خبرگزاری شبستان، قم – محمدرضا جایروند: 10 تا 17 مرداد هر سال به عنوان هفته جهانی تغذیه با شیر مادر و همچنین 10 مردادماه، با هدف بالا بردن آگاهی همگانی درباره اهمیت تغذیه با شیر مادر و تشویق مادران به شیردهی برای بهبود سطح سلامت کودکان در سراسر جهان به نام روز جهانی شیر مادر نامگذاری شده است.

در سال۱۹۹۰ سیاست‌گذاران یونیسف و سازمان بهداشت جهانی، با همکاری دو کشور آمریکا و سوئد، از ۷ تا ۱۰ مرداد جلسه‌ای را در محلی به نام سپدال دگلی اینوچنتی ایتالیا برگزار کردند تا برای تغذیه نوزاد با شیر مادر اصول و استانداردهای جهانی تنظیم کنند.

نتیجه این گردهمایی صدور اعلامیه‌ای بود که به نام محل برگزاری این گردهمایی، به «اعلامیه اینوچنتی» مشهور است و هر سال در سالگرد تصویب این اعلامیه با انتخاب یک شعار برای بالا بردن آگاهی همگان درباره اهمیت تغذیه با شیر مادر و ترویج آن در سراسر جهان تلاش می‌شود.

شعار سال  2019 هفته جهانی شیر مادر نیز «توانمندسازی والدین، تقویت تغذیه با شیر مادر، حال و آینده» اعلام شده است.

توجه اسلام به تغذیه نوزاد از شیر مادر

در دین مبین اسلام توجه فراوانی به مساله شیر مادر شده است به گونه ای که در آیه 233 سوره مبارکه بقره آمده است: «اَلْوالِداتُ یرْضِعْنَ اَوْلادَهُنَّ حَولَینِ کامِلَینِ لِمَنْ اَرادَ اَنْ یتِمَّ الرَّضاعَة. و مادران باید فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند و (این حکم)، برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند».

در حالی که قرآن کریم مدت شیردهی را دو سال می داند، برخی پزشکان اعتقاد داشتند که 9 ماه تغذیه از شیر مادر کافی است اما از دهه 90 میلادی به این مساله اذعان کردند که استفاده از شیر مادر برای دو سال بسیار بهتر است.

سازمان یونیسف و سازمان جهانی بهداشت توصیه می کنند که مادران 2 سال به فرزندان خود شیر دهند و این موضوع در اعلامیه «اینوچنتی» در مورد تغذیه کودکان با شیر مادر مطرح شده و به امضای بسیاری از رؤسای کشورهای جهان رسیده است.

ثواب شیر دادن

روایت فراوانی در ثواب شیر دادن بیان شده است، از آن جمله به روایت امام صادق که در‌ آن حضرت، مادر شیرده را به مجاهد فی سبیل الله تشبیه فرمودند، و اجر او را در صورت فوت مشابه شهید می‌دانند.

از پیامبر(ص) نیز نقل شده است برای طفل هیچ چیزی بهتر از شیر مادر نیست. همچنین، چیزی که بتواند جای غذا و آب را بگیرد شیر است.

از حضرت علی(ع) نیز نقل شده است: برای کودک هیچ شیری با برکت‌تر از شیر مادر نیست. کار شیر دادن تنها تغذیه نیست، بلکه تبادل عاطفی و تقویت روحی است.

خصوصیات شیر مادر

شیر مادر سرشار از فواید و ویژگی های مختلفی که برخی از آنها عبارتند از؛

1. حاوی همه مواد مغذی است.

2. لاکتوز شیر مادر بیشتر از سایر شیرهاست.

3. ویتامین شیر مادر برای شیرخوار کافی است.

4. سریع و راحت الهضم است.

5. آهن شیر مادر برای شیرخوار کافی است.

6. شیرمادر دارای آنزیم مخصوص لیپاز است که باعث هضم چربی می‌شود.

7.  در مقابل بیماری‌های اسهالی و عفونت‌های حاد تنفسی بسیار محافظت کننده است.

10. شیر مادر هیچگاه در سینه فاسد نمی شود.

11. احتمال بروز بیماری های ناشی از آلرژی را کاهش می دهد.

12. دارای بیش از 300 نوع مواد ضدمیکروبی است.

لزوم توجه به تغذیه مادر برای افزایش کیفیت شیر

تغذیه مادر تاثیر مستقیمی بر شیر مادر دارد و اگر پروتئین ویتامین و مواد معدنی کافی توسط مادر استفاده نشود، کیفیت شیر وی نیز کاهش می یابد.

استفاده از همه ویتامین ها از جمله ویتامین C ، فولات (اسید فولیک)، ویتامین های گروه ضروری است. رژیم غذایی مادر باید سرشار از کلسیم و آهن و روی باشد. برای تامین ویتامین های لازم ، مادر حتماً به 5 تا 6 لیوان سبزیجات تازه بصورت سالاد، سبزی خوردن و یا پخته شده در غذا نیاز دارد و بایستی هر روز 4 تا 5 عدد میوه مصرف كند.

در دوران شیردهی نیاز مادر به پروتئین فقط 15گرم اضافه شده و بر این اساس، پروتئین مورد نیاز حدود 65 تا70 گرم در روز است. این میزان پروتئین با مصرف 3 لیوان شیر در روز، 1عدد تخم مرغ و 180 تا 300 گرم  گوشت و حبوبات تامین می شود.

کلسیم و آهین بهترین املاح هستند كه اگر مادر مشكل كم خونی داشته باشد و یا در معرض كم خونی باشد مصرف قرص فرو سولفات ضروری است. برای تامین كلسیم مادر باید در روز 3 تا 4 لیوان شیركم چربی و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج، نعناع، جعفری، كرفس و كلم و نیز مغز بادام و بادام زمینی مصرف كند.

در شیر مادر یك سری چربی های غیر اشباع موجود است كه در غدد پستان ساخته نمی شوند و باید از طریق غذا تامین شوند. پس بهتر است مادر هفته ای یك بار ماهی مصرف كند و از روغن زیتون در سالادش استفاده كند.

همچنین توجه به این مساله ضروری است که مادر در روز به 6 تا 8 لیوان آب یا آب میوه نیاز دارد.

فواید شیردهی برای مادران

1. شیردهی می تواند به کاهش افسردگی منجر شود.

یکی از مسائل رایج پس از زایمان، افسردگی مادران به شمار می آید که بیش از 15 درصد مادران به این بیماری دچار می شوند. تحقیقات نشان داده است زنان شیرده در مقایسه با سایر مادران کمتر دچار این عارضه می شوند.

تغییرات هورمونی با روند شیردهی، خطر ابتلا به این نوع افسردگی را کاهش می دهد. یکی از مهمترین این تغییرات، افزایش میزان اکسی توسین در هنگام تولد و شیردهی است. اکسی توسین اثرات طولانی مدت ضد اضطرابی دارد.

2. شیردهی احتمال ابتلا به بیماری را کمتر می کند.

شیردهی به نوزان سبب می شود تا ابتلای مادران به بیماری ها به ویژه سرطان های سینه و تخمدان، سندرم متابولیک، بیماری های قلبی، فشار خون بالا، آرتریت، چربی خون بالا و دیابت نوع 2 کاهش یابد.

3. شیردهی سبب کاهش وزن می شود.

زنان پس از زایمان به دلیل تغییرات هورمونی با افزایش اشتها روبرو شده و وزن آنان افزایش می یابد اما شیردهی سبب می شود تا وزن آنان به تدریج کاهش یابد. همچنین شیردهی کالری مصرفی در بدن مادر را افزایش داده و مادران شیرده 500 تا 800 کالری بیشتر از مادران غیر شیرده می سوزانند.

هزار روز طلایی برای کودک

1000 روز اول زندگی هر فرد یعنی 270 روز بارداری و 730 روز اول عمر را نقطه شروع طلایی برای سالم زیستن می نامند چرا که کودک بیشترین تاثیرپذیری را از محرک های محیط اطراف خود می گیرد.

تحقیقات نشان داده است مرگ بر اثر بیماری عروق کرونری در سنین بزرگسالی با وزن نوزاد و همچنین تغذیه او در دو سال اول زندگی ارتباط دارد که این مساله اهمیت شیر مادر را به نمایش می گذارد.

رشد 60 درصد مغز تا پایان یکسالگی و 70 درصد تا پایان دو سالگی بر اهمیت این 1000 روز و لزوم توجه به تغذیه نوزاد دلالت دارد.