نرخ و تعرفه در سامانه اقتصادي ما هم از آن داستان‌هاي پرآب چشم است، چرا كه با هر نرخ و تعرفه‌اي مردم بيشتر پي مي‌برند كه هر فروشنده‌ و ارائه دهنده خدمات اجتماعي، براي خودش يك محدوده مستقل دارد و مي‎تواند با تعرفه‎هاي اعلام شده تا هر كجا كه مي‎تواند بازي كند.

تقريبا همه ما مي‎دانيم كه معمولا تعرفه‎هاي اعلام شده از سوي دولت يا اصلا اعمال نمي‌شوند يا به بهانه‎هاي مختلف گران‌تر از آن‌چه اعلام شده اعمال مي‌شوند. برخي مشاغل خدماتي مانند پزشكي با بهانه‌هايي مثل منطقه‌اي كه مطب در آن قرار دارد، دستمزد منشي و نيز و ارائه خدماتي كه اساسا وظيفه پزشك نيست، مثل گرفتن نوار قلب، سونوگرافي، آندوسكوپي و ... در عمل بيش از آن‌چه كه بايد روي دست بيمار هزينه مي‌گذارند.

ماجراي نانوايي‌ها با اعلام نرخ جديد انواع نان نيز دقيقا همين مشكل را دارد. طبق تعرفه‌اي كه چند روز پيش دولت اعلام كرد؛ بربري با آرد 830 توماني به قيمت 1000 تومان، سنگک با آرد 815 توماني، به قيمت 1200 تومان، تافتون با آرد 820 توماني، به قيمت 550 تومان و لواش با آرد 820 توماني به نرخ 300 تومان و براي نانوايي‌هاي آزادپز قيمت بربري در اين نانوايي‌ها با آرد 1230توماني به قيمت1500 تومان، سنگک با آرد 1170توماني به نرخ 1800 تومان، تافتون با آرد 1200 توماني به قيمت 850 تومان و لواش با آرد 1200 توماني به نرخ450 تومان عرضه مي‌شود. اين در حالي است كه گويا قرار است براي نوع سومي از نان هم كه نان به سفارش مشتري است نيز دولت نرخ تعيين كند.

همچنين به گفته رئيس اتاق اصناف تهران؛براي نان‌هاي سفارشي که در پخت آن از کنجد استفاده مي‌شود ،حداکثر قيمت تعيين شده است.

قيمت نان بربري سفارشي با آرد يارانه‌اي 1500 تومان و نان با آرد آزاد 2000 تومان است.

نان سنگک با آرد يارانه‌اي به صورت يک‌رو 1700 تومان و دورو 2000 تومان تعيين شده و اين در حالي است که همين نان با آرد آزاد به ترتيب حداکثر 2500 و3000 تومان قيمت دارد.

سرپرست نظارت و بازرسي سازمان صمت استان تهران گفته است:«قيمت آرد نانوايي‌هاي دولتي و آزاد تغييري نکرده و دليل افزايش يا اصلاح نرخ نان، افزايش قيمت آب، برق، دستمزدها و ساير هزينه‌هاي سربار واحدهاي نانوايي است.»

البته در مورد گران شدن نان، سرپرست نظارت و بازرسي سازمان صمت استان تهران گفته است:«قيمت آرد نانوايي‌هاي دولتي و آزاد تغييري نکرده و دليل افزايش يا اصلاح نرخ نان، افزايش قيمت آب، برق، دستمزدها و ساير هزينه‌هاي سربار واحدهاي نانوايي است.» اين‌كه اين مقام مسئول به نوع آردهاي آزاد و دولتي نه فقط اشاره نمي‌كند كه گران شدن نان يا به گفته وي «اصلاح»! شدن قيمت نان را به مسائل جانبي نسبت مي‌دهد نيز قابل توجه است و همين مسائل جانبي نيز مي‌تواند دست نانوايي‌ها را در گران و كم‌فروشي آزاد بگذارد.

اما عجيب‌ترين قسمت ماجرا اين است كه تقريبا تمام نانوايي‌ها نان خود را با قيمت آرد آزاد محاسبه كرده و مي‌فروشند و اين روزها تقريبا هيچ نانوايي را نمي‌توان پيدا كرد كه نان با آرد دولتي را به قيمت اعلام شده ارائه كند. اگر هم مشتري اعتراض كند، اين نانوايي‌ها مي‌گويند آردي كه استفاده مي‌كنند از نوع آزاد است. به هرحال آن‌چه در اين چند روز در مورد نان اتفاق افتاده، اولا گران شدن نان دولتي و غيردولتي است و به همان نسبت كوچك‌تر شدن نان نسبت به قبل!

اين روزها با توجه به وضعيت معيشتي مردم، نان به‌عنوان قوت لايموت در مركزيت و اولويت سفره‌هاي كوچك مردم قرار گرفته است. اما نانوايي‌ها به هر طريق ممكن با گران و كوچك كردن نان، مردم را در مضيقه بيشتري قرار مي‌دهند.

حال بايد از مسئولان ذيربط پرسيد كه اساسا هدف از اعلام تعرفه چيست؟ آن هم تعرفه‌اي كه عملا هيچ نظارتي بر روي آن وجود ندارد و دست فروشنده به دليل آزاد و دولتي بودن مثلا آرد يا سفارشي بودن نان، در تعيين قيمت باز است.

اين روزها با توجه به وضعيت معيشتي مردم، نان به‌عنوان قوت لايموت در مركزيت و اولويت سفره‌هاي كوچك مردم قرار گرفته است. اما نانوايي‌ها به هر طريق ممكن با گران و كوچك كردن نان، مردم را در مضيقه بيشتري قرار مي‌دهند.

در فرهنگ و سنت ما، نان به شدت گرامي است، هر كدام از ما بارها با ديدن تكه ناني بر روي زمين آن را با احترام برداشته و در گوشه اي نهاده ايم تا زير پاي مردم له و خرد نشود. اما مدت هاست هم چنان كه قدر و حرمت مردم بستگي شديدي به جيب شان پيدا كرده، نان هم از حوزه احترام و قوت لايموت بودن خارج شده و ما در حال صعود كردن از نان معمولي به نان آزاد و نان هاي لاكچري هستيم كه به سفارش مشتريان لاكچري تر، پخته مي شوند.

در واقع دقيقا به همان اندازه بي احترامي به ارزش هاي انساني و اجتماعي، نان هم به كالايي لاكچري بدل شده، ضمن آن كه به علت مناسب نبودن فرآوري آرد و پخت نادرست، همين نان هاي گران و كوچك شده ضايعات بسياري دارند و تقريبا يك سوم از نان ها هرز و هدر مي روند.