صاحب‌خبر - تغییر نگرش در نوسازی ازنظر بسیاری از کارشناسان شهری این روزها وضعیت بافت فرسوده تهران در شرایط قرمز قرار دارد، این درحالی است که روند نوسازی آنها نیز به کندی پیش می‌رود، آنچه که اهمیت ورود سازمان‎ها و نهادهای ذی‎ربط را به این موضوع بیش از پیش گوشزد می‌کند. از سوی دیگر به گواه آمار و ارقام، 5/14 هکتار از بافت فرسوده تهران تا سال 80 نوسازی شده است با این وجود از سال ۸۱ تا ۹۷ کمتر از ۱۰۰ هکتار از چنین بافت‎هایی مورد نوسازی و بازسازی قرار گرفته‌اند. اکنون نیز اما مسئولان شهری از تغییر نگرش به موضوع نوسازی این بافت‎ها از سال گذشته سخن گفته‌اند. آنچه که زهرا نژادبهرام، رییس کمیته شهرسازی شورای شهر تهران از آن در قالب توجه ویژه به بهسازی محیطی یاد کرده است. اینکه با تدابیری شهروندان را به زندگی در بافت فرسوده ترغیب کرد. مواردی مانند ساخت و راه‌اندازی کتابخانه، فرهنگسرا و بوستان، همچنین گشایش معابر، احداث پارکینگ و استفاده از پاکبان محله‌ای از مواردی است که این عضو شورای شهر تهران به آنها اشاره کرده است. «پیشگام» هم به نتیجه نرسید البته باید گفت؛ پیش‌تر به عبارتی در سال 96 سیدرضا میرصادقی، مديرعامل وقت سازمان نوسازي شهر تهران اعلام کرده بود که طرحی به نام «پیشگام» در زمینه نوسازی بافت فرسوده در نظر گرفته شده است که براساس آن در پنج منطقه 11، 12، 15، 16و 17 شهرداری تهران در بازه زمانی پنج ساله حدود 55هزار واحد مسكوني ساخته خواهد شد. طرحی که البته قرار بود در محدوده‌ای به مساحت 160هكتار از پهنه بافت فرسوده عملیاتی شود، تا بافت‌هاي فرسوده اين مناطق نوسازي شوند، اما این تدبیر نیز خیلی زود فراموش شد. ریسک بالا و امتناع سرمایه‎گذاران اما اینکه چرا تدابیر اندیشیده شده در این زمینه نتوانست گره از مشکل نو شدن بناهای قدیمی در کلانشهرهای کشور از جمله پایتخت باز کند، بحث مهمی است که اگر به آن توجه شود به‌طور قطع بخش زیادی از مشکلات موجود در این زمینه را برطرف خواهد کرد. این درحالی است که بسیاری از کارشناسان اقتصادی همچنین شهری براین باور هستند که اگرچه دراین خصوص همواره بسته‌های پیشنهادی و تشویقی از سوی شهرداری و دولت ارائه شده است، اما عدم تمایل سرمایه‌گذاران به این امر موجب شد تا بسیاری از تدابیر اندیشیده مبتنی بر این رویکرد با شکست مواجه شود، زیرا که برای سرمایه‎گذاران بخش خصوصی در درجه نخست بازگشت سرمایه اهمیت زیادی دارد، با این وجود از نظر آنها ساخت و ساز در این مناطق از ریسک بالایی برخوردار است و بنابراین در اولویت قرار ندارد. با این وجود ولی نبود متولی واحد گزینه دیگری است که به اعتقاد بسیاری از افراد در موجب شده تا برنامه‎ها و طرح‎های مدنظر در این زمینه آنگونه که باید و شاید نتوانند به اهداف تعیین شده برسند. اگرچه برخی از ضرورت تزریق اعتبارات کافی و حمایت از مردم برای احیا و نوسازی چنین بافت‌هایی سخن گفته‌اند، اما اشاره به این موضوع ضرورت دارد که تا قبل از سال 95 نوسازی بافت فرسوده در تهران و شهرهای دیگر توسط دولت انجام می‌شد و متولی آن سازمان عمران و بهسازی شهری بود ولی از سال 95 تمام امور مربوط به نوسازی بافت فرسوده از اطلاع‌رسانی تا شناسایی متقاضیان و بررسی اسناد و مدارک معرفی متقاضیان به بانک‌های عامل به سازمان نوسازی واگذار شد تا این کار از طریق دفاتر نوسازی که در تمام محلات شهری حضور دارند انجام ‌شود که می‎توان از آن به‌عنوان تغییر متولی نوسازی بافت فرسوده یاد کرد. البته پیش از آن وبه دنبال تصویب سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی، نوسـازی و توانمندسـازی بافت‌های فرسـوده و ناکارآمد شهری در سال 93، این موضوع مقرر شده بود که تمهیدات لازم برای پرداخت سالانه 300هزار واحد تسهیلات ساخت مسکن و 60 هزار تسهیلات ودیعۀ اسکان موقت از محل منابع داخلی بانک‌ها اندیشیده شود که براین اساس بانک‎ها بازوی کمکی برای دولت در این زمینه به‌شمار می‌رفتند که البته این همکاری نیز چندان نتیجه تاثیرگذاری به همراه نداشت. آمار مربوط به بافت‎های فرسوده در کلانشهرها مصداقی بر این امر است. وجود 206 هزار قطعه ملکی فرسوده با این وجود اکنون کاوه حاجی علی اکبری، رییس سازمان نوسازی شهر تهران با اشاره به وجود بیش از 206 هزار قطعه ملکی در محدوده‌های فرسوده شهر تهران و صرفه پایین ساخت و ساز در بافت های فرسوده در مقایسه با سایر نقاط شهر از تدوین دستور العمل جدید در خصوص پرداخت یارانه سود تسهیلات بانکی مسکن خبر داده است. به گفته وی یارانه سود بانکی تعهد شده توسط شهرداری تهران به هر واحد، صرفاً برای متقاضیانی که ملک آنها در بافت‌های فرسوده مصوب محلات 24گانه کم برخوردار قرار داشته باشد، معادل پنج درصد سود تسهیلات است که برای متقاضیان در محلات فرحزاد، کن، محلات حصار صفوی، پروژه‌های پیشتاز به‌عبارتی پروژه های تجمیعی که شامل حداقل 10پلاک با مساحت عرصۀ کل حداقل 400 متر مربع همچنین محلات و پروژه های تجمیعی با حداکثر چهار طبقه مسکونی این رقم به حدود 9 درصد می‎رسد. آمار بافت فرسوده صفر نمی‎شود به‌رغم تمامی این اظهار نظرها و تدابیر اجرایی شده و نشده یا در دستورکار ولی رییس کمیته شهرسازی شورای شهر تهران براین باور است که به علت ساخت و ساز‌های نامناسب و وجود بافت‌های ناپایدار در سطح پایتخت تا سال ۱۴۰۴ شاهد این موضوع خواهیم بود که بافت فرسوده بیشتری به آمارهای اضافه خواهد شد. بحثی که احتمال به صفر رساندن یا حداقل رساندن بناهای قدیمی نیازمند نوسازی یا بهسازی در کلانشهر تهران را غیر ممکن می‎کند. هرچند که نژادبهرام این قول را می‎دهد که با وجود همه این مواد تلاش می‌شود تا استاندارد‌های بافت فرسوده رعایت شود تا ارزش سکونت در مناطق و محله‌های فرسوده‌ای که ارزش سکونت آنها از بین رفته است، دوباره به این مناطق بازگردد. موضوعی که به‌نوعی می‌توان از آن اینگونه برداشت کرد که نوسازی‌ شدن بسیاری از بناهای قدیمی و نیازمند نوسازی و بازسازی میسر نخواهد بود و تنها با ایجاد برخی تغییرات که پیش‎تر به آنها اشاره شد تلاش خواهد شد تا این مناطق دوباره قابلیت سکونت یابند. راهکاری که حکایت از عدم موفقیت مسئولان شهری و سایر نهادهای ذی‌ربط در اجرا و به نتیجه رساندن طرح‎های مدنظر در این خصوص دارد.∎​