تحولات یک هفته اخیر در کارزار تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا بویژه در میان نامزدهای دموکرات، از سمت و سوی نشستها و پویشها رنگ باخته است، زیرا اقدامات ترامپ جمهوریخواه درسیاست خارجی و داخلی بویژه سوءاستفاده از جایگاهش برای بهرهبرداری انتخاباتی سبب شده تا فضای رسانهای بسیار شدیدی را علیه خود شاهد باشد و از طرفی، رقبای دموکراتش با شدت بخشیدن به موضوع استیضاح، عرصه را برای او و جمهوریخواهان تنگتر کنند.
ماجرا چه بود؟
هفته گذشته رسانههای آمریکا از انتشار متن کامل مکالمه «دونالد ترامپ» با «ولودیمیر زلنسکی» (Volodymyr Zelensky) رئیس جمهوری اوکراین خبر دادند که این متن در پنج صفحه و مربوط به مکالمه ۲۵ جولای (سوم مرداد ماه) بود.
دراین مکالمه، ترامپ از زلنسکی خواسته تا تحقیقات درباره «هانتر بایدن» پسر «جو بایدن» رقیب انتخاباتی دموکرات خود را که زمانی عضو هیات مدیره شرکت گاز«بوریسما» در اوکراین بود، با سرعت بیشتری انجام دهد. «هانتر بایدن» برای شرکت گاز اوکراینی تا سال ۲۰۱۹ کار کرده است.
ترامپ و متحدان او تلاش کرده اند این موضوع را به تلاش بایدن و پسرش برای ورود در اقدامات غیرقانونی متهم کنند.
ترامپ پیش از این مانع پرداخت ۴۰۰ میلیون دلار کمک نظامی به اوکراین شده و در این مکالمه قول سرعت بخشیدن به پرداخت این وام را داده بود.
گفته شده ترامپ یک هفته پیش از تماس تلفنی با زلنسکی، پرداخت وام به دولت اوکراین را متوقف کرده تا کییف را برای همکاری تحت فشار قرار دهد.
طبق اعلام رسانههای آمریکایی، جو بایدن در زمان معاونت ریاست جمهوری، اوکراین را تهدید به قطع کمکهای مالی به این کشور کرده تا دادستان مسئول رسیدگی به فساد مالی در یک شرکت گازی که پسرش (هانتر) عضو هیات مدیر آن بوده را اخراج کند.
بایدن این موضوع را پذیرفته اما در عین حال گفته است دولت آمریکا، اتحادیه اروپا و دیگر نهادهای بینالمللی نیز به دلیل ناتوانی دادستان اوکراینی از رسیدگی به فساد مالی در این شرکت، خواستار عزل او بودهاند. البته دادستان اوکراینی بعدها پس از قرار گرفتن در مظان اتهام فساد مالی، از مقام خود کنارهگیری کرده بود.
شکایت از ترامپ بدلیل سوءاستفاده از قدرت
مقام افشاگر دستگاه اطلاعاتی آمریکا که هنوز هویتش اعلام نشده، با شکایت از ترامپ، او را به سوءاستفاده از قدرت ریاست جمهوری متهم کرده است.
طبق اعلام شبکه تلویزیونی سیانان، در بخشی از شکایت ۹ صفحهای این افشاگر اطلاعاتی آمده که دستگاه قضایی آمریکا تلاش کرده تاانتشار متن کامل مکالمه ۲۵ جولای (۳ مردادماه) ترامپ با رئیس جمهوری اوکراین را در زمینه تحقیق درباره پسر «جو بایدن» پنهان سازد.
«دیوید راد» (David Rohde) سردبیر نشریه الکترونیکی «نیویورکر» درمورد قصور دستگاه قضایی آمریکا گفت: «ویلیام بار» وزیر دادگستری آمریکا نباید از دستگاه تحت نظارتش برای دفاع از شخص رئیس جمهوری آمریکا استفاده کند؛ وزارت دادگستری آمریکا بدل به یک ابزار سیاسی (برای کاخ سفید) شده است.
به گفته «سامانتا وینوگراد» (Samantha Vinograd) تحلیلگر امنیت ملی سیانان، مکالمات شخص ترامپ در یک «سِروِر» (دستگاه رایانهای) جداگانهای ضبط شده که جز سیستمهای رایانهای معمولی مستقر در کاخ سفید ضبط نبوده است.
«جوزف مگوایر» (Joseph Maguire) سرپرست اداره کننده اطلاعات ملی آمریکا(DNI) که این بخش تحت اختیار مستقیم رئیس جمهوری آمریکاست، در ابتدا محتوای شکایت این افشاگر اطلاعاتی را در اختیار کنگره نگذاشت. وی پنجشنبه گذشته به کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان رفت تا درباره این شکایت توضیح دهد اما از ارائه اطلاعات در مورد این مساله خودداری کرد. دموکرات ها به این مساله ظنین هستند که ترامپ از اهرم کمک نظامی آمریکا برای فشار بر اوکراین استفاده کرده است.
طبق گفته «پاملا براون» (Pamela Brown) خبرنگار کاخ سفید سیانان، او متن پنج صفحهای این مکالمه را دیده که براساس آن ترامپ چندین بار از رئیس جمهوری اوکراین میخواهد تا با دادستانی و همچنین «رودی جولیانی» وکیل خصوصی خود درباره تحقیق پیرامون پسر جو بایدن همکاری کند.
سیانان دیروز (جمعه) در تحلیلی به قلم «استفان کالینسون» (Stephen Collinson) نوشت: ۵۵ سال پس از ماجرای «واترگیت» و ۲۰ سال پس از ماجرای شرم آور«بیل کلینتون» رئیس جمهوری وقت این کشور، اکنون بار دیگر مکانیزم استیضاح در واشنگتن در حال جان گرفتن است. «تلاش دموکراتها برای سرنگونی دونالد ترامپ خیره سر، به نظر محتمل میآید.»
به گفته وی، برخلاف تصویر مغشوش و پیچیده مداخله روسیه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ در گزارش بازرس «رابرت مولر»، متن این مکالمه اخیر کاملا شفاف بوده و بر ضعف سیاسی شخص رئیس جمهوری آمریکا افزوده است.
«آدام شف» (Adam Schiff) رئیس کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا در این زمینه به صراحت گفته، ترامپ به سوگندی که برای دفاع از امنیت کشور و دفاع از قانون اساسی کشور خورده بود خیانت کرد.
واکنش ترامپ و جمهوریخواهان
با افشای این مکالمه و درخواست انتخاباتی ترامپ از همتای اوکراینیاش، فشارها به سمت کاخ سفید وجمهوری خواهان روانه شد.رئیس جمهوری آمریکا با دفاع از این اقدام خود، مکالماتش با رهبر کییف را کاملا خوب و طبق روال معمول دانست.
وی در توییتهایی با انتقاد از رسانههای آمریکا، اعلام کرد که آنها از پوشش روابط بایدن با اوکراین خودداری کردهاند.
موافقان ترامپ نیز معتقدند بایدن، دولت اوکراین را برای برکناری دادستان مسئول تحقیق از شرکتی که «هانتر بایدن» پسرش یکی از اعضای هیات مدیره آن بوده، تحت فشار قرار داده است.
ترامپ در توئیتهایی با حمله به افشاکنندگان و رسانههای بازتاب دهنده آن، نوشت: رسانههای اخبار جعلی و شریکهای آنها در حزب دموکرات، میخواهند تا حد امکان از درخواست جو بایدن ازدولت اوکراین برای اخراج دادستانی که درمورد پسرش تحقیق میکرد، فاصله بگیرند، در غیراینصورت از پول بسیار زیاد آمریکا برخوردار نخواهند شد؛ از اینرو در مورد من و گفت و گوی کاملا خوب و معمولیام با رئیس جمهوری جدید اوکراین، داستان سرایی میکنند.
ترامپ همچنین درخواست بایدن را یک فاجعه تمام و کمال خوانده که «رسانههای جعل کننده اخبار، از این مساله مطلعند اما نمیخواهند در مورد آن گزارش دهند.»
از نگاه جمهوریخواهان، بایدن از این نظر در سال ۲۰۱۶ از مقامهای اوکراینی خواسته است دادستان ارشد اوکراین را اخراج کند تا مانع از تحقیقات ان در مورد شرکتی شود که پسرش در آن مشغول به کار بوده است؛ اما دموکراتها خواستار ارائه مدرک و سندی برای ادعای مطرح شده آنها هستند که تاکنون کاخ سفید آن را ارائه نداده است.
پاسخ بایدن و دموکراتها
با توجه به اتهامهای وارد شده به «جو بایدن» از نامزدهای اصلی رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری 2020، او ضمن رد این اتهامها، خواستار تحقیق درباره مکالمه جنجالی ترامپ با رئیس جمهوری اوکراین شد.
بایدن گفت که درخواست از رهبر یک کشور خارجی برای تحقیق در باره وی، سوء استفاده از قدرت است و باید درباره این رفتار ترامپ تحقیق شود.
وی همچنین از رئیس جمهوری آمریکا خواست روی کار زمامداری بر کشور تمرکز کند.
دموکراتها و منتقدان دیگر رئیس جمهوری آمریکا نیز در واکنش به این افشاگریها از تخلفات ترامپ، این روزها رئیس کاخ سفید را بدلیل تلاشهای مکررش برای لابی با اوکراین جهت انجام تحقیقات در مورد بایدن، تحت فشار گذاشته و این موضوع را به مثابه مداخله خارجی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دانستهاند.
آغاز روند استیضاح ترامپ
دامنه فشارها درباره گفتوگوی تلفنی ترامپ، با تداوم انتقادهای منتقدان و مخالفانش بویژه در حزب دموکرات، دوچندان شده به گونهای که بحث بر سر استیضاح او را داغ تر کرده و تلاش برای اقدام کنگره جهت آغاز روند استیضاح رئیس جمهوری، کلید خورده است.
در ابتدای افشاگری از این مکالمه تلفنی، «آدام شیف» رئیس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا گفت اگر ثابت شود که ترامپ، رئیس جمهوری اوکراین را برای تحقیق درباره بایدن تحت فشار گذاشته، تنها گزینه پیش رو استیضاح است.
از دیگر افرادی که کنگره را تحت فشار قرار داده، «جورج کانوی» همسر «کلین کانوی» مشاور کاخ سفید است. او که منتقد صریح ترامپ است، از رئیس جمهوری بابت اتهامهای جدید مطرح شده در مورد اوکراین به شدت انتقاد کرده و خواستار واکنش کنگره شده است.
با وجود آنکه در ابتدای مطرح شدن این موضوع، 140 تن از قانونگذاران دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا خواستار استیضاح ترامپ شدند اما «نانسی پلوسی» رئیس این نهاد قانونگذاری در مقابل این فشارها مقاومت کرد و از دولت ترامپ خواسته در تحقیقات کنگره درباره این مکالمه همکاری کنند،اما در عین حال هنوز شرایط را برای آغاز فرایند استیضاح مناسبت ندانست.
پلوسی پیشتر در موضوع کمک روسیه به ستاد انتخاباتی ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶، با استیضاح وی موافقت نکرده بود.
این رویکرد پلوسی با انتقاد «الکساندریا اوکازیو کورتز» عضو دمکرات کنگره از هم حزبیانش بهدلیل خودداری از استیضاح ترامپ همراه شده است. سناتور «الیزابت وارن» دیگر نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ نیز تاکید کرده که کنگره وظیفه دارد استیضاح ترامپ را آغاز کند و با انجام ندادن این کار، شریک جرم ترامپ در مطالبه مداخله خارجی برای کمک به پیروزیاش در انتخابات است.
از نگاه نمایندگان دموکرات کنگره، اگر مشخص شود که ترامپ از کمکهای مالی آمریکاییها به ستاد انتخاباتیاش، برای جمعآوری اطلاعات علیه «جو بایدن» رقیب انتخاباتی دموکرات خود سوءاستفاده کرده، دلیل کافی برای استیضاح وی وجود خواهد داشت.
افزایش فشارهای اعضای مجلس نمایندگان و کمیته اطلاعاتی این مجلس به کاخ سفید، دولت ترامپ را مجبور به ارائه متن مکالمه تلفنی و پرونده شکایت مشهور به «شکایت افشاگر» به کنگره شد.
البته «مایک پنس» معاون رئیس جمهوری آمریکا از مخالفان انتشار نسخه مکتوب گفتوگوی تلفنی ترامپ با رییس جمهوری اوکراین بود و بعدا مجبور به موافقت شد. پنس در جلسات محرمانه به ترامپ توصیه کرده بود که این نسخه را منتشر نکند. اما ترامپ احساس میکرد که جمهوریخواهان در جلب حمایت افکار عمومی در رسانهها شکست خوردهاند و انتشار آن سبب تبرئهاش میشود.
انتشار متن این مکالمه که به تیتر نخست رسانهها و شبکههای آمریکایی و اروپایی تبدیل شد، عاملی بود تا پلوسی با متحدان کلیدی خود درمورد ایجاد یک کمیته منتخب درمورد استیضاح ترامپ صحبت کرده و سپس آغاز رسمی تحقیقات درباره استیضاح ترامپ را اعلام کند. پلوسی تاکید کرد که ترامپ باید جوابگو شود و کسی فراتر از قانون نیست.
در متنی که کاخ سفید با توجه به فشارهای وارده، مجبور به انتشار مکالمه ترامپ با همتای اوکراینی خود شده، مشخص می شود رئیس کاخ سفید بارها اوکراین را برای انجام تحقیقات علیه جو بایدن و فرزندش تحت فشار قرار داده است.
این مساله حتی با انتقاد جمهوریخواهان نیز همراه شد به گونهای که «تایلر گریفین» (Taylor Griffin) استراتژیست جمهوریخواه به بی.بی.سی گفت: اقدام ترامپ درباره درخواست از یک کشور خارجی برای انجام تحقیقاتی که بتواند آنرا علیه رقیب انتخاباتیش به کار بندد موضوعی دردسر ساز است که به استیضاحش منجر خواهد شد.
هیلاری کلینتون رقیب شکست خورده ترامپ در انتخابات 2016 آمریکا نیز در واکنش به انتشار این در حساب توئیترش نوشت: رئیس جمهوری ایالات متحده به کشورمان خیانت کرد.
انتشار متن مکالمه همچنین سبب شد تا شمار اعضای مجلس نمایندگان آمریکا که خواستار آغاز فرآیند استیضاح ترامپ شوند به حدود 220 نفر برسد که اکثریت این مجلس 435 نفری را تشکیل میدهند. همچنین بیش از ۳۰۰ نفر از مقامهای سابق سیاست خارجی و امنیت ملی آمریکا حتی از طیف جمهوریخواهان، با صدور بیانیهای، حمایت خود از استیضاح ترامپ رییس جمهوری این کشور را اعلام کردند.
تنها دو رئیس جمهوری در تاریخ آمریکا استیضاح شدهاند؛ یکی «اندرو جانسون» در سال ۱۸۶۸ و دیگری «بیل کلینتون» در سال ۱۹۹۸.
عکسالعمل جمهوریخواهان به آغاز روند استیضاح
شدت یافتن حلقه فشار دموکراتها به کاخ سفید سبب شد تا ترامپ در واکنش توئیتری، با وجود تلاش برای بیاعتنایی به این موضوع، اقدام پلوسی در آغاز روند استیضاح را «بسیار بد برای کشورش» بخواند و بگوید که اصلا نگران استیضاح نیست.
البته او بعدا، آغاز رسمی روند استیضاحش در کنگره را نوعی بدرفتاری با خود تلقی کرد و با تاختن به دموکراتها، در توئیترش نوشت: این حزب با نفرت محض عمل کرده و نسبت به دیگر رئیسان جمهوری آمریکا، با او به بدترین شیوه رفتار میکنند.
« دموکراتها از نفرت و ترس خشکشان زده است؛ آنها هیچ کاری انجام نمیدهند؛ نباید اجازه داد این مساله برای رئیس جمهوری بعدی اتفاق افتد.»
«کوین مککارتی» رهبر اقلیت جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا نیز از «نانسی پلوسی» رئیس این مجلس به دلیل آغاز تحقیقات در مورد استیضاح ترامپ انتقاد کرد و خواستار استعفای پلوسی شد.
وی افزود: (پلوسی کشور را در زمینه امنیت ملی به خطر میاندازد.
احضار پمپئو به مجلس نمایندگان
با توجه به افشاشدن جزئیات مکالمه ترامپ با همتای اوکراینیاش، «الیوت انگل»، «آدام شیف» و «الیجاه کامینگز» رئیسان کمیتههای امور خارجی، اطلاعات و نظارت مجلس نمایندگان آمریکا با صدور احضاریهای، «مایک پمپئو» وزیر خارجه را در رابطه با تحقیقات مربوط به استیضاح رئیس جمهوری به کنگره فرا خواندند.
آنها با صدور این احضاریه به دنبال اسنادی در ارتباط با دولت اوکراین هستند. آنها پمپئو را به عدم ارائه اطلاعات مرتبط با تعامل و ارتباطات ترامپ با اوکراین متهم کردهاند.
نخستین پیامد رسوایی مکالمه تلفنی
طبق اعلام شبکه سیانان، «کورت وولکر» نماینده ویژه آمریکا در امور اوکراین در پی رسوایی تازه دولت دونالد ترامپ از سمت خود استعفا کرده است.
این استعفا پس از آن صورت گرفت که سه کمیته مجلس نمایندگان آمریکا «مایک پمپئو» وزیر خارجه و چند مقام دیگر وزارت خارجه این کشور را برای ادای شهادت و ارائه اسناد و اطلاعات درخصوص تحقیقات مربوط به استیضاح رئیس جمهوری آمریکا به کنگره فرا خواندند.
ترس از انتشار تماسهای ترامپ با بن سلمان و پوتین
طبق اعلام رسانههای آمریکایی، کاخ سفید با توجه به پیامدهای انتشار متن گفتوگوهای تلفنی ترامپ با همتای اوکراینیاش که دامن جمهوریخواهان را گرفته است، تصمیم گرفته از انتشار متن مکالمه رئیس جمهوری ایالات متحده با «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی و «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه جلوگیری کند.
گفته شده کاخ سفید با درخواست شماری از مسئولان آمریکایی برای دریافت متن گفتوگوی تلفنی ترامپ با بن سلمان مخالفت و تاکید کرده که آنها محرمانه باقی خواهد ماند. همچنین کاخ سفید برای دریافت نسخهای از مکالمات تلفنی ترامپ با پوتین نیز محدودیتهای سخت گیرانهای وضع کرده است.
افزایش 4 برابری حمایت از روند استیضاح ترامپ
طبق آخرین نتایج نظرسنجیها، حمایت از روند استیضاح ترامپ با افزایش ۱۲ درصدی به ۴۷ درصد رسیده است.
تارنمای آمریکایی هیل علام کرده، این نتایج حاصل نظرسنجی این رسانه و موسسه «هریس ایکس» است.
همچنین حمایت دموکراتها ازاستیضاح ۵۹ درصد به ۷۸ درصد رسیده که افزایش ۱۹ درصدی را نشان میدهد. تعداد جمهوری خواهانی که از روند استیضاح نیز حمایت میکنند با افزایش ۵ درصدی به ۱۸ درصد رسید.
عدم نگرانی ترامپ از دخالت روسها در انتخابات
جدا از مسایل انتخاباتی ترامپ که بیشتر در حول ماجرای استیضاحش میچرخید، روزنامه واشنگتن پست اعلام کرده که ترامپ در سال ۲۰۱۷ به مقامهای روس گفته بود، بابت دخالت روسیه در انتخابات سال ۲۰۱۶ کشورش نگرانی ندارد زیرا آمریکا نیز در مورد سایر کشورها همان کار را انجام میدهد.
به گفته این یک مقام ارشد سابق در دولت آمریکا، ترامپ همیشه از روسیه دفاع و فکر میکرد که طرح مساله دخالت روسها، مسخره است. او هرگز این مساله را نپذیرفت.
ترامپ دست به دامن انجمن ملی سلاح شد
ترامپ که در دوره گذشته انتخابات ریاست جمهوری، از کمکهای مالی از انجمن ملی سلاح این کشور بهره برده بود، در راستای جلب حمایت مالی گروههای تسلیحاتی با «وین لاپیر» رئیس اجرایی این انجمن - بزرگترین لابی اسلحه آمریکا – در کاخ سفید دیدار کرد.
طبق اعلام روزنامه نیویورک تایمز، در این دیدار دو طرف در مورد طرح محدودیت حمل سلاح و حمایت مالی انجمن ملی سلاح از ترامپ صحبت کردند.
در ماههای گذشته که تیراندازهای مرگبار زیادی در آمریکا رخ داده، لاپیر اصلیترین چهرهای بوده که تلاش کرده به نیابت از طرفداران حمل سلاح بر سیاستهای کاخ سفید تأثیر بگذارد. او از ترامپ درخواست کرده از ارائه هرگونه پیشنهادی برای کنترل حمل سلاح در آمریکا خودداری کند.
ترامپ بدنبال سوءاستفاده از کرهشمالی برای انتخابات
طبق اعلام نماینده سابق آمریکا در پیونگ یانگ، ترامپ خواهان استفاده از مهره کره شمالی برای کسب پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکاست.
«جوزف یوآن» گفته، ترامپ ممکن است پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ برای جلب نظر رای دهندگان دوباره با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی دیدار کند. حتی احتمال دارد او به پیونگ یانگ برود.
اوضاع انتخاباتی در جبهه دموکراتها
نتایج نظرسنجی جدید نشان میدهد «الیزابت وارن» سناتور دموکرات نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا سال 2020 برای نخستین بار از «جو بایدن» رقیب دموکرات و پیشتاز خود، جلو افتاده است.
طبق نتایج نظرسنجی مشترک «سی ان ان»، روزنامه صبح ایالت ایووا موسوم به «دی موینز رجیستر» و موسسه نظرسنجی «مدیکام» درباره نامزدهای حزب دموکرات در ایالت ایووا، وارن مورد حمایت ۲۲ درصد از رای دهندگان ایالت آیووا است در حالی که بایدن اولویت اصلی ۲۹ درصد از رای دهندگان این ایالت را تشکیل میدهد.
۴۲ درصد گزینه وارن را انتخاب کردهاند در حالیکه بایدن گزینه اول یا دوم ۳۰ درصد از رای هندگان احتمالی بوده است.
همچنین این نتایج حکایت از آن داشت که «برنی سندرز» سناتور مستقل از ایالت ورمونت با کسب ۱۱ درصد آرا، «پیت بوتیجیج» شهردار شهر ساوت بند با ۹ درصد آرا و «کامالا هریس» سناتور دموکرات با کسب ۶ درصد آرا در رده های بعدی قرار دارند.
البته انتشار گزارشهایی درباره فشار رئیس جمهوری آمریکا بر همتای اوکراینی خود برای تحقیق درباره «جو بایدن»، بر محبوبیت این نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ افزوده است.
از دیگر نامزدهای دموکرات که همچنان به فعالیت خود شدت بخشیده، میتوان به «تولسی گابارد» 38 ساله اشاره کرد. وی به تازگی نسبت به ماجراجویی نظامی کاخ سفید علیه ایران هشدار داد و گفت که چنین اقدامی یک «جهنم تمامعیار» در خاورمیانه به پا خواهد کرد.
وی که در زمان حاضر نماینده «هاوایی» در مجلس نمایندگان است، هشدار داد که جنگ «به بهای جان آمریکاییها، از دست رفتن دلارهای رأیدهندگان آمریکایی و افزایش بحران پناهجویان در خاورمیانه میشود. این چیزی نیست که منافع ما و کسان دیگری را تأمین کند.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا اخیراً وعده خود را در مورد توافق هسته ای تکرار کرد و گفت که در صورت پیروزی، به برجام بازگشته و تحریمهای ضد ایرانی را پایان میدهد.2023