محسن روحی‌صفت در گفتوگو با خبرنگار سیاسی ایلنا با اشاره به دستور رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر توقف گفت‌و‌گوها با طالبان، درخصوص امکان همکاری مجدد با ایالات متحده برای ایجاد صلح در افغانستان و خبرهایی مبنی بر درخواست زلمای خلیل‌زاد، مذاکره کننده ارشد این کشور از ایران، با تاکید بر اینکه مسئله افغانستان پیچیده و چندجانبه است، گفت: این مناقشه چهل سال است که ادامه دارد و حداقل ۱۸ سال است که نیروهای آمریکایی در این کشور حضور دارند؛ لذا مناقشه‌ای است که به راحتی حل نمی‌شود و حل آن منوط به هماهنگی بین طرف‌های بین‌المللی، منطقه‌ای و احزاب و گروه‌های درگیر در داخل این کشور است.
وی ادامه داد: آمریکا در چند سال گذشته روشی را در حل بحران افغانستان در پیش گرفته که بسیار ساده‌انگارانه است و عدم موفقیت در این زمینه نیز ناشی از همین است که آشنایی درستی از موضوعات افغانستان و منطقه نداشته است در غیر اینصورت با این همه حضور در این کشور حداقل می‌توانست قدم‌هایی را به پیش ببرد که برعکس طی سال‌های گذشته، چه در دوره اوباما و چه در دوره ترامپ مرتب عقب‌نشینی کرده است.
وی افزود: صرف اینکه آمریکا بگوید می‌خواهیم با ایران یا سایر کشورهای منطقه در خصوص افغانستان همکاری داشته باشیم موضوع حل نمی‌شود و باید راه و روشی به کار گرفته شود که آن راه منتج به نتیجه صلح، آرامش و ثبات شود؛ در نتیجه تنها علاقمندی به همکاری موضوعی نیست که ایران بتواند به آن پاسخ دهد بلکه باید مشخص شود که ایالات متحده چه طرحی را دنبال می‌کند و این طرح قطعا باید از دل دولت مرکزی و احزاب و گروه‌های افغانستانی بیرون آمده باشد.
سرپرست سابق سرکنسول‌گری کشورمان در مزار شریف، پیشاور و قندهار گفت: هیچ کشوری به تنهایی نمی‌تواند موضوع افغانستان را حل کند؛ حتی همکاری ایران و آمریکا هم در این خصوص راهگشا نخواهد بود بلکه لازم است همه کشورهای درگیر در این موضوع به همراه نیروهای داخلی در این زمینه همفکری کنند.
وی ادامه داد: ایران پیش از این نیز سابقه همکاری با ایالات متحده در حوزه افغانستان را داشته است و حالا نیز اگر طرح درستی تدوین شود و همه اطراف موضوع حضور داشته باشند، ایران نیز ابایی ندارد برای صلح و ثبات در همسایه شرقی خود با سایر کشورها همکاری داشته باشد.
روحی‌صفت در پاسخ به پرسشی در خصوص اقدامات وزارت خارجه در رابطه با جلوگیری از تبعات خطرناک گفت‌وگوی صلح طالبان و آمریکا که بنابر تحلیل‌ها به ناآرامی و تنش در افغانستان منجر شده و کشورمان را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد، گفت: دستگاه دیپلماسی ما در خلاء کار نمی‌کند که مفروضاتی را در ذهن خود داشته باشد و براساس آن بخواهد روی تئوری کار کند بلکه وزارت امور خارجه در صحنه عمل، کنش و واکنش قدرت‌ها و سپهر جریان‌ها در سراسر منطقه و جهان تصمیم‌گیری می‌کند. لازم است نخست فضای همکاری در داخل افغانستان، بعد در کشورهای منطقه و بعد در جامعه بین‌الملل در این رابطه شکل بگیرد.
وی ادامه داد: ایران بخشی از روند صلح در افغانستان است و وزارت امور خارجه هم باید با توجه به توانایی و امکانات خود در این حوزه نقش آفرینی کند. تصمیم ما در خصوص افغانستان باید واقع‌نگرانه باشد؛ می‌دانیم که در حال حاضر کابل بخشی از هزینه‌های خود را از طریق کمک‌های بین‌المللی تامین می‌کند و ما هم باید بدانیم که با توجه به همین موارد میزان نقش خود را تعیین کنیم.
وی افزود: لذا در این صحنه که آمریکا دارای ۱۴ هزار نیرو در افغانستان است و طالبان مهمترین اپوزیسیون است؛ بهترین تلاش ایران این بود که کمترین صدمه را در حوزه امنیت ببینید و در مرتبه دوم نیز سعی کند تنش‌ها در افغانستان کاهش پیدا کند و هارمونی در داخل قدرت شکل بگیرد.
رئیس سابق ستاد افغانستان در خصوص انتقادها به گفت‌وگوهای دستگاه دیپلماسی با طالبان با توجه به صدماتی که این گروه به کشورمان وارد کرده است، نیز گفت: پایه همکاری ما با طالبان بر مبنای واقع‌گرایی است چرا که طالبان از بازیگران مهم در صحنه افغانستان بوده و در بین سایر بازیگران هم نقش تعیین‌کننده‌ای دارد و این مساله را شما علیرغم عدم خوشایندی نمی‌توانید نادیده بگیرید. باید بدانیم که منافع ملی از اهمیت بالاتری نسبت به سایر موارد برخوردار است و خوش‌آمد من و دیگران نباید مبنای کار قرار بگیرد.
وی ادامه داد: ما با همه بازیگران در افغانستان ارتباط داریم و در بین صدها ملاقاتی که با دولت مرکزی در طول یک سال صورت می‌گیرد یک ملاقات هم با طرف‌های اپوزیسیون انجام می‌شود. ما لازم داریم به دلیل مرز مشترک و یافتن آگاهی از نیروهای آنسوی مرزهای خود این تماس‌ها را صورت دهیم.
∎