روسیه به دیپلماسی جهانی باز می‌گردد؛

پوتین، ابزار کیم برای ترغیب ترامپ

خدیجه علامه‌زاده

کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، روز چهارشنبه هفته گذشته (چهارم اردیبهشت ماه) ورودی باشکوه به شهر ولادی‌وستوک، شهر مرزی روسیه و کره‌شمالی داشت؛ اگرچه ورود با قطار نظامی مسلح به ایستگاه مرکزی این شهر، به حد کافی فانتزی بود.

تلوزیون دولتی روسیه، تصاویری از استقبال وی از سوی گروه نظامی روس و مقامات ارشد دولتی این کشور به نمایش گذاشت. مراسم اصلی البته روز پنج‌شنبه با دیدار رهبر کره شمالی و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه رقم خورد. اما آیا می‌توان در عمل انتظاری از این دیدار داشت؟

خبرگزاری سی‌ان‌ان آمریکا نوشت: کرملین البته پیش از آغاز دیدارها انتظارات کمی را از آن ابراز کرده بود که احتمالاً در دیدارهای دوجانبه رهبران دو کشور محقق شده است. یوری یوشاکوف، یکی از دستیاران کاخ کرملین، عنوان کرده بود که کیم و پوتین برنامه‌ای برای امضای قرارداد یا انتشار بیانیه مشترک از این دیدار ندارند. با این حال برگزاری این دیدار به نوبه خود از اهمیت بالایی برخوردار است.

اوایل سال جاری میلادی، نشست دونالد ترامپ با کیم جونگ اون در شهر هانوی پس از آنکه رهبر کره شمالی برای برداشته شدن تمام تحریم‌ها علیه کشورش پافشاری کرد، بی‌نتیجه پایان یافت.

این نشست در ادامه اولین نشست تاریخی دو کشور در کشور سنگاپور برگزار شده بود و در آن دیدار ترامپ با غرور خود را رئیس‌جمهور توافق ساز معرفی کرد.

اما نشست پوتین موضوعی متمایز است. آندری کورتونف، عضو شورای روابط بین‌المللی روسیه گفت: پوتین مدت زیادی بود که تلاش می‌کرد رهبر کره شمالی را به روسیه دعوت کند. آخرین تلاش در جریان جلسه اقتصادی ولادی‌وستوک در ماه سپتامبر (شهریور - مهر) صورت گرفت. این دیدار فرصتی است که پای پوتین به راهرو توافق کره باز شود تا تضمین کند که روسیه صرفاً یک تماشاگر نیست و بازیگر کلیدی در این مسئله به شمار می‌رود.

اما آنچه که کیم به دنبال آن می‌رود، صرفاً بر پایه حدس و گمانه است.

کورتونف در اینباره گفت: احساس من به من می‌گوید که این دیدار نشانه‌ای از وجود مشکلات جدی در رابطه وی با دولت ترامپ است. او درک می‌کند که این فشار احتمالا افزایش می‌یابد و پمپئو، کسی که مجوز مذاکره را دارد، یک مذاکره کننده سخت است و کیم باید حمایت‌های بیشتری را جلب کند تا در این مذاکرات دست بالا را داشته باشد و این حمایت‌ها صرفاً از دو جهت به دست می‌آید: پکن یا مسکو.

شاید چین حامی کلیدی کره شمالی باشد؛ اما روسیه اهرم‌هایی برای این منظور دارد. این کشور (روسیه) مقصد بزرگی برای کارگران مهاجر کره شمالی است، منبع ارزشمندی از درآمد مالی که می‌تواند به بهبود وضعیت کره شمالی کمک کند. 

رابرت کلی استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه ملی پوسان گفت: کیم در حال جذب حمایت از بازیگران مختلف است و در پی داد و ستد و پیروزی در این مسیر است.

اما آنچه که ما از آن غافل هستیم در واقع ترامپ در آمریکا است. روسیه نمی‌تواند چیز زیادی به کیم بدهد، جز مکانی عمل برای حفظ درآمدهای قاچاق. این سفر بیشتر برای تحریک دیگر بازیگران برای ایجاد دور جدیدی از مذاکرات است.

روسیه به نوبه خود عنوان می‌کند که این دیدار با کیم در مورد غیرهسته‌ای سازی شبه‌جزیره کره است. روسیه نیز از داشتن یک همسایه مسلح به سلاح هسته‌ای خرسند نیست.

اما از طرفی روسیه در خلال این دیدار خود را در یک سطح جهانی محک می‌زند.

پوتین به واسطه دیدارهای پر رنگ ترامپ و کیم که برای ماه‌های متمادی تیتر موضوعات را به خود اختصاص داده بودند، به حاشیه رانده شده بود. اما حالا مرد قوی روسیه به جایی بازگشته که دوست دارد: مرکز دیپلماسی بین‌المللی و توجه.