گروه سیاسی/ جدال دیپلماتیک تهران و لندن بر سر توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق این بار با توقیف یک نفتکش انگلیسی در آبهای تنگه هرمز ابعاد تازهای یافت. جمعه شب یک نفتکش بریتانیایی موسوم به «استینا ایمپرو» بهعلت رعایت نکردن قوانین و مقررات بینالمللی دریایی از سوی نیروهای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در تنگه هرمز توقیف شد. همزمان برخی گزارشها از آن حکایت میکرد که نفتکش دیگری تحت عنوان «مصدر» با پرچم لیبریا که در اختیار بریتانیاست در خلیج فارس به سوی بندر لنگه ایران تغییر مسیر داده است که این خبر در همان ساعات اولیه تکذیب و اعلام شد که این نفتکش به مسیر خود به سمت عربستان سعودی ادامه داده است.
بنا به گفته منابع آگاه در توضیح این ماجرا نفتکش انگلیسی «استینا ایمپرو» به دلیل عدم رعایت قوانین بینالمللی در انتخاب مسیر ورود به تنگه هرمز و به خطر انداختن امنیت تردد کشتیرانی و همچنین برخی تخلفات دیگر با درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان به سمت آبهای ایران هدایت شده است. یک منبع مطلع در گفت وگو با «نورنیوز» اعلام کرده است کشتی نفتکش انگلیسی باعدم رعایت اصل عبور بی ضرر از تنگه هرمز، امنیت تردد کشتیرانی در این منطقه را به خطر انداخت. این نفتکش برخلاف قوانین بینالمللی از مسیر خروجی وارد تنگه هرمز شد و با خاموش کردن سیستم A.I.s کشتی که اقدامی خطرناک محسوب میشود به هیچ یک از اخطارهای ارائه شده توجه نکرد. این مقام مطلع افزود: «علاوه بر موارد ذکر شده، این کشتی با وارد کردن پسماند نفت موجود در مخازن خود موجب ایجاد آلودگی شدید و لطمه زدن به محیط زیست خلیج فارس به عنوان یک دریای بسته شده است.»
به دلیل تخلفات متعدد این شناور، سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران، خود از نیروی دریایی سپاه خواست تا این شناور را توقیف و به سمت اسکله سازمان بنادر و کشتیرانی هدایت کند که این درخواست با حضور و اقدام به موقع شناورهای سپاه انجام گردید. در همین حال الله مراد عفیفیپور، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان هم با بیان اینکه نفتکش انگلیسی برای بررسی ابعاد، جوانب و علل برخورد با شناور صیادی، وارد لنگرگاه بندرعباس شده است، افزود: «این نفتکش 23 خدمه دارد که همه در کشتی هستند.» الله مراد عفیفیپور ضمن اشاره به اینکه این نفتکش تحت پرچم کشور انگلیس است و ۲۳ نفر خدمه دارد، گفت: «این شناور ۱۸ نفر خدمه هندی دارد و پنج خدمه هم از کشورهای روسیه، فیلیپین و لتونی و غیره هستند، البته کاپیتان نفتکش، هندی است اما شناور تحت پرچم انگلیس فعالیت میکند.» مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان ادامه داد: «از نظر ایمنی باید خدمه در کشتی بمانند و در حال حاضر همه ۲۳ خدمه در نفتکش هستند.» مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان همچنین توضیح داد: نفتکش انگلیسی در مسیر تردد خود با یک فروند کشتی صیادی برخورد میکند و طبق قانون پس از وقوع این سانحه، لازم است موارد و علل وقوع سانحه بررسی شود.
توضیحات سخنگوی سپاه درباره عملیات توقیف نفتکش انگلیس
سردار رمضان شریف، سخنگو و مسئول روابط عمومی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تشریح چرایی و چگونگی توقیف نفتکش انگلیسی در تنگه هرمز، گفت: نفتکش انگلیسی تحت اسکورت ناوچه جنگی بریتانیایی که با بیتوجهی به قوانین و مقررات دریایی و در مسیر معکوس در حال ورود به تنگه هرمز و برخورد احتمالی با کشتیهای دیگر قرار داشت، با درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، توسط یگان شناوری منطقه یکم نیروی دریایی سپاه توقیف شد. او افزود: نفتکش انگلیسی برخلاف قوانین و مقررات دریانوردی دستگاه موقعیت یاب خود را خاموش و به جای حرکت به سمت ورودی خلیج فارس در تنگه هرمز از مسیر خروجی در جنوب در حال ورود بود که پس از بیتوجهی به هشدارها و تذکرات یگان دریایی سپاه و حتی مقاومت و نیز دخالت ناوچه جنگی نیروی دریایی سلطنتی انگلستان و به پرواز درآوردن ۲ فروند بالگرد و تلاش برای بازداشتن تکاوران دریایی سپاه از اجرای مأموریت خود، با قاطعیت و سرعت عمل نیروهای خودی متوقف و جهت بررسیها و اقدامات لازم قانونی به لنگرگاه ساحلی هدایت شد. سخنگوی سپاه در پایان یادآور شد: نفتکش توقیف شده انگلیسی هم اکنون در اختیار سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان است و سیر مراحل رسیدگی قانونی و قضایی در جریان است.
لندن: حساب شده پاسخ میدهیم
توقیف نفتکش انگلیسی چنانکه انتظار میرفت، با واکنش مقامهای بریتانیایی روبه رو شد. جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا در مواضعی مدعی جویانه تهدید کرد لندن به اقدام نیروهای ایرانی در توقیف نفتکش بریتانیایی پاسخی حسابشده، اما قدرتمند خواهد داد.هانت خبر داد که درباره شرایط به وجود آمده با مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، گفتوگویی داشته و همچنین گفتوگویی نیز با همتای ایرانی خود، محمدجواد ظریف خواهد داشت. علاوه بر این سخنگوی دولت بریتانیا از کشتیهای این کشور خواست به طور موقت از تنگه هرمز دوری کنند. سخنگوی دولت بریتانیا با اشاره به نشست اضطراری کابینه با تکرار برخی مواضع ادعاجویانه اعلام کرد: «ما به کشتیهای بریتانیایی توصیه کردهایم که به طور موقت از منطقه دور بمانند.» از سوی دیگر فرانسه نیز ضمن ابراز همبستگی کامل با بریتانیا، از ایران خواست نفتکش توقیفشده را سریعاً آزاد کند.
نفتکش بریتانیایی در حالی توقیف شده که نیروی دریایی بریتانیا دو هفته پیش یک نفتکش ایرانی موسوم به«گریس ١» را در تنگه جبلالطارق توقیف کرد. ایران توقیف نفتکش خود را راهزنی دریایی خواند و گفت این اقدام بی پاسخ نخواهد ماند. شاید به همین دلیل بود که وزیر خارجه بریتانیا در یکی دیگر از موضعگیریهای خود درباره توقیف نفتکش ایرانی این چنین گفت: «ما به دنبال یافتن راهی برای حل موضوع گریس 1 ایران در جبل الطارق هستیم اما ایمنی کشتیرانی خود را نیز تضمین خواهیم کرد.»
اینک در شرایطی که توقیف نفتکش انگلیسی به اقدام تلافی جویانه ایران تعبیر شده است، اما به نظر میرسد که نیروهای نظامی ایران با استناد به یک اصل قانونی که تابع قوانین مرکز کنترل دریایی است، نفتکش انگلیسی را به سمت آبهای ایران هدایت کردهاند. به این ترتیب که نفتکش مورد نظر با خودداری از ارائه اطلاعات مربوط به سفر خود و بدون توجه به هشدار مرکز کنترل دریایی ایران، قصد عبور از آبهای سرزمینی را داشته است که در نهایت بنا به خواست این مرکز دریایی، نیروهای نظامی سپاه نفتکش انگلیسی را به سواحل کشورمان هدایت میکنند. وزیر دفاع انگلیس با طرح ادعای عدم ورود نفتکش این کشور به آبهای ایران، اقدام تهران برای توقیف آن را خصمانه توصیف کرد. پنی موردانت مدعی شد نفتکش انگلیسی در محدوده آبهای عمان حرکت میکرد است و اقدام تهران نسبت به توقیف آن عملی خصمانه است. دیروز البته دولت لندن کاردار ایران در انگلیس را به وزارت خارجه احضار کرد.
تأکید اروپا بر خویشتنداری
مایا کوتسیانچیچ، سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در واکنش به این رویداد در بیانیهای گفت که توقیف دو فروند کشتی از سوی ایران در تنگه هرمز موجب نگرانی عمیق است. سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر خویشتنداری ایران و انگلیس و اجتناب از تنشهای بیشتر تأکید کرد.
بـــــرش
گفتوگوی تلفنی جرمی هانت و ظریف
«جرمی هانت» وزیر امور خارجه انگلیس در تماسی تلفنی با محمدجواد ظریف - که در کاراکاس حضور دارد - درخصوص آخرین تحولات مربوط به توقیف کشتیها گفت وگو کرد. در این گفت وگو ظریف یادآور شد: برخلاف اقدام غیرقانونی انگلیس در توقیف کشتی حامل نفت ایران، اقدام ایران براساس درخواست سازمان بنادر و کشتیرانی با توجه به تخلف کشتی انگلیسی از مقررات صورت گرفته است و باید از مجاری حقوقی و قانونی پیگیری شود. طرفین در این گفت وگو بر یافتن راه حلهای قانونی و پرهیز از افزایش تنش تأکید کردند. ظریف وزیر امورخارجه ایران در پیامی توئیتری با اشاره به توقیف یک نفتکش حامل نفت ایران توسط انگلیس نوشت: برخلاف دزدی دریایی در تنگه جبلالطارق، اقدام ما در خلیج فارس اجرای قوانین بینالمللی کشتیرانی دریایی است. او ادامه داد: «همانطور که در نیویورک گفتم، این ایران است که امنیت تنگه هرمز و خلیج فارس را تأمین میکند. ظریف همچنین خاطر نشان کرد: انگلیس باید شریک جرم بودن در تروریسم اقتصادی امریکا را متوقف کند.»