به گزارش خبرگزاری رسا، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا چه پیش از خروج از برجام و چه بعد از آن «صفر شدن» صادرات نفت ایران را هدف اصلی احیای تحریم‌های امریکا علیه کشورمان می‌دانست که این هدف هیچ‌گاه محقق نشد؛ چه روزی که معافیت‌هایی را برای مشتریان نفت ایران در نظر گرفت و چه پس از پایان معافیت‌ها که صفر شدن صادرات نفت محقق نشد.

 

گمرک چین هفته گذشته با انتشار گزارشی از تداوم واردات نفت از ایران نوشت که رقم اعلام شده توسط گمرک، یک عدد رسمی است، زیرا راهکار‌های متفاوتی از سوی ایران برای صادرات نفت به کار گرفته شده است که اعداد و ارقام آن به‌راحتی قابل ردگیری نیست. انتشار این گزارش نشان داد چینی‌ها همچنان به واردات نفت از ایران ادامه می‌دهند، هرچند که بخشی از این معامله به دلیل همکاری‌های چند سال پیش شرکت ملی نفت با شرکت‌های چینی بوده است.

 

در همین رابطه نیویورک‌تایمز نوشت: کشور‌های مختلفی در جهان برخلاف تحریم‌های امریکا که با هدف قطع منابع درآمدی ایران وضع شده است در حال واردات نفت از نفتکش‌های ایرانی بیشتری در مقایسه با گذشته هستند.

 

این روزنامه گزارش خود را پس از بررسی ۷۰‌نفتکش متعلق به ایران از تاریخ دوم می، زمانی که تحریم‌های امریکا علیه ایران به‌طور کامل اجرایی شد، نوشته و در آن به ارائه جزئیاتی درباره نام و تعداد این نفتکش‌ها پرداخته است که در این بازه زمانی به چین یا شرق مدیترانه نفت صادر کرده‌اند.

متحدان و نفت

 

این حجم از خرید نفت ایران نشان‌دهنده دشواری کار دولت ترامپ (رئیس‌جمهور امریکا) برای استفاده از تحریم به منظور به صفر رساندن صادرات نفت ایران پس از جدا شدن از متحدان و شرکا در سیاستش در قبال ایران است.

 

دولت اوباما (رئیس‌جمهور پیشین امریکا) با چین، روسیه و متحدان اروپایی برای حصول توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ همکاری کرد تا برنامه هسته‌ای ایران را محدود کند، اما تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای خروج از این توافق و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران با مخالفت این کشور‌ها مواجه شد.

 

ریچارد نفیو، یک مقام سابق کاخ سفید و وزارت امور خارجه امریکا که در دوران ریاست جمهوری اوباما معمار تحریم‌های ایران شناخته می‌شد، اظهار داشته است: شما نمی‌توانید چنین تهدیداتی را مطرح کنید، وقتی قادر به عملیاتی کردن آن نیستید.

 

وی ادامه داده است: این کار، تصمیمی را که سبب شد آن‌ها ضعیف به نظر بیایند، بدتر می‌کند. این نشان می‌دهد که محدودیت‌هایی برای قدرت امریکا وجود دارد. چین و کشور‌های دیگر آماده‌اند که بگویند «نه، ما نمی‌خواهیم از امریکا پیروی کنیم.»

 

نوآم ریدان، کارشناس اقتصادی نیز بر این باور است که تحریم‌ها باعث نشده ایران دست از صادرات نفت، به‌ویژه به آسیا و مدیترانه بردارد.

غیرقانونی نیست

 

به نوشته نیویورک‌تایمز، خرید نفت و مشتقات آن از ایران غیرقانونی و برخلاف قوانین بین‌المللی نیست، چراکه تحریم‌های دولت امریکا علیه نفت ایران که از نوامبر گذشته اجرایی شد، یکجانبه است. واشنگتن حتی تا ماه می‌به هشت کشور اجازه داد به واردات نفت خود از ایران ادامه دهند، اما این معافیت را نیز متوقف کرد. با این حال شرکت‌های خارجی که تحریم‌ها را نادیده می‌گیرند و در عین حال با شرکت‌ها و بانک‌های امریکایی نیز تجارت می‌کنند در معرض خطر اقدامات تنبیهی دولت امریکا قرار دارند. نیویورک‌تایمز در ادامه گزارش خود آورده است: این تحریم‌های واشنگتن که از دوم می‌به‌طور کامل به اجرا درآمد بر سطح اختلافات میان ایران و امریکا در خلیج فارس افزود، البته اروپایی‌ها تلاش کرده اند از این تنش‌ها بکاهند و ایران را ترغیب به ماندن در توافق هسته‌ای کنند.

 

دولت ترامپ، اما همچنان در تلاش است تا صادرات نفت به چین را که هنوز بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران به شمار می‌آید، متوقف کند. واشنگتن به تازگی نیز یک شرکت چینی را به دلیل خرید نفت ایران و نقض تحریم‌ها هدف قرار داده و این شرکت و مدیرعامل آن را تحریم کرده است.

 

چین، سیاست دولت امریکا برای اعمال فشار حداکثری بر تهران را ریشه تنش‌های کنونی در منطقه می‌داند و تأکید دارد که واشنگتن خود باید اشتباهش را تصحیح کند. ریچارد نفیو، معمار تحریم‌های سابق علیه ایران هم معتقد است، کشور‌هایی که شاهد ادامه واردات نفت از ایران هستند، ممکن است شروع به اعمال فشار بر دولت ترامپ کنند تا معافیت‌هایی را برای آن‌ها در نظر بگیرد یا حتی ممکن است تصمیم به خرید نفت ایران به صورت محرمانه بگیرند.

صاحب خلیج فارس

 

از سوی دیگر، اقتدار ایران در خلیج فارس موجب شده است برخی کشور‌ها از مواضع خصمانه خود علیه ایران عقب بکشند و کانال‌هایی را برای خروج از رویارویی با ایران در پیش بگیرند.

 

به عنوان نمونه نشریه امریکایی فارین پالیسی طی گزارشی با این تیتر که «ایران حالا مالک خلیج فارس است»، نوشته است: امریکا در سیاست خارجی خود همواره مدعی بوده در صورتی که اگر کشوری حمل‌ونقل دریایی در تنگه هرمز را متوقف یا تهدید کند، آن‌ها و متحدانش با قدرت، دریانوردی آزاد را به این تنگه بازمی‌گردانند، اما به نظر می‌رسد این‌ها چیزی جز تخیلی غیرواقعی نبوده است.

 

با اینکه دولت ترامپ حدود ۱۵۰۰ سرباز را در خلیج فارس مستقر کرده و هواپیما‌های اضافی به پایگاه‌های خود در این منطقه فرستاده است، ولی به نظر نمی‌رسد تهدید‌کننده باشند و ترامپ قصد استفاده از آن‌ها را داشته باشد.

 

رسانه‌های امریکایی که اغلب به شکست برنامه این کشور برای صفر کردن صادرات نفت ایران اقرار کرده‌اند، گویا زودتر از ترامپ به شکست تحریم‌ها پی برده‌اند، هرچند که باید قبول کرد میزان صادرات نفت ایران کاهش یافته، اما فاصله بسیار زیادی با هدف امریکایی‌ها در این باره دارد. ایران با برقراری نظارت بیشتر در خلیج فارس نشان داده که دست بسته‌ای برای مقابله با تحریم‌ها ندارد و همین موضوع یکی از عوامل مهمی است که برنامه امریکا را به بن‌بست رسانده است. از یاد نبریم چند ماه پیش بود که اسرائیلی‌ها تهدید کردند به نفتکش‌هایی که نفت ایران را حمل می‌کنند، حمله خواهند کرد تا جاده صفر کردن صادرات نفت ایران را صاف کنند، ولی این ماجرا و واکنش‌های منطقی ایران نشان داد هیچ اراده‌ای نمی‌تواند صادرات نفت ایران را به صفر برساند.