، ترتیب مواد، تناسب مواد با عنوان و موضوع، تبیین قوانین و مقررات غیر معتبر در ماده ناسخ و شیوه تهیه مقدمه توجیهی و شرح توجیهی مواد رعایت شود. گفتنی است بر اساس این دستورالعمل لوایح تنقیحی، پس از تأیید معاون حقوقی، به نظر رییس قوه‌قضاییه می‌رسد تا در صورت موافقت، مراتب جهت طی مراحل قانونی به مجلس شورای اسلامی اعلام شود. همچنین به‌منظور پالایش و تنقیح شکلی و ماهوی آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها و سایر مصوبات مربوط به قوه‌قضاییه، اداره کل نسبت به انجام فرایند تنقیح، اقدام و معاون حقوقی پیشنهاد‌های اصلاحی را به رئیس قوه‌قضاییه یا دیگر مراجع تصویب‌کننده اعلام می‌کند. همچنین این دستورالعمل معاونت منابع انسانی قوه‌قضاییه را مکلف می‌کند تا نسبت به تأمین و آموزش نیروی انسانی موردنیاز اداره کل اقدام کند و هرسال طبق اعلام معاونت حقوقی قوه‌قضاییه، اعتبار لازم برای اجرای مفاد این آیین‌نامه، توسط معاونت راهبردی در بودجه سالانه قوه‌قضاییه پیش‌بینی می‌شود و در سرجمع اعتبارات معاونت حقوقی تخصیص می‌یابد.∎​