زرناز غلامی
نگرانی سرمایه‌گذاران از بالا گرفتن جنگ تجاری آمریکا و چین باعث سقوط شدید بازارهای سهام در شرق آسیا شده است.
به گزارش روزنامه انگلیسی «استریتس تایمز» چاپ سنگاپور، جمعه گذشته (یکم شهریور) «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد که از اول اکتبر (9 مهر) تعرفه کالاهای وارداتی از چین به ارزش 250 میلیارد دلار را از 25 درصد کنونی به 30 درصد افزایش می‌دهد و بقیه واردات به این کشور به ارزش 300 میلیارد دلار را از رقم 10 درصد به 15 درصد از اول سپتامبر (10 شهریور) افزایش خواهد داد.
گروه‌های تجاری آمریکا نسبت به این موضوع واکنش شدیدی نشان دادند و گفتند که چنین اقداماتی دیگر کافی است زیرا تنش در بازارهای سهام را تشدید می‌کند. در آمریکا رئیس و مدیر اجرایی انجمن فناوری مصرف‌کننده که یک شرکت تجاری است، با اشاره به کاهش 623 واحدی سهام داوجونز در روز جمعه گفت: دیگر بس است. بازارهای جهانی نگران رکود هستند و تصمیم اعلام شده در جمعه فشار بیشتری را بر فعالیت‌های تجاری در آمریکا، کارگران وخانواده‌های آنها وارد می‌کند. وی گفت: این افزایش تعرفه‌ها بدترین اشتباه از زمان قانون اعمال تعرفه‌ها در سال 1930 است که باعث شد کشور وارد «رکود بزرگ» شود. وزارت بازرگانی چین نیز روز شنبه اعلام کرد که این کشور «قویا مخالف اقدامات یکجانبه و قلدرمابانه» ناشی از حمایت گرایی تجاری و فشار حداکثری آمریکا است و خواستار توقف فوری چنین «اقدامات اشتباهی» است.
همزمان روزنامه «مردم» متعلق به حزب حاکم چین دیروز (یکشنبه) گزارش داد که این کشور با اقدامات اخیر آمریکا برای افزایش تعرفه کالاهای چین مقابله خواهد کرد.
متعاقب این تخاصم در چین، شاخص هنگ‌سنگ بازار مالی هنگ‌کنگ ۳/۲ درصد سقوط کرد و همزمان شاخص بازار شانگهای با افت ۱/۳ درصدی روبرو شد. شاخص نیکی در بازارهای مالی ژاپن هم ۲/۳ درصد کاهش داشت.
بازارهای سهام در آمریکا و اروپا نیز خیلی زود به این تصمیم چین واکنش نشان دادند و در روز جمعه (۲۳ اوت - اول شهریور) شاخص‌های بورس افت ناگهانی داشتند.
لوییس کوجیس، رئیس بخش اقتصاد آسیا در مدرسه اقتصاد آکسفورد می‌گوید: «جنگ تجاری بین آمریکا و چین به شدت بالا گرفته و سیاست مقابله به مثل دو طرف نشان می‌دهد که احتمال رسیدن به یک توافق تجاری و پایین آمدن تنش‌ها بسیار بعید است.» دو اقتصاد بزرگ دنیا در طی یک سال گذشته درگیر جنگی تجاری شده‌اند که در آن هر دو طرف به صورت متقابل تعرفه کالاهای وارداتی همدیگر را بالا و بالاتر می‌برند. ترامپ چین را متهم به تجارت ناعادلانه و دزدی «مالکیت فکری و معنوی» می‌کند. در مقابل چین آمریکا را به تلاش برای متوقف کردن رشد و توسعه اقتصادی خود متهم می‌کند.
ترامپ تعرفه‌ها علیه چین را باز هم افزایش داد
تعرفه‌های تازه نزدیک به ۵۵۰ میلیارد دلار از واردات چین به آمریکا را هدف قرار می‌دهد. ترامپ در مقابله به مثل با چین تعرفه‌های بیشتر بر واردات از این کشور به آمریکا وارد کرده است و جنگ اقتصادی بین دو کشور را جدی‌تر کرده است. ترامپ دستور اعمال تعرفه‌های تازه را روز جمعه در چند توییت در حساب توییتری‌اش اعلام کرد. او چند ساعت پیش از اعلام تعرفه‌های تازه، از برنامه چین برای وضع تعرفه علیه ۷۵ میلیارد دلار واردات از آمریکا انتقاد کرده بود.
ترامپ گفته چین از این کار انگیزه سیاسی دارد و این کشور را متهم به «سوءاستفاده از آمریکا» کرده است.
ترامپ نوشته: متاسفانه دولت‌های پیشین آمریکا به چین اجازه دادند که توازن تجاری دو کشور را به نفع خود به هم بزند و این به باری سنگین بر دوش مالیات دهندگان آمریکایی تبدیل شده است. من به عنوان رئیس‌جمهوری نمی‌توانم اجازه بدهم این وضع ادامه پیدا کند.
او روز جمعه، ۲۲ اوت - اول شهریور، ساعتی پس از مخابره تصمیم پکن خطاب به بخش خصوصی آمریکا در توییتر خود نوشت: «بنگاه‌های عزیز اقتصادی آمریکایی بدین وسیله به شما دستور داده می‌شود که هر چه زودتر به دنبال جایگزین کردن چین باشید و جای دیگری به دنبال تجارت بروید. اصلا به خانه بازگردید و کسب و کار خود را صرف ساخت آمریکا کنید».
محصولات کشاورزی، نفت خام و هواپیماهای کوچک ساخت آمریکا از جمله بیش از ۵۰۰۰ کالایی هستند که چین علیه آنها تعرفه وضع می‌کند.
آمریکا می‌گوید چین باید توافقی را که در ماه مه امسال آن را رد کرده بپذیرد. پکن با رد فشارهای آمریکا می‌گوید آماده است که جنگ تجاری فعلی را نامحدود ادامه بدهد
وضع تعرفه‌ها علیه آمریکا در دو مرحله اول سپتامبر و ۱۵ دسامبر اجرایی خواهد شد.
چین در عین حال گفته است تعرفه ۲۵ درصدی بر خودروهای وارداتی از آمریکا را که در حال تعلیق بود باز خواهد گرداند، این تعرفه‌ها چندی پیش برای نشان دادن حسن‌نیت در مذاکرات دو کشور لغو شده بود.
چین اعلام کرد در پاسخ به تصمیم آمریکا برای وضع تعرفه بر ۳۰۰ میلیارد دلار کالای چینی، بنا دارد برای حدود ۷۵ میلیارد دلار کالای وارداتی از آمریکا تعرفه 10 درصدی وضع کند. این تصمیم پکن ساعاتی پیش از آغاز اجلاس سران گروه هفت در فرانسه اعلام شده که در آنجا دونالد ترامپ با رهبران اقتصادهای پیشرفته دنیا دیدار می‌کند.
محصولات کشاورزی، نفت خام و هواپیماهای کوچک ساخت آمریکا از جمله کالاهایی هستند که چین علیه آنها تعرفه وضع می‌کند. چین این تصمیم تلافی‌جویانه را پس از آن گرفت که دونالد ترامپ سه هفته پیش و همزمان با بازگشت تیم مذاکره‌کننده کاخ‌سفید از پکن، اعلام کرد از ابتدای سپتامبر بر ۳۰۰ میلیارد از کالاهای وارداتی چین تعرفه خواهد بست. هرچند رئیس‌جمهوری آمریکا چند روز بعد گفت برای پیش‌گیری از تلاطم اقتصادی در بازار داخلی کشورش، بخشی از تعرفه‌ها را تا ماه دسامبر سال جاری میلادی به تعویق انداخته است.
اکنون چین اعلام کرده بنا دارد تعرفه‌های جدیدی بین ۵ تا ۱۰ درصد علیه ۵۰۰۰ قلم از کالاهای آمریکایی وضع کند. پکن همچنین اعلام کرد تعرفه ۲۵ درصدی بر خودروهای وارداتی از آمریکا را باز خواهد گرداند، این تعرفه‌ها چندی پیش برای نشان دادن حسن‌نیت در مذاکرات دو کشور لغو شده بود. بازگرداندن تعرفه خودروهای آمریکایی قابلیت رقابت آنها را با خودروسازان اروپایی و ژاپنی و کره‌ای برای دسترسی به بازار بزرگ چین دشوارتر می‌کند. از این رو خودروسازان آمریکایی ابراز نگرانی کرده‌اند که بالاگرفتن جنگ تعرفه‌ها ممکن است به از دست رفتن هزاران فرصت شغلی در کارخانه‌های آنها ختم شود.
اگر چنین شود به محبوبیت ترامپ لطمه جدی وارد خواهد شد چرا که او خود را در سه سال گذشته ناجی اقتصاد آمریکا و رونق بی‌سابقه آن معرفی کرده، بخصوص این که او باید تا 15 ماه دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری برابر دموکرات‌هایی بایستد که تصمیم‌های کلان او را زمینه‌ساز رکود قریب‌الوقوع در اقتصاد آمریکا می‌خوانند.
کارشناسان هشدار داده‌اند که جنگ تجاری دو غول اقتصادی دنیا می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد؛ یک نبرد فرسایشی که برای اقتصاد جهان پیامدهای جدی خواهد داشت
ترامپ می‌گوید جنگ تجاری او با چین درنهایت به نفع اقتصاد آمریکاست که تراز تجاری منفی بسیار زیادی با چین دارد.
دونالد ترامپ پیش از این هم تعرفه ۲۵ درصدی برای حداقل ۲۵۰ میلیارد دلار کالای وارداتی از چین وضع کرده بود. با این تصمیم که اول همین ماه اوت اعلام شد، همه کالاهای چینی که وارد بازار آمریکا می‌شوند با تعرفه‌های بالاتری رو به رو خواهند شد.
آمریکا می‌گوید چین باید توافقی را که در ماه مه امسال آن را رد کرده بپذیرد. پکن با رد فشارهای آمریکا می‌گوید آماده است که جنگ تجاری فعلی را نامحدود ادامه بدهد.
کارشناسان هشدار داده‌اند که جنگ تجاری دو غول اقتصادی دنیا می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد؛ یک نبرد فرسایشی که برای اقتصاد جهان پیامدهای جدی خواهد داشت.