بهای طلای سیاه روز گذشته با بهبود نسبت به معاملات روز دوشنبه، وارد مسیر صعودی شد. با این حال قیمت‌ها همچنان در سطوح کمتر از قبل از حملات به تاسیسات  آرامکو باقی ماند. روز گذشته و تا لحظه تنظیم این گزارش، هر بشکه نفت خام برنت ۶۱ سنت رشد قیمت داشت و به ۸۶/ ۵۹ دلار رسید. این قیمت کمتر از ۲۲/ ۶۰ دلار برای هر بشکه نفت خام برنت در آخرین روز کاری بازار، پیش از وقوع حملات ۱۴ سپتامبر به تاسیسات بقیق و خریص است. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز ۵۶ سنت رشد قیمت داشت و با قرار گرفتن روی ۶۳/ ۵۴ دلار بر بشکه همچنان کمتر از ۸۵/ ۵۴ دلار بر بشکه‌ای بود که پیش از حملات در آن سطح قرار داشت. روز گذشته انتشار گزارش‌هایی از ثبت بیشترین افت تولید ماهانه اوپک طی ۱۶سال اخیر  در ماه سپتامبر و افت تولید روزانه ۲۷۶ هزار بشکه‌ای نفت خام آمریکا در جولای باعث تقویت قیمت‌ها شدند. دیروز به‌عنوان نخستین روز از ماه اکتبر (دهمین ماه در سال میلادی) در حالی دو شاخص برنت و دبلیو تی‌ای مثبت بود که کارنامه سه ماهه گذشته این دو شاخص، به‌عنوان بدترین عملکرد فصلی آنها در سال جاری به ثبت رسید. روز دوشنبه، هر دو نفت شاخص بازار تحت تاثیر نگرانی‌های سمت تقاضای بازار، ارسال سیگنال‌هایی از کاهش تنش‌ها در خاورمیانه و همچنین انتشار خبرهایی از بازیابی تولید روزانه نفت خام عربستان، با افت مواجه بودند. دوشنبه آخرین روز معاملاتی در سه ماه سوم سال میلادی بود. نگاهی به عملکرد برنت در سه ماه سوم ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که این شاخص تحت تاثیر نگرانی از کند شدن رشد تقاضا در پی جنگ تجاری آمریکا و چین، بیشترین کاهش قیمت را در سال جاری میلادی داشته است. شاخص نفت خام برنت روز دوشنبه به‌عنوان آخرین روز معاملاتی در سه ماه سوم سال جاری میلادی، روی ۷۸/ ۶۰ دلار ایستاد. شاخص نفت خام آمریکا نیز در این روز، به ۰۷/ ۵۴ دلار بر بشکه رسید.

 نگاهی به عملکرد ماهانه برنت نشان می‌دهد که این شاخص در طول سپتامبر، ۶/ ۰ درصد رشد داشته در حالی‌که دبلیو تی آی، ۹/ ۱ درصد کاهش را در این ماه تجربه کرده است. این عملکرد ماهانه در شرایطی به ثبت رسیده است که حملات پهپادی حوثی‌های یمن به تاسیسات آرامکو در شرق عربستان در میانه‌های سپتامبر، باعث اختلال عرضه‌ای ۷/ ۵ میلیون بشکه‌ای از سوی عربستان و شوک قیمتی حدودا ۲۰ درصدی به بهای طلای سیاه در بازار جهانی شد. اما عملکرد فصلی دو شاخص نفت خام در بازار جهانی، از عملکرد ماهانه آنها نیز ناامیدکننده‌تر بوده است. شاخص نفت خام برنت در سه ماه سوم سال جاری میلادی افتی ۷/ ۸ درصدی را به ثبت رساند تا بیشترین افت قیمت فصلی را از سه ماه چهارم ۲۰۱۸ به این سو به ثبت رسانده باشد. در سه ماه چهارم سال میلادی قبل، برنت ۳۵ درصد افت قیمت را به ثبت رسانده بود. شاخص نفت خام دبلیو تی‌ای نیز ۵/ ۷ درصد در سه ماه سوم افت قیمت داشت تا آثار مخرب جنگ تجاری که آمریکا با چین به راه انداخته است، بیش از پیش در بازار نفت نمود پیدا کند.

  آثار مخرب یک جنگ

 نگاهی به مهم‌ترین اتفاقات سه ماه گذشته نشان می‌دهد که ماجراهای مربوط به جنگ تجاری دو غول اقتصادی شرق و غرب، بیشترین اثرگذاری را بر عملکرد بازار نفت داشته‌اند. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت خام بعد از آمریکا که بخش زیادی از نیاز خود به نفت را از طریق واردات تامین می‌کند، یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اثرگذار بر روند تقاضای نفت خام است. نقش‌آفرینی چین در سمت تقاضای بازار نفت در حالی است که رشد اقتصادی این کشور تحت تاثیر اثرات مخرب جنگ تجاری، به حدود ۲/ ۶ درصد رسیده که کمترین سطح در حداقل ۲۷ سال گذشته به شمار می‌رود. این آمار پیامی ناگوار برای بازار نفت دارد، زیرا کند شدن رشد اقتصادی در چین با کاهش تقاضای نفت خام این کشور و فشار بر قیمت‌ها برابری می‌کند.

 در این میان چین تنها نگرانی نیست زیرا اثرات جنگ تجاری از اقتصاد دو کشور درگیر در این جنگ فراتر رفته و اقتصاد جهانی را تهدید می‌کند. به این ترتیب نگرانی‌هایی جدی نیز در رابطه با اقتصاد هند به‌عنوان یکی دیگر از موتورهای محرک رشد تقاضای نفت خام وجود دارد که در صورت تحقق، می‌تواند میانگین رشد تقاضای نفت خام در سال جاری میلادی را به یک میلیون بشکه در روز یا کمتر از آن نزول دهد. اما چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام دنیا، اخیرا نسبت به بی‌ثباتی‌های بین‌المللی اقتصادی در پی هرگونه تلاش برای «جداسازی اقتصاد چین از دنیا» هشدار داده است. علت اعلام این هشدار، انتشار این خبر از سوی منابع آگاه بود که بر اساس آن دولت ترامپ قصد دارد شرکت‌های چینی را از بازار سهام آمریکا اخراج کند. انتشار خبرهایی از این دست، چشم‌انداز دست یافتن به یک توافق تجاری و بهبود شرایط جهانی اقتصاد را بیش‌ازپیش تیره می‌کند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد نگرانی‌های سمت تقاضای نفت خام، تا پایان امسال از بازار جهانی نفت خارج نشود و همچنان به‌عنوان وزنه‌ای اثرگذار بر روند قیمتی طلای سیاه باقی بماند.

  شوک نفتی در سه ماه سوم

 حمله همزمان ده‌ها پهپاد به تاسیسات فرآورش نفت خام در شرق عربستان که بزرگ‌ترین مجتمع پالایشی عربستان و دنیا شناخته می‌شود و همچنین میدان نفتی خریص در این کشور، یکی از مهم‌ترین اتفاقات بازار نفت در سه ماه سوم ۲۰۱۹ است. این اتفاق که منجر به حذف ۷/ ۵ میلیون بشکه از تولیدات روزانه عربستان شد، یکی از اتفاقاتی است که می‌تواند در تاریخ بازار نفت به ثبت برسد. در پی این اتفاق، بهای هر بشکه نفت خام برنت در نخستین روز گشایش بازار بعد از وقوع این حادثه، به محدوده ۷۲ دلار بر بشکه صعود کرد که برابر با جهشی حدودا ۲۰ درصدی بود. این میزان رشد قیمت، از زمان شکل‌گیری شاخص نفت خام برنت، به‌عنوان بیشترین جهش دلاری شناسایی شد. با این حال جهش قیمت‌ها با تلاش عربستان برای بازگرداندن هرچه سریع‌تر تولیدات به بازار، به مرور فروکش کرد. مدیر بازرگانی آرامکو روز دوشنبه اعلام کرد که «شرکت دولتی نفت عربستان، هفته قبل موفق به احیای کامل ظرفیت تولید خود به سطوح پیش از حملات پهپادی به تاسیسات نفتی شد.» به گفته ابراهیم البوعینین، ظرفیت تولید آرامکو از ۲۵ سپتامبر به این سو احیا شده و تولید نفت این کشور به سطح پیش از حملات یعنی، ۷/ ۹ میلیون بشکه در روز رسیده است. همچنین برخی منابع آگاه به رویترز اعلام کرده‌اند ظرفیت تولید آرامکو بعد از آنکه ۷/ ۵ میلیون بشکه از تولیدات آن با اختلال مواجه شد، به ۳/ ۱۱ میلیون بشکه در روز بازگشته است.

  افت تاریخی تولید ماهانه اوپک

 جهش بی‌سابقه قیمت‌ها در سپتامبر، تنها اثر حمله به تاسیسات آرامکو نبود، زیرا در این ماه، افت تولیدات عربستان باعث شد مجموع تولیدات اوپک به کمترین سطح در سال‌های گذشته برسد. بر اساس نظرسنجی رویترز، مجموع تولیدات اعضای اوپک در سپتامبر بیشترین افت را در ۸ سال گذشته داشته است. نتایج نظرسنجی رویترز در حالی میزان کاهش تولید ۱۴ عضو اوپک در ماه گذشته میلادی را نسبت به آگوست، ۷۵۰ هزار بشکه در روز (کمترین سطح از ۲۰۱۱ به این سو) نشان می‌دهد که نظرسنجی انجام شده از سوی بلومبرگ نتایج کاملا متفاوتی دارد. به گزارش بلومبرگ، نظرسنجی این خبرگزاری میزان کاهش تولید اعضای اوپک در سپتامبر را تحت تاثیر حمله به تاسیسات آرامکو، ۵۹/ ۱ میلیون بشکه در روز می‌داند که بزرگ‌ترین کاهش تولید از ۲۰۰۲ به این سو، یعنی در ۱۷ سال گذشته به شمار می‌رود. در سال ۲۰۰۲ اعتصابات کارگری در صنعت نفت ونزوئلا، بیشترین افت تولید ماهانه اوپک را باعث شد. به این ترتیب رویترز مجموع تولید اوپک در سپتامبر را ۹/ ۲۸ میلیون بشکه در روز تخمین می‌زند و بلومبرگ به رقم ۳۲/ ۲۸ میلیون بشکه در روز اشاره دارد.

 اوپک و کشورهای همراهش تحت عنوان اتحادی به نام اوپک پلاس توافق کرده‌اند تا پایان مارس ۲۰۲۰، روزانه ۲/ ۱ میلیون بشکه از تولیدات خود را کاهش دهند تا عرضه و تقاضای نفت‌خام متعادل مانده و از قیمت‌ها محافظت شود. سهم اوپک از این میزان کاهش تولید ۸۰۰ هزار بشکه در روز است، اما تولیدات اوپک به خصوص بعد از حمله به تاسیسات آرامکو، به وضوح فراتر از سقف تعیین شده برای تولیدات رفته است. نظرسنجی رویترز، میزان پایبندی اوپک به توافق کاهش تولید را در سپتامبر ۲۱۸درصد نشان می‌دهد این در حالی است که این رقم در آگوست ۱۳۱ درصد بوده است. طبق این گزارش، بزرگ‌ترین کاهش تولید در میان کشورهای عضو اوپک از سوی عربستان بوده است. تخمین زده می‌شود این کشور در سپتامبر ۰۵/ ۹ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده باشد که ۷۰۰ هزار بشکه کمتر از میزان تولیداتش در آگوست است. اگر عربستان از ذخایر استراتژیک نفت خام خود برداشت نمی‌کرد، این کاهش می‌توانست بزرگ‌تر هم باشد. برخی منابع که در نظرسنجی رویترز مشارکت کرده‌اند، میزان تولید عربستان در ماه گذشته میلادی را بین ۵/ ۸ تا ۶/ ۸ میلیون بشکه در روز تخمین می‌زنند.

  کند شدن رشد تولید نفت آمریکا

 از دیگر اتفاقات قابل توجه در سه ماهه سوم ۲۰۱۹، کاهش تولید ۲۷۶ هزار بشکه‌ در روز از تولید نفت خام آمریکا در جولای است. تازه‌ترین گزارش ماهانه اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد تولید نفت خام آمریکا در جولای با کاهشی که به ثبت رسانده، به ۸۱/ ۱۱ میلیون بشکه در روز رسیده است. این سومین ماه پیاپی کاهش تولیدات نسبت به بالاترین رکورد آن در ماه آوریل به شمار می‌رود. آمریکا در آوریل ۱۲/ ۱۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده بود. به گزارش رویترز بخش زیادی از این کاهش تولید به دلیل پایین آمدن تولیدات در خلیج مکزیک آمریکا بوده است. تولید در این منطقه حدود ۳۳۲ هزار بشکه در روز کاهش یافته و به ۵۸/ ۱ میلیون بشکه در روز رسیده است. رونق نفت شیل به خصوص افزایش تولید در تگزاس و داکوتای شمالی کمک کرد تا آمریکا تبدیل به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در جهان شود و از عربستان و روسیه پیشی بگیرد. ولی سرعت رشد تولید آمریکا در سال جاری میلادی کند شده، زیرا شرکت‌های انرژی آمریکا ۱۰ماه متوالی است تعداد چاه‌های نفت خود را با هدف کاهش هزینه‌های حفاری‌های جدید کاهش می‌دهند.