محبوبه ولی
هرچه از زنگنه می‌پرسند که نفت را چگونه می‌فروشد و به کی می‌فروشد، او به عنوان وزیر نفت دولت هر بار از زیر بار این سوال شانه خالی می‌کند و صریحا می‌گوید که در این باره هیچ حرفی نخواهد زد و پاسخ این سوال محرمانه است اما یک روز صبح وقتی تلویزیون را روشن می‌کنید یک برنامه تلویزیونی صبحگاهی شاد و شنگول جزئیات نحوه تحویل یک میلیون بشکه نفت به چین را روی آنتن زنده شرح می‌دهد. نقشه مسیریابی را هم نمایش می‌دهد، اسم کشتی را هم بلد است و مجری‌های برنامه هم کم مانده دست آخر زبانشان را دربیاورند و بگویند: «دیدید نفتمونو فروختیم!»
حالا دو روزی است اینکه چگونه چنین اطلاعاتی باید از رسانه رسمی و ملی جمهوری اسلامی پخش شود، شده است سوال بی‌جواب یک جماعت کثیر. خود صدا و سیما جوابیه داده که «اطلاعات مطرح شده در برنامه مذکور هفته قبل در قالب گزارشی با تصاویر ماهواره‌ای در نشریه بین‌المللی فایننشیال تایمز همراه با عکس و جزئیات کامل‌تر منتشر شده؛ بنابراین فرضیه افشای اسرار مملکتی و نقض محرمانه بودن این رویداد، به کلی مردود است و قبلا این اطلاعات به صورت گسترده و با زبان انگلیسی رسانه‌ای شده است.»
از آن جایی که صدا و سیما با پرونده‌ای مشحون از پخش فیلم بدون سانسور از شبکه کیش و قمار و ترویج چند همسری و الی ماشا‌ءالله از این دست ابوالعجایبی شده است، چنین پاسخی از سوی آن نیز عجیب نمی‌نماید؛ اما سوال اصلی پرسشگران از فیلترهایی است که این اطلاعات از آنها عبور کرده و به پخش تلویزیون رسیده است. چنین اطلاعاتی قطعا بدون هماهنگی با نهادهای بالادستی منتشر نخواهد شد و حالا حیرت ناظران از این است که این نهادها با چه استدلالی دست به چنین اقدامی زده‌اند.
نمایش قدرت با نفت ریخته
پاسخ این پرسش را تا حدودی مجتبی ذوالنوری که به تازگی رئیس کمیسیون امنیت ملی شده، داده است. او معتقد است آنچه که تلویزیون نشان داده سندی بر ناتوانی دشمن است و اینکه ما می‌توانیم نفتمان را بفروشیم. ذوالنوری توضیح می‌دهد: «اولا تصاویر این فیلم و گزارش به صورت ماهواره‌ای گرفته شده است که بارگیری، مسیر تردد و محل تخلیه نفتکش را نشان می‌دهد و پیش از آن هم در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود. ثانیا این فیلم از رسانه‌های مختلف داخلی و خارجی بیان شده بود و روی آن مانور داده بودند و چیز مخفی نبوده که شبکه سه سیما بخواهد افشا یا برملا کند، ولی این شبکه از یک نفت ریخته چراغی را روشن کرده است.»
در نهایت نیز استدلال رئیس کمیسیون امنیت ملی این است که این کار باعث تقویت امید در میان مردم می‌شود.
هرچه رشته‌ایم پنبه کردند
زنگنه به عنوان مرد شماره یک نفت اما نظر دیگری دارد. او دیروز در حاشیه جلسه هیأت دولت در این باره گفته است: «برخی رسانه‌های خارجی دشمن ما هستند. خیلی از اخبار رویترز در این باره دروغ است؛ بنابراین حتی بازنشر مطالب آنها هم کار خوبی نیست.»
او که همواره در این یک ساله تحریم از افشای اطلاعات معاملات نفتی پرهیز کرده است، درباره پخش اخبار و تصاویر در مورد نحوه صادرات نفت ایران، گفت که «اگر درست بگویند این یعنی هر چه وزارت نفت رشته کرده، آنها پنبه کرده‌اند.»
شماری از نمایندگان مجلس نیز دادشان درآمده که این کار خلاف امنیت ملی است و حالا که هیأت نظارت بر صدا و سیما کاری نمی‌کند یا دادستانی به موضوع ورود کند یا شورای عالی امنیت ملی. آنها خواهان برخورد جدی با صدا و سیما هستند اما از سوی دیگر با توجه به حساسیت موضوع بعید به نظر می‌رسد که مقامات امنیتی بی‌اطلاع از این برنامه بوده باشند و کسانی در صدا و سیما سرخود اقدام به انتشار این اطلاعات کرده باشند.
فرصت‌طلبی سعودی
آنچه که منتقدان بر آن تاکید دارند این است که نشر یا بازنشر این اطلاعات از تریبون رسمی جمهوری اسلامی و تایید آنها، جور کردن بهانه برای دشمنانی است که از هر فرصتی علیه کشور استفاده می‌کنند؛ حال این فرصت اعتراف به صحت اخبار رویترز باشد یا نقص یک نفتکش ایرانی مانند همان نفتکشی که عربستان از نقصش سوء استفاده کرده و بیش از دو ماه است که آن را پس نمی‌دهد. ماجرا از این قرار است که روز سه شنبه ۱۰ اردیبهشت ماه سال جاری یک فروند کشتی ایرانی وابسته به شرکت ملی نفتکش که در آب‌های دریای سرخ به سمت کانال سوئز در حرکت بود، دچار مشکل در بخش موتورخانه شد و درنهایت برای برطرف کردن نقص فنی در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ماه به بندر جده عربستان انتقال یافت، اما مدت‌هاست با وجود رفع نقص، عوامل دولت سعودی اجازه ترخیص به این کشتی را نمی‌دهند. جالب اینجاست که تاکنون بیش از ۱۰ میلیون دلار به بندر جده عربستان بابت هزینه‌های تعمیر و نگهداری پرداخت شده که گفته می‌شود این مبلغ، ۷ تا ۸ برابر هزینه‌های متعارف بوده، اما با وجود پرداخت تمام و کمال این رقم، مقامات سعودی دستور داده‌اند تا از بازگشت این کشتی به ایران جلوگیری شود.
زنگنه به عنوان مرد شماره یک نفت، دیروز در حاشیه جلسه هیأت دولت در باره فیلم پخش شده از شبکه سه سیما گفت: برخی رسانه‌های خارجی دشمن ما هستند. خیلی از اخبار رویترز در این باره دروغ است؛ بنابراین حتی بازنشر مطالب آنها هم کار خوبی نیست
200 هزار دلار برای هر روز نگهداری اجباری!
و باز جالب‌تر اینجاست که عربستان نه تنها اجازه ترخیص این کشتی ایرانی و حرکت آن به سوی آب‌های ایران را نمی‌دهد، بلکه روزانه ۲۰۰ هزار دلار هزینه اضافه (بابت نگهداری) نیز برای شرکت ملی نفتکش منظور می‌کند.
خبرگزاری مهر در این باره نوشته است دو یدک‌کش ایرانی که برای بازگرداندن این نفتکش راهی بندر جده شده‌اند نیز به دلیل کارشکنی سعودی‌ها امکان انجام ماموریت ندارند و روزانه رقمی حدود ۳۰ هزار دلار نیز از این جهت به شرکت ملی نفتکش تحمیل می‌شود.
به نوشته مهر نه تنها کشتی اجازه بازگشت ندارد، بلکه خدمه آن نیز از 12 اردیبهشت ماه تاکنون در شرایط سختی در این کشتی به سر برده و اجازه خروج و بازگشت آنها نیز داده نشده است.
گفته می‌شود کشتی مذکور متعلق به صندوق بازنشستگی کشوری است و هزینه‌های آن نیز از این صندوق در حال پرداخت است و البته معلوم نیست کیسه گشادی که عربستان برای آن دوخته تا کجا خرج بتراشد. حال با وجود چنین بی‌اخلاقی‌ها و باج‌گیری‌هایی، چگونه می‌توان نسبت به بازنشر اخبار رسانه‌های خارجی در رسانه ملی که هرگز مورد تایید وزارت نفت نیز نبوده‌اند، نگران و حساس نبود؟
رئیس کمیسیون امنیت ملی: این فیلم از رسانه‌های مختلف داخلی و خارجی بیان شده بود و روی آن مانور داده بودند و چیز مخفی نبوده که شبکه سه سیما بخواهد افشا یا برملا کند، ولی این شبکه از یک نفت ریخته چراغی را روشن کرده است
مصداق توقیف غیرقانونی اموال یک کشور
بیژن زنگنه دیروز در این باره گفته که «مقامات ایرانی از طریق شرکت ملی نفتکش، ماجرای نفتکش را دنبال می‌کنند تا مشکل به زودی حل شود. این موضوع هزینه‌های مالی دربردارد، اما نگرانی بیشتر برای اتفاق افتادن فاجعه‌های زیست محیطی در آن منطقه است.» کارشناسان تاکید می‌کنند که اقدام اخیر سعودی‌ها در جلوگیری از بازگشت کشتی ایرانی مغایر با اصول حقوق دریاها و مصداق «توقیف غیرقانونی» اموال یک کشور محسوب می‌شود؛ بنابراین سعودی‌ها باید به‌سرعت اجازه حرکت کشتی ایرانی به سوی کشورمان را صادر و هزینه‌های ناشی از نگهداری اجباری آن در آب‌های خود را نیز به شرکت نفتکش مسترد کنند. حال این کار وزارت نفت و وزارت امور خارجه است که کشتی ایرانی را از زیر دندان طمع سعودی بیرون بکشند اما در این بین ساز ناکوک زدن نهادی مانند صدا و سیما با دولت، فقط کار را برای ایران سخت‌تر خواهد کرد؛ هرچند که نمی‌توان موضوع را صرفا متوجه صدا و سیما دانست چراکه همانطور که گفته شد انتشار چنین اطلاعاتی بدون هماهنگی نهادهای امنیتی بعید است.