در پی شکست دولت بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، در برابر رای نمایندگان مجلس عوام برای در دست گرفتن دستور کار مجلس، احتمال تصویب طرح مخالفان دولت برای جلوگیری از خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا افزایش یافته و تعدادی از اعضای برجسته حزب حاکم محافظه‌کار با خطر طرد از جناح حزبی مواجه شده‌اند.
روز چهارشنبه، ۱۳ شهریور (۴ سپتامبر)، مجلس عوام پارلمان بریتانیا طرح پیشنهادی یکی از نمایندگان برای ممنوعیت خروج از اتحادیه اروپا (برگزیت) بدون توافق بر سر شرایط خروج را مورد مذاکره و احتمالا رای‌گیری قرار خواهد داد. در صورت تصویب این طرح، نخست وزیر در اجرای برنامه اعلام شده خود برای خروج از اتحادیه اروپا در ضرب‌الاجل تعیین شده ولو بدون دستیابی به توافق بر سر شرایط خروج ناکام خواهد ماند.
شامگاه گذشته، نمایندگان مجلس عوام رای دادند که دستور کار جلسه امروز شامل ارائه "طرح راجع به خروج از اتحادیه اروپا" باشد که توسط یکی از اعضای حزب کارگر، حزب مخالف دولت، مطرح خواهد شد و مورد مذاکره قرار خواهد کرد.
طبق رویه متعارف جلسات مجلس عوام، دستور کار روزانه مجلس توسط دولت تعیین می‌شود و برنامه کاری دولت همیشه از اولویت برخوردار است. در بریتانیا، اعضای هیئت دولت باید عضو پارلمان باشند و نخست وزیر و وزیران اصلی معمولا نماینده مجلس عوام هستند.
با رای شامگاه گذشته، این رویه در نشست امروز رعایت نخواهد شد و مجلس با وجود مخالفت دولت، طرح مربوط به اتحادیه اروپا را بررسی خواهد کرد. با توجه به موضعگیری نمایندگان از جمله شماری از نمایندگان حزب حاکم محافظه‌کار، احتمال می‌رود که این طرح تصویب شود.
این طرح شامل الزام دولت به درخواست تمدید مهلت ضرب‌الاجل برگزیت به مدت سه ماه - تا پایان ژانویه سال آینده - است مگر اینکه در این فاصله، دولت بتواند به توافقی با اتحادیه دست یابد که مورد قبول و تصویب پارلمان قرار گیرد.
خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بیبیسی فارسی دنبال کنید
- برگزیت؛ مخالفان خروج بدون‌توافق دولت را شکست دادند
- برگزیت؛ ملکه بریتانیا تعلیق پارلمان را تایید کرد
- برگزیت؛ ارزش پوند در برابر دلار به کمترین میزان در سه سال اخیر رسید
- برگزیت: یک راهنمای بسیار ساده
در دستور کار پیشنهادی آمده است که ممکن است تمامی مراحل تصویب این طرح، شامل قرائت، مذاکره، بررسی و رای‌گیری نهایی در یک جلسه صورت گرفته و تکمیل شود. در چنین صورتی، این مصوبه به فوریت جنبه قانون می‌یابد و اجرای آن برای دولت الزام‌آور خواهد بود.
اتحادیه اروپا تا پایان ماه اکتبر به بریتانیا فرصت داده تا در مورد خروج از اتحادیه تصمیم نهایی خود را اتخاذ کند. پیشتر، نمایندگان مجلس، از جمله آقای جانسون، با توافق به دست آمده توسط ترزا می، نخست وزیر سابق، مخالفت کرده و خواستار مذاکره مجدد در مورد شرایط خروج شده بودند. آقای جانسون گفته است در صورتی که اتحادیه اروپا شرایط جدید او را قبول نکند، کشورش را بدون توافق از اتحادیه خارج خواهد کرد.
حق نشر عکس Reuters Image caption کنث کلارک (ایستاده) هنگام سخنرانی در جلسه شامگاه گذشته مجلس عوام (ترزا می هم در عکس دیده می‌شود) - کلارک از با سابقه‌ترین نمایندگان مجلس عوام و از اعضای برجسته حزب محافظه‌کار استمخالفان برگزیت بدون توافق معتقدند که چنین اقدامی به اقتصاد بریتانیا زیان خواهد زد و لازم است مذاکره برای دستیابی به توافق ادامه یابد و دولت خواستار تمدید ضرب‌الاجل اتحادیه اروپا شود. برخی از احزاب و گروه‌های سیاسی معتقدند که همه‌پرسی برگزیت در تابستان سال ۲۰۱۶ بدون آگاهی کامل مردم از تبعات این وضعیت برگزاری شد و خواستار برگزاری همه‌پرسی مجدد در مورد خروج از اتحادیه یا نحوه خروج از آن شده‌اند. در همه‌پرسی سال ۲۰۱۶، نزدیک به ۵۲ درصد از رای‌دهندگان به خروج از اتحادیه رای دادند.
در جلسه شامگاه گذشته، پیشنهاد حزب کار گر برای "در دست گرفتن" دستور کار مجلس در روز چهارشنبه با ۳۲۸ رای در برابر ۳۰۱ به تصویب رسید. دولت خواستار رد این طرح شده و هشدار داده بود هرکدام از نمایندگان عضو حزب محافظه‌کار که به نفع این طرح رای بدهد، عضویت او در جناح حزبی را به حالت تعلیق در خواهد آورد و حتی ممکن است اجازه شرکت در انتخابات عمومی بعدی از سوی حزب را نداشته باشد.
با اینهمه، یکی از نمایندگان حزب حاکم در جریان سخنرانی نخست وزیر کرسی خود را ترک کرد و به حزب لیبرال دموکرات، از احزاب مخالف دولت و حامی برگزاری همه‌پرسی مجدد، پیوست. همچنین بیست و یک نماینده عضو حزب محافظه‌کار، از جمله شماری از اعضای ارشد حزب، با نادیده گرفتن هشدار رهبری حزب، به طرح پیشنهادی حزب مخالف برای در دست گرفتن دستور کار مجلس رای مثبت دادند.
Image caption دستور کار امروز مجلس عوام - اقلام هفتم و هشتم شامل طرح برگزیت و پیشنهاد دولت برای برگزاری انتخابات پیش از موعددر میان نمایندگانی که با رای منفی به دولت با خطر تعلیق عضویت در جناح حزبی و اخراج از حزب مواجه هستند، تعدادی از وزیران سابق و نمایندگان برجسته حزب محافظه کار دیده می‌شوند.
کنث کلارک، ۷۹ ساله و نماینده مجلس طی پنجاه سال گذشته که در دولت‌های قبلی محافظه‌کار سمت‌های مهم وزارت کشور و وزارت خزانه‌داری را هم بر عهده داشته، فیلیپ هموند، وزیر سابق دفاع و خارجه و نیکلاس سومز، از معاونان سابق وزارت دفاع و نوه دختری وینستون چرچیل، نخست وزیر زمان جنگ بریتانیا، از جمله این افراد هستند. یکی از اعضای این گروه گفته است که با احتساب دوره نمایندگی این بیست و یک نفر، حزب محافظه‌کار بیش از سیصد وسی سال تجربه پارلمانی را از دست خواهد داد.
حق نشر عکس AFP Image caption جرمی کوربین، رهبر حزب کارگر، گفت که در حال حاضر از انحلال مجلس و برگزاری انتخابات جدید حمایت نخواهد کردآقای جانسون از ستایشگران وینستون چرچیل است و پیشتر در دفاع از موضع سختگیرانه خود در مورد خروج از اتحادیه اروپا، پایمردی و استقامت او را الگویی مناسب دانسته بود. او کتابی نیز با عنوان "عنصر چرچیلی" در ستایش از شخصیت و رویکرد نخست وزیر اسبق بریتانیا نوشته است. وینستون چرچیل در مقام رهبری حزب محافظه‌کار نخست وزیر بریتانیا در زمان جنگ دوم جهانی بود.
حزب محافظه کار دارای اکثریت لازم در مجلس عوام نیست و از زمان انتخابات سال ۲۰۱۷ توانسته است براساس توافق "حمایت کاری" با یک حزب کوچکتر از "اکثریت کاری" برای تصویب لوایح خود برخوردار باشد. از آنجا که برخی از نمایندگان احزاب مختلف به دلایل مختلف از جمله سمت نواب رئیس مجلس، امکان مشارکت در رای‌گیری را از دست می‌دهد، اصطلا "اکثریت کاری" شامل تمامی نمایندگان حزب حاکم و متحدان آن است که انتظار می‌رود به نفع دولت رای دهند.
حتی بدون تعلیق عضویت این بیست و یک نفر، رهبر حزب کارگر در جلسه شامگاه گذشته گفت که پیوستن یکی از نمایندگان حزب محافظه‌کار به حزب لیبرال دموکرات باعث از دست رفتن اکثریت کاری حزب حاکم شده است. احتمالا دولت انتظار دارد اخراجیان احتمالی از حزب همچنان از لوایح دولت حمایت کنند.
در پی شکست شامگاه گذشته، آقای جانسون خواستار برگزاری انتخابات پیش‌رس شده و در جلسه روز چهارشنبه، این پیشنهاد را مطرح خواهد کرد. طبق قوانین بریتانیا، انحلال پارلمان در چنین شرایطی به رای دو سوم اعضای مجلس عوام نیاز دارد که به معنی لزوم کسب حمایت حزب کارگر است. شامگاه گذشته، رهبر حزب کارگر گفت که تا زمانی که وضعیت خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا مشخص نشده باشد، از انحلال مجلس و برگزاری انتخابات جدید حمایت نخواهد کرد.
بوریس جانسون حدود دو هفته پیش به جانشینی ترزا می در رهبری حزب حاکم کارگر و نخست وزیری رسید. او پیشتر در مخالفت با توافق برگزیت به دست آمده توسط خانم می از دولت استعفا داده بود. او هفته گذشته فرمان تعطیل مجدد پارلمان از هفته آینده را از ملکه بریتانیا دریافت کرد و مخالفان او گفتند که هدف از آن، جلوگیری از اقدام پارلمان در مخالفت با برگزیت بدون توافق بوده است.
حق نشر عکس Getty Images Image caption ردیف جلو از راست: چرچیل، نیکلاس سومز، همسر چرچیل و چند تن دیگر از نوه‌های چرچیل در سال ۱۹۵۴ در مراسم غسل تعمید