با یک نگاه می‌توان نوشت: ببینید وضع صنعت نفت ایران به کجا رسیده است که وزیر نفت آن در مراسم امضای قرارداد ساخت پمپ! آن هم با ارزش کمتر از ۵۰ میلیون یورو! شرکت می‌کند. وزیری که پیش از این در مراسم امضای قراردادهای پروژه‌های مهم که ارزش چند صد میلیون یورو یا میلیارد دلاری داشت، شرکت می‌کرد. قرارداد ساخت و خدمات پشتیبانی الکتروپمپ‌های طرح انتقال نفت خام گوره - جاسک امروز بین شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) به‌عنوان کارفرما و شرکت‌های پمپ‌های صنعتی ایران، پمپیران و پتکو مجموعا به ارزش ۴۸ میلیون یورو امضا می‌شود.
این یک نگاه به مراسمی است که هم وزیر نفت و هم مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در آن شرکت می‌کنند. حالا نگاه‌تان را همراهم بیاورید تا باور کنید، تکه‌ای که چیده می‌شود تا دو سال آینده می‌تواند پازلی بسیار استراتژیک را برای کشور تکمیل کند. چرا؟
۱. قرارداد امروز همسو با احداث خط لوله انتقال نفت گوره - جاسک و ساخت پایانه صادراتی نفت خام در بندر جاسک امضا می‌شود. در حقیقت قرارداد امروز یک مرحله مقدماتی از قرارداد اصلی این پروژه‌هاست که بیش از یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار ارزش دارد. می‌دانید وقتی خط لوله ۱۰۰۰ کیلومتری تکمیل شود چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ حداقل روزانه یک میلیون بشکه نفت خام ایران برای صادرات دیگر نیازی به عبور از تنگه هرمز ندارد، زیرا پایانه صادراتی نفت خام بندر جاسک در دریای عمان قرار دارد. هم‌اکنون عمده نفت ایران از خارک صادر می‌شود. در آینده نزدیک هر چقدر همسایگان نفتی ایران برای صادرات نفتشان محتاج عبور از تنگه هرمز باشند، ایران برای صادرات بخش بزرگی از نفتش بی‌نیاز از تنگه هرمز خواهد بود. آنان که باید، می‌دانند این موضوع در معادلات استراتژیک قدرت در منطقه خلیج‌فارس چه وزنی دارد.
۲. ساخت مخازن و ظرفیت‌سازی برای ذخیره ۱۰ میلیون بشکه نفت از دیگر اجزای پروژه عظیم انتقال نفت به جاسک است. این روزها بیش از هر روز دیگری به ارزش داشتن مخازن ذخیره نفت پی برده‌ایم، زمانی که کشور تحت تحریم است و نفت ایران سخت فروش می‌رود. جدا از امکانی که این مخازن می‌تواند برای ذخیره‌سازی در اختیار کشور قرار دهد، داشتن ذخایر نفتی قابل اتکا (حتی از بسیار بیشتر از این ارقام) می‌تواند قدرت ایران را در مذاکرات نفتی آینده افزایش دهد (البته در شرایطی که تحریم نباشیم).
۳. خط لوله انتقال نفت گوره - جاسک که تکمیل شود، پروژه‌های پایین‌دستی‌اش هم کم‌کم راه می‌افتد. مگر پتروشیمی‌ها در عسلویه چطور راه افتاد؟ به دلیل نزدیکی به خوراک در میدان گازی پارس‌جنوبی. پروژه جاسک که تکمیل شود، پروژه‌های پایین‌دستی نفتی و غیرنفتی سواحل مکران هم راه می‌افتد. آبادی سواحل مکران برای کشور استراتژیک است.
۴. در شرایطی که سفارش کار به کارخانه‌ها و حفظ مشاغل برای کشور حیاتی است، سفارش ۴۸ میلیون یورو کار به سه پیمانکار و کارخانه‌هایی که هر یک در بخشی با آنها همکاری می‌کنند، اتفاق قابل اعتنایی است. از وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت انتظار دارم در مراسم امروز بگویند که این قراردادها به نگهداری و پویایی چه تعداد شغل در چند کارخانه کمک خواهد کرد؟
۵. مطلع شدم که داخلی‌سازی نوع خاصی از ورق که مناسب پروژه خط لوله انتقال نفت گوره - جاسک است با برنامه‌ریزی و قبول مسئولیت از طرف وزارت نفت شکل گرفته که هر واحدش ۵۰۰ یورو ارزان‌تر برای کشور تمام شده، جدا از اینکه سفارش این ورق‌ها به چند کارخانه جان داده است.
۶. پس امضای قراردادهای امروز، بخش کوچکی از یک طرح بزرگ است؛ طرحی که حتی در شرایط تحریم می‌تواند اجرایی شود. فکر کنید دو سال دیگر به نفتکش‌های غول‌پیکر خارجی بگوییم برای بارگیری نفت ایران به پایانه جاسک و دریای عمان بیایید. فکر می‌کنید همسایگانی که امروز تا گلو در دغدغه فرو رفته‌اند چه حالی پیدا کنند؟
۷. از برخی مسئولان صنعت نفت شنیدم که سپردن کار به داخلی‌ها گاهی با مقاومت‌هایی روبه‌رو می‌شود، دلایل متعددی دارد که اینجا به آن نمی‌پردازم. الا اینکه در شرایط فعلی تحریم، قراردادهای پروژه‌های نفتی می‌تواند صنعت کشور را سر پا نگاه دارد. مثل یک میلیارد دلار بسته قراردادی که برای ساخت و تامین ۱۰ قلم گروه کالاهای ضروری نگهداشت تولید نفت امضا شد. این بسته‌ها می‌تواند تا ۷ میلیارد دلار قرارداد به شرکت‌های داخلی بدهد. برنامه‌هایش هم تعریف شده است. فقط لطفا سریع‌تر. از آن طرف هم مراقبت کنید که قراردادها جای درستی برود. کالاهای باکیفیت و استاندارد تولید و کار به دست کاردان سپرده شود. باور کنید چشم‌مان ترسیده است.
رضا زندی
منبع: روزنامه اعتماد