یک ماه پس از ادعای عجیب ظریف پیرامون ارزش راهبردی و استراتژیک اینستکس، او روز گذشته این سامانه را مقدماتی و غیرعملیاتی توصیف کرد
اصلاح خطای راهبردی
صاحبخبر - گروه سیاسی: محمدجواد ظریف یک ماه پس از آنکه در اظهارنظری عجیب شرکت ذیحسابی مشترک ایران و اروپا موسوم به اینستکس را دارای ارزش استراتژیک و راهبردی خواند، روز گذشته تلویحا ادعای خود را تصحیح و تاکید کرد این سامانه مقدماتی و غیرعملیاتی بوده و شرط عملیاتی شدن آن هم فروش نفت ایران و بازگشت پول آن به کشور است. به گزارش «وطنامروز»، حدود 7 ماه از اعلام کشورهای اروپایی مبنی بر آغاز بهکار سامانه موسوم به اینستکس میگذرد. سامانهای محدود به اقلام بشردوستانه چون غذا و دارو که بر مبنای آن قرار است پول حاصل از فروش نفت ایران به این سامانه رفته و کشورها و شرکتهای اروپایی نیز بر مبنای این اعتبار، کالاهایی را که مشمول تحریمهای آمریکا نیستند به ایران صادر کنند. اروپاییها البته قرار بود حداکثر 2 ماه پس از خروج آمریکا از برجام یعنی تیرماه سال 97 تعهدات خود به ایران درباره تضمین فروش نفت و همچنین برقراری تبادلات مالی و بانکی را اجرایی کنند با این حال وقتکشی 3 کشور اروپایی تا بهمنماه سال گذشته به طول انجامید و در نهایت نیز از سامانهای رونمایی شد که در آن خبری از تعهدات اصلی اروپا در برجام نبود. نکته جالب توجه اما این است که همین سامانه ادعایی اروپاییها نیز پس از گذشت حدود 7 ماه هنوز اجرایی و عملیاتی نشده و مقامات این اتحادیه همچنان برای شروع بهکار آن امروز و فردا میکنند. مجموعه این عوامل موجب شد در ایران کمتر فرد و جریانی روی اینستکس حساب باز کند. گذشته از جریانات و رسانههای منتقد دولت، این مقامات دولتی بودند که از روز نخست به انتقاد از سازوکار مالی ویژه اروپا پرداختند. چنانکه حسن روحانی اینستکس را پوچ و بهدردنخور نامید و گفت: امروز اینستکس تنها سازوکاری بدون پول است و اینستکس توخالی به هیچ دردی نمیخورد. زنگنه، وزیر نفت دیگر مقام دولتی بود که به انتقاد از اینستکس پرداخت و گفت: اگر اینستکس را بهعنوان یک عملیات در نظر بگیرند، بدون واریز مطمئن پول به آن یا با واریز 3 یا 4 میلیون دلار یا یورو، این سازوکار پاسخگو نیست؛ باید پول نفت به آن واریز شود. زنگنه همچنین در اظهارنظر دیگری گفته بود: در صورتی این راهکار اروپاییها جواب میدهد که از طریق آن پول نفت به کشور بیاید در غیر این صورت اینستکس اصلا فایدهای ندارد. با همه اینها یک اظهارنظر عجیب از سوی محمدجواد ظریف سوالبرانگیز شد. وزیر امور خارجه دهم تیرماه در مراسم روز صنعت و معدن گفت: «اینستکس اگرچه پاسخی به تعهدات اروپاییها و خواست ایران نیست اما یک ارزش استراتژیک و راهبردی دارد و آن این است که نزدیکترین متحدان آمریکا در روابط اقتصادی خود در حال فاصله گرفتن از آمریکا هستند!» ادعای فاصلهگذاری اروپا با آمریکا در قبال ایران که از زمان خروج آمریکا از برجام به کرات در رسانههای دولتی و اصلاحطلب تکرار شد، حالا در حالی توسط وزیر امور خارجه مورد تایید قرار میگرفت که باز هم مقاماتی در دولت روحانی این ادعا را زیر سوال بردند. از جمله دبیر شورای عالی امنیت ملی تیرماه گذشته در اینباره نوشت: «با گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام و «صبر» ایران برای فرصت دادن به دیپلماسی، کشورهای اروپایی نشان دادند اگرچه در کلام، مواضع متفاوتی نسبت به آمریکا اتخاذ میکنند اما در عمل به تقویت بردارهای فشار واشنگتن علیه ایران یاری رساندند. اروپا تاکنون حاضر نشده هیچ هزینهای برای نجات برجام که دستاوردی تاریخی برای این اتحادیه است پرداخت کند و به نظر میرسد از تداوم شرایط موجود که ثمره آن، فشار آمریکا به ایران و بهرهبرداری سیاسی و امنیتی اروپا از آن است، احساس رضایت میکند». به نظر میرسد گذشت یک ماه و ادامه وقتکشیهای طرفهای اروپایی بویژه برگزاری جلسه اخیر کمیسیون مشترک برجام که در آن اروپا باز هم برای انجام تعهداتش وعده داد، موجب تعدیل و تصحیح نگاه ظریف به اینستکس شده باشد، چنانکه او نیز همچون روحانی و زنگنه بر ورود پول نفت به اینستکس تاکید کرد. تعهداتی که داده شد اما اجرا نشد! در همین راستا، محمدجواد ظریف روز گذشته در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره جلسه کمیسیون مشترک برجام و انتظارات اروپا از ایران، اظهار کرد: جلسه کمیسیون برجام، جلسه چالشی بوده است و ما مواضع خودمان را مطرح و بر ضرورت اجرای تعهدات اعضای دیگر برجام مخصوصاً کشورهای اروپایی که تعهدات مشخصی را از اردیبهشتماه سال ۹۷ مطرح کردند، تاکید کردیم. وی افزود: اروپاییها تعهداتی هم در داخل خود برجام و هم پس از خروج آمریکا از برجام دادند و ما این مساله را برای آنها تشریح کردیم که این تعهدات داده شده اما اجرا نشده است. اینستکس هم یک مرحله مقدماتی بوده و هنوز عملیاتی نشده است و اگر هم عملیاتی بشود باید پول نفت وارد این سامانه شود و نباید اینطور باشد که اینستکس وسیلهای برای اجرای دستورات آمریکا شود. ظریف تاکید کرد: اینستکس وسیلهای برای اجرای تعهدات اروپاست بویژه بعد از زمان خروج آمریکا از برجام؛ معلوم است که این سازوکار با موافقت آمریکا نمیتواند کار کند. این سامانه باید بهعنوان یک اقدام اروپایی در نظر گرفته شود. آنها باید این جرأت را به خودشان بدهند که بر اساس تعهداتشان عمل کنند نه براساس منویات آمریکا. این موضوعی بوده که در جلسه اول مطرح شده است. وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: نتیجه جلسه کمیسیون مشترک برجام این بوده که اعضای کمیسیون یک بار دیگر بر تعهدات خودشان تاکید کردند و باید ببینیم که چگونه تعهداتشان را انجام میدهند. به گزارش مهر، وی ادامه داد: در شرایط کنونی و تا زمانی که اقدامات لازم از سوی اروپا صورت نگرفته، حتما گام سوم جمهوری اسلامی در کاهش تعهدات برجام عملی خواهد شد. ظریف خاطرنشان کرد: اقداماتی که تاکنون اروپا انجام داده است، هیچ تناسبی با تعهدات و توقعاتشان نداشته است. اگر آنها میخواهند توقعاتشان عملی شود باید به تعهدات خود عمل کنند. فروش نفت ایران و بازگشت درآمدهای نفتی ایران از جمله تعهدات اولیه اروپا در قبال ایران است. قرار نیست پول نفت به اینستکس برود! خواسته ظریف و سایر مقامات دولتی از اروپاییها برای ورود پول نفت ایران به سامانه اینستکس در حالی است که پیش از این آمریکا به صراحت علیه این موضوع موضع گرفته و با توجه به همگرایی حداکثری اروپا با آمریکا بعید به نظر میرسد که عملیاتی شود. در همین راستا 3 روز پیش وزارت خزانهداری آمریکا به اروپا درباره وارد کردن پول حاصل از خرید و فروش نفت ایران به کانال مالی اینستکس هشدار داد. به گزارش وبسایت آمریکایی واشنگتناگزمینر، یک مقام ارشد دولتی آمریکا اعلام کرده که وزارت خزانهداری این کشور در نامهای به کمیته اجرایی اینستکس، نسبت به ورود پول حاصل از معاملات نفتی ایران به این کانال مالی هشدار داده است. این هشدار یک روز پس از آن اعلام شد که کمیسیون مشترک برجام در وین با برگزاری نشستی حمایت خود را از توسعه کانال مالی ایران و اروپا اعلام کرد. در حال حاضر کانال مالی مشترک ایران و اروپا موسوم به اینستکس فاقد منابع ارزی قابل توجه است و ایران از طرفهای اروپایی خواسته است با توجه به تعهداتشان، امکان تزریق منابع مالی حاصل از تعاملات نفتی ایران با دیگر کشورها را فراهم کنند. سفیر سابق آلمان در ایران رئیس اینستکس شد وزارت خارجه آلمان در بیانیهای از انتخاب «برند اربل» سفیر سابق آلمان در تهران بهعنوان رئیس جدید اینستکس خبر داد. به گزارش مهر، وزارت خارجه آلمان با انتشار بیانیهای از انتصاب رئیس جدید اینستکس خبر داد. در بیانیه وزارت خارجه آلمان آمده است: با توجه به استعفای «پر فیشر» از ریاست اینستکس «برند اربل» سفیر سابق آلمان در تهران جانشین وی میشود. اربل که در سالهای 2013-2009 سفیر آلمان در تهران بود به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی تسلط کامل دارد. وزارت خارجه آلمان تاکید کرده است که وی کاملا آگاه به شرایط منطقه بوده و میتواند بهترین گزینه برای این سمت باشد. تجارب حرفهای، تحصیلات و سوابق اربل سبب افزایش انتظارات از وی در موضوع سیستم مالی اروپا- ایران شده است. اربل قرار است از امروز فعالیت رسمی خود را بهعنوان رئیس جدید اینستکس آغاز کند.∎
نظر شما